H υποβολή από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, κ. Κόφι Αναν, την περασμένη εβδομάδα, του σχεδίου του για την επίλυση του Κυπριακού, δημιούργησε σ΄ ένα μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, ένα κλίμα αισιοδοξίας και αναμονής. Βέβαια η σχεδόν ταυτόχρονη υποβολή του σχεδίου του ΟΗΕ με την κορύφωση της διαδικασίας ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, κάτι που θα επικυρωθεί κατά την επερχόμενη Σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στην Κοπεγχάγη, στις 12-13 Δεκεμβρίου, δημιουργεί ερωτηματικά και απορίες ως προς τις καλές προθέσεις των εμπνευστών του σχεδίου. Η σχεδόν εκβιαστική αντιμετώπιση των ενδιαφερόμενων μερών με ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα αλλά και η πολυπλοκότητα της προτεινόμενης διευθέτησης έρχεται στην ουσία να αποπροσανατολίσει τη δεδομένη μέχρι σήμερα πορεία της Δημοκρατίας της Κύπρου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
To www.energia.gr δεν είναι ένας πολιτικο-οικονομικός διαδικτυακός τόπος αφού ο κύριος του σκοπός είναι η ενημέρωση γύρω από την ενέργεια, την βιομηχανία και το περιβάλλον. Όμως, εκτιμούμε ότι η χώρα μας και ο Ελληνισμός διέρχονται για μία ακόμη φορά κρίσιμες στιγμές όπου επιβάλλεται η μέγιστη και πλέον έγκυρη πληροφόρηση έτσι ώστε να γνωρίζουν οι αναγνώστες μας τις επιλογές που αντιμετωπίζει η χώρα μας και τις επιπτώσεις από τυχόν λανθασμένες αποφάσεις. Θέλοντας να συμβάλλουμε έτσι στην σφαιρική ενημέρωση των χρηστών του διαδικτύου δημοσιεύουμε σήμερα μία σειρά από άρθρα τα οποία ξεχώρισαν τις τελευταίες ημέρες και είναι γραμμένα από ανθρώπους οι οποίοι χαρακτηρίζονται για την ειλικρίνεια τους, την ακεραιότητα τους, τις άριστες γνώσεις τους για το θέμα και την ανησυχία τους για τα εθνικά θέματα.
Κ. Σταμπολής
Κατάλογος άρθρων και Σχολίων
1. Ανεξαρτήτως του σχεδίου Ανάν, να επιμείνουμε στην ένταξη Του Αναστάσιου Πεπονή πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ
2. Δεν είναι λύσις το Σχέδιο Αννάν Του Παναγιώτη Βουρλούμη
3. Να αποτρέψουμε τα χειρότερα Του Βίκτωρα Νέτα
4. Επιστολή Μάνου για το Κυπριακό Του Στέφανου Μάνου
Ανεξαρτήτως του σχεδίου Ανάν, να επιμείνουμε στην ένταξη
Του Αναστάσιου Πεπονή,
Πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ
Τρεις πρώτες επισημάνσεις: Πρώτον, η αποδοχή ότι το σχέδιο Ανάν πρέπει να γίνει δεκτό, ή να απορριφθεί, έως τη Σύνοδο της Κοπεγχάγης την 31η Δεκεμβρίου, αναιρεί τις κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις ότι η εισδοχή της Κύπρου στην Ε.Ε. δεν συνδέεται, ούτε εξαρτάται από την καλούμενη «λύση του Κυπριακού».
Εάν η κυβέρνηση αποδεχθεί αυτή την προθεσμία, αποδυναμώνει ή αναιρεί τον πυρήνα των συμπερασμάτων του Ελσίνκι.
