Η «ενεργός συμμετοχή» των πολιτών και των τοπικών κοινοτήτων στην προσφορά και τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι «το κύριο θέμα» των νέων ενεργειακών προτάσεων, που η Κομισιόν προετοιμάζει για το τέλος του έτους, σύμφωνα με έναν ανώτερο αξιωματούχο της ΕΕ που απέκλεισε την εναρμόνιση των νόμων για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας από τα εθνικά πλαίσια στήριξης.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα της EurActiv, η Μαρί Ντόνελι, μία από τους ανώτατους αξιωματούχους στη γενική διεύθυνση Ενέργειας της Κομισιόν, δήλωσε ότι η νέα Οδηγία δεν θα περιλαμβάνει την εναρμόνιση των εθνικών πλαισίων στήριξης για τις ΑΠΕ, προσθέτοντας ότι θα επιδιωχθεί η περαιτέρω «περιφερειοποίηση» των ενεργειακών αγορών.
«Σε μια ενιαία αγορά ενέργειας θα μπορούσε να προβλεφθεί ένας ενιαίος μηχανισμός στήριξης, αλλά δεν νομίζω ότι είμαστε σε αυτό το στάδιο ακόμη», δήλωσε η Ντόνελι σε εκπροσώπους της βιομηχανίας κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την περασμένη Πέμπτη.
Οι εταιρείες ενέργειας έχουν καταδικάσει διεθνώς τις αναδρομικές περικοπές στα εθνικά πλαίσια στήριξης, όπως εκείνες που επιβλήθηκαν από την Ισπανία το 2010, μετά την ηλιακή φούσκα. Ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ έκανε έκκληση για κάποιου είδους «εναρμόνιση» σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να εμποδίσει τις χώρες να αλλάξουν νομοθεσία.
Αλλά οι διαφορές μεταξύ των εθνικών αγορών «εξακολουθούν να είναι πολύ σημαντικές», διευκρίνισε η Ντόνελι, προσθέτοντας ότι «ένα ενιαίο σύστημα στήριξης» για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα είναι περίπλοκο». «Έτσι, η Επιτροπή επιδιώκει την περιφερειοποίηση, καθώς θα αποτελέσει ορόσημο για την επίτευξη μιας ενιαίας αγοράς ενέργειας», δήλωσε στην εκδήλωση του Κοινοβουλίου, η οποία υποστηρίχθηκε από τη φιλανδική εταιρία ενέργειας Fortum.
Όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα, η βιομηχανία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αντιτίθεται στην εναρμόνιση των εθνικών συστημάτων επιδότησης, υποστηρίζοντας ότι οι ευρωπαϊκές αγορές είναι υπερβολικά κατακερματισμένες για να το επιτρέψουν. Η Κομισιόν έχει ακολουθήσει την ίδια γραμμή, αν και είχε σημειώσει τον Ιανουάριο του 2011 ότι η εναρμόνιση θα μπορούσε να προβλεφθεί μακροπρόθεσμα.
Δύναμη στους πολίτες
Από την άλλη πλευρά, η Ντόνελι αποκάλυψε ότι η επερχόμενη πρωτοβουλία συγκρότησης της ενεργειακής αγοράς αναμένεται τον Δεκέμβριο ή τον Ιανουάριο και θα περιλαμβάνει μέτρα που θα έχουν ως στόχο να ενθαρρυνθούν τους πολίτες να παράγουν, να αποθηκεύουν και να πωλούν τη δική τους ηλεκτρική ενέργεια.
«Είμαστε διατεθειμένοι να υποστηρίξουμε τα άτομα, τους καταναλωτές και τις κοινότητες να συμμετέχουν ενεργά στο ενεργειακό σύστημα. Και αυτή είναι η κεντρική ιδέα που εμπεριέχεται σε όλες τις προτάσεις μας», δήλωσε η Ντόνελι.
Η συμμετοχή των πολιτών στην προσφορά και τη ζήτηση ενέργειας έχει καταστεί κεντρικό ζήτημα στη διαμόρφωση ενός αποκεντρωμένου ενεργειακού συστήματος χαμηλών εκπομπών που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Σε δημόσια διαβούλευση για την πρωτοβουλία Σχεδιασμού Αγοράς νωρίτερα αυτό το έτος, η Κομισιόν τόνισε ότι «οι καταναλωτές πρέπει να είναι σε θέση να ενεργούν ως αγοραστές και πωλητές» και κάλεσε τους πολίτες να «αξιοποιήσουν τη μεγάλη διαπραγματευτική τους δύναμη» μέσω συλλογικών συστημάτων, όπως οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί .
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη από την ολλανδική συμβολευτική εταιρεία CE Delft, οι μισοί από τους πολίτες της ΕΕ θα μπορούσαν να παράγουν τη δική τους ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια για την κάλυψη του 45% της ενεργειακής ζήτησης της ΕΕ μέχρι το 2050, με την προϋπόθεση ύπαρξης ενός σωστού κανονιστικού πλαισίου.
Αυτό περιλαμβάνει μεμονωμένα νοικοκυριά με ηλιακούς συλλέκτες στις στέγες των σπιτιών τους, αλλά και τις τοπικές κοινότητες, τα σχολεία και τα νοσοκομεία που παράγουν τη δική τους ενέργεια, αποθηκεύουν πλεόνασμα και το πωλούν πίσω στο δίκτυο σε εγγυημένη τιμή.
Δημόσιες συμβάσεις
Ένα βασικό μέσο για την υποστήριξη της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι η καλύτερη χρήση των δημόσιων προσφορών για τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, είπε η Ντονέλι.
«Μία από τις βασικές αρχές της ενιαίας αγοράς είναι ότι οι δημόσιες συμβάσεις βασίζονται στο διαγωνισμό, επειδή αυτό είναι που προσφέρει την καλύτερη αξία για τον φορολογούμενο», πρόσθεσε.
Ωστόσο, ο δημόσιος διαγωνισμός δεν εφαρμόζεται πλήρως, δήλωσε ο Κλοντ Tουρμ, βετεράνος ευρωβουλευτής των Πρασίνων από το Λουξεμβούργο ο οποίος μίλησε στην εκδήλωση.
Όπως σημειώνει η EurActiv, σήμερα, οι τοπικές αρχές είναι υποχρεωμένες να διενεργούν τις δημόσιες προκηρύξεις ακόμα και για σχετικά μικρά έργα ΑΠΕ, όπου οι μεγάλες εταιρείες ενέργειας έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τις φθηνότερες προσφορές. Αυτό οδηγεί συχνά στον αποκλεισμό των μικρών τοπικών συνεταιρισμών ενέργειας, οι οποίοι τείνουν να είναι πιο ακριβοί, αλλά απολαμβάνουν μεγαλύτερη υποστήριξη από τον τοπικό πληθυσμό, επειδή ανήκουν σε πολίτες.
«Οδεύουμε προς υποβολή προσφορών, που ωφελούν τους επενδυτές», δήλωσε ο Τουρμ. «Αλλά αν εμείς κάνουμε διαγωνισμό, χωρίς τη συμμετοχή των πολιτών, τότε θα μπορούσαμε να χάσουμε το χερσαίο αιολικό δυναμικό, διότι δεν θα υπάρχει συμμετοχή από τους πολίτες».