Δεύτερον, το κράτος το οποίο είναι υποψήφιο για ένταξη είναι το υφιστάμενο και με διεθνή προσωπικότητα κράτος της Κύπρου. Με το «σχέδιο» φαίνεται να επιχειρείται μία ιδιότυπη επανίδρυση αυτού του κράτους. Εχουν άραγε εξετασθεί οι συνέπειες για την ίδια την ένταξη από αυτή την επανίδρυση;
Τρίτον, ο κύριος Ανάν φαίνεται να σχεδιάζει ένα κράτος του οποίου οι λειτουργίες και οι αποφάσεις, σε όλη την έκταση της νήσου, εξαρτώνται από την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Η λειτουργικότητα αυτού του κράτους είναι πρόδηλα αμφίβολη. Οι ενδείξεις είναι ότι από τώρα προβλέπονται ρητά τα αδιέξοδα. Το ίδιο το σχέδιο παραπέμπει την επίλυσή τους σε «ουδέτερους». Η ανάθεση της επίλυσης σε «ουδέτερους» το καθιστά εκ προοιμίου κράτος με περιορισμένη ικανότητα και με ευκολονόητες τις συνέπειες στο εσωτερικό του και σε διεθνές επίπεδο.
Πρώτο, λοιπόν, συμπέρασμα, χωρίς τον αναγκαίο χρόνο μελέτης, είναι ότι η κυβέρνηση πρέπει να επιμείνει στην προώθηση της ένταξης ανεξάρητα από το σχέδιο Ανάν.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, στις 12/11/02)
Δεν είναι λύσις το Σχέδιο Αννάν
Του ΠΑΝΑΓΗ ΒΟΥΡΛΟΥΜΗ
Σχετικά με το σχέδιο Αννάν θα έπρεπε να τίθεται μόνον ένα ερώτημα. Αν η Ελληνική πλευρά θα το απέρριπτε τώρα αμέσως ή αν θα προχωρούσε σε διαπραγματεύσεις, για να το απορρίψει αργότερα, εφόσον διατηρούσε και την παραμικρή ομοιότητα με το αρχικό κείμενο. Υπογραμμίζω το «Ελληνική πλευρά» γιατί είναι υποκριτικό να λέγεται ότι το ζήτημα αφορά μόνον τους Κυπρίους. Αλλο τόσο και το Ελληνικό κράτος που θα υποστεί τις συνέπειες μιας λανθασμένης απόφασης.
Το σχέδιο δεν περπατά με τίποτε. Οχι μόνον δεν λύνει το πρόβλημα της Κύπρου αλλά ξανανοίγει πληγές που πήγαιναν να επουλωθούν και ναρκοθετεί το μέλλον. Για τους Ελληνες του νησιού προδιαγράφει την υποδούλωση και τον εξανδραποδισμό. Για το Ελληνικό κράτος, το σχέδιο, εξασφαλίζει ότι το Κυπριακό θα συνεχίσει να μονοπωλεί εκβιαστικά την εσωτερική και εξωτερική πολιτική του, με τεράστιο κόστος. Αλλά και για την Τουρκία δεν προσφέρει λύση. Αποκτούν μεν οι Τούρκοι μεγάλα πλεονεκτήματα στο νησί με ελάχιστα ανταλλάγματα, αλλά οι βέβαιες επιπλοκές που θα δημιουργηθούν αν επιχειρηθεί εφαρμογή του σχεδίου, θα βλάψουν τις γενικότερες επιδιώξεις του Τουρκικού κράτους.
Το σχέδιο αντιστρατεύεται την πείρα της ιστορίας που έχει αποδείξει ξανά και ξανά ότι οι Τούρκοι και Ελληνες δεν συμβιώνουν αρμονικά. Μπορεί να μας αρέσουν τα ίδια φαγητά αλλά εκεί περίπου σταματούν τα κοινά. Από τότε που τα κράτη έγιναν εθνικά, το μίγμα των δύο εθνοτήτων εγκυμονεί βία που αργά ή γρήγορα ξεσπά. Ας θυμηθούμε τους Ελληνες της Κωνσταντινούπολης και το σαντζάκι της Αλεξανδρέττας. Αλλά δεν είναι μόνον οι Τούρκοι, κι εμείς έχουμε στο παθητικό μας διωγμούς και αγριότητες. Ο καλύτερος τρόπος να κατοχυρωθεί η Ελληνοτουρκική φιλία είναι να χωρίσουμε τα τσανάκια μας όσο γίνεται πιο καλά.
Αυτό στην Κύπρο έγινε με τον Αττίλα. Ταπείνωση και εθνικό έγκλημα που περιμένει ακόμη κάθαρση, αλλά και σκληρή πραγματικότητα, που μετά 28 χρόνια έχει παγώσει μια κατάσταση. Στον Βορρά υπάρχει τώρα μια Τουρκική επαρχία που δεν είναι βιώσιμη δίχως την οικονομική στήριξη της Αγκυρας. Η αναλογία αυτοχθόνων με εποίκους έχει αλλάξει ριζικά σε βάρος των πρώτων ενώ, συγχρόνως, το σύνολο του πληθυσμού της βόρειας πλευράς έχει φτάσει το 30% του συνόλου του πληθυσμού της Κύπρου, σε σύγκριση με το 18% που ήταν πριν τον Αττίλα. Τα δημογραφικά είναι αυτά αναπτυσσόμενης χώρας, πολύ φτωχής, η περιοχή στρατοκρατείται και δεν υπάρχουν ελευθερίες.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, που ελέγχει το νότιο τμήμα, είναι κράτος φιλελεύθερο, δημοκρατικό, με αδιαμφισβήτητη κυριαρχία το 60% της Κύπρου. Είναι διεθνώς αναγνωρισμένο και αξιοσέβαστο, έχει καλή διοίκηση, οικονομική ευρωστία και επίπεδο εκπαίδευσης και πολιτισμού μοναδικά για την περιοχή. Μετά το χάος του Αττίλα οι Κύπριοι κατόρθωσαν να φτιάξουν μια αξιοζήλευτη χώρα σε πείσμα των καταστροφών που είχαν υποστεί.
Μέσα στο όμορφο και καλοχτισμένο αυτό σπίτι, μας καλεί τώρα ο κύριος Αννάν να βάλουμε τους Τούρκους, δηλαδή την Αγκυρα συνιδιοκτήτες και συναποφασιστές. Και όχι μόνο τους Τούρκους αλλά και μη κατονομαζόμενους τρίτους. Μ’ άλλα λόγια, η Κυπριακή ηγεσία, που απέδειξε διεθνώς ότι είναι σε θέση να φτιάξει και να διοικεί ένα σύγχρονο κράτος δημοκρατικό, τίθεται υπό επιτροπείαν. Πρέπει να είναι κάποιος τρελλός για να δεχτεί να συζητήσει καν κάτι τέτοιο. Ακόμη κι αν επρότειναν στους Ελληνοκυπρίους να μοιραστούν την εξουσία με αγγέλους, γιατί να το κάνουν; Για να πάρουν πίσω μερικά τετραγωνικά χιλιόμετρα και την ελπίδα ότι μέσα σε 20 χρόνια κάποιοι θα γυρίσουν στα σπίτια τους; Δολώματα μεταμφιεσμένα σ’ ανταλλάγματα.
Νομίζουν μερικοί αφελείς ότι ο χρόνος δουλεύει για τους Ελληνες. Παρασύρονται από την υλική πρόοδο, την προκοπή μας και τις ευνοϊκές συγκρίσεις με τους γείτονες. Όμως δεν είναι έτσι. Η Κύπρος είναι γεωγραφική προέκταση της Μικράς Ασίας και το Ελληνικό στοιχείο της μειοψηφία στην Τουρκική ανθρωποθάλασσα με τα εκρηκτικά δημογραφικά της και την ωμή γεωστρατηγική γραμμή της ηγεσίας της. Ο Ελληνας της Κύπρου είναι αμυνόμενος και αλλοίμονο αν βάλει τον Τούρκο στο κομμάτι που έχει διασωθεί. Αντί να πάρει θα διακινδυνέψει κι εκείνα που τώρα κατέχει. Η απειλή ότι οι Τούρκοι θα προχωρήσουν σε διχοτόμηση είναι κούφια. Η διχοτόμηση έχει γίνει προ πολλού και με το σημερινό συσχετισμό δύναμης Ελλάδας-Τουρκίας δεν αντιστρέφεται.
Το σχέδιο Αννάν, αν δεν ήταν για κλάματα, θα ήταν για γέλια. Πρόεδροι που θα πηγαίνουν σαν τους Χιώτες δύο-δύο, τρείς σημαίες, τρεις εθνικοί ύμνοι, τι να πρωτοδιαλέξει κανείς από τις νομικίστικες κατασκευές και τα ευχολόγια. Και μόνο για να αποφύγουν να μεταβληθούν σε οπερέττα, οι Κύπριοι θα έπρεπε να απορρίψουν το σχέδιο. Όμως, τόσο η Κυπριακή Κυβέρνηση όσο και η δική μας βρίσκουν ότι έχει θετικά στοιχεία και είναι πρόθυμες να το συζητήσουν. Ισως θέλουν να δείξουν διεθνώς καλή θέληση καθίζοντας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Θα ήταν προτιμότερο να είχαμε επιστρέψει τα σχέδιο στον κύριο Αννάν με ένα ευγενικό ευχαριστώ αλλά αφού δεν το κάναμε, τώρα, η μόνη αξιοπρεπής οδός είναι να πούμε ότι το συζητούμε εφ’ όσον:
(α) Προβλέπει την ενσωμάτωση του Βορρά στο υπάρχον κράτος
(β) Φύγουν οι έποικοι
(γ) Αποφασίζει η πλειοψηφία
(δ) Επιστρέψουν οι πρόσφυγες
Αν οι φίλοι μας δεν τα δεχτούν, τι χάσαμε; Οι εκβιασμοί ότι αν δεν ρυθμιστεί το ζήτημα η Κύπρος θα μείνει έξω από την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι μπλόφα. Πιέζεται η Κυπριακή Δημοκρατία να συμφωνήσει στο σχέδιο πριν από τις αποφάσεις για την ένταξη διότι εκείνοι που την πιέζουν γνωρίζουν ότι η ένταξη θα γίνει και ότι μετά την ένταξη θα έχει πολύ ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ στις 18/11/02)
Nα αποτρέψουμε τα χειρότερα
στο Κυπριακό
Του Βίκτωρα Νέτα
Τελικά η Κύπρος και η Ελλάδα αποδέχονται το διαβόητο σχέδιο του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν ως βάση διαπραγμάτευσης για την επίλυση του Κυπριακού, οπότε απομένει μια θετική απόφαση και από την πλευρά των Τουρκοκυπρίων και της Αγκυρας, ώστε να αρχίσουν οι προβλεπόμενες συζητήσεις της πρώτης φάσης, να επιτευχθεί μια κατ’ αρχήν συμφωνία και να προσυπογραφεί το σχέδιο πριν από τη σύνοδο της Κοπεγχάγης.
Ετέθη αυτές τις μέρες, μετά τη δημοσιοποίηση του σχεδίου Ανάν, το κρίσιμο ερώτημα: θα έπρεπε να γίνει αποδεκτό ως βάση διαπραγμάτευσης ή να απορριφθεί ως απαράδεκτο; Η εύκολη απάντηση, για την αποφυγή ανάληψης πάσης ευθύνης, που διατυπώθηκε κατά κόρον από πολλές πλευρές στην Ελλάδα είναι: τον τελικό λόγο τον έχει ο κυπριακός λαός, γι’ αυτό και πρέπει να τον αφήσουμε να αποφασίσει, χωρίς να προσπαθήσουμε να τον επηρεάσουμε ή να του υπαγορεύσουμε την απόφαση.
Αυτή η απάντηση αποστασιοποίησης από το πρόβλημα και τα τρομακτικά ιστορικά διλήμματα βολεύει μεν, αλλά είναι ανέντιμη. Βεβαίως ο κυπριακός λαός θα αποφασίσει, αλλά και η Ελλάδα υποχρεούται να αναλάβει τις ευθύνες της, οι οποίες απορρέουν από τη συνεχή επί 50 χρόνια ανάμιξή της στο Κυπριακό, που το οδήγησε σε τραγικό αδιέξοδο. Η Ελλάδα υποκίνησε τον ένοπλο αγώνα στην Κύπρο στις αρχές της δεκαετίας του ΄50. Η Ελλάδα απέρριπτε τις λύσεις και αυτή δέχτηκε και διαπραγματεύτηκε τις συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, που περιέπλεξαν το πρόβλημα. Η Ελλάδα, άσχετα αν κυβερνούσε η χούντα, με το πραξικόπημα ανατροπής του Μακαρίου τον Ιούλιο του 1974, άνοιξε το δρόμο στην εισβολή του «Αττίλα», την οποία διευκόλυναν τόσο η Βρετανία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, που δεν αντέδρασαν.
Το να λέμε απλώς ότι «ο κυπριακός λαός θα αποφασίσει» είναι μια κουβέντα χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα, διότι δεν αφήνεται ο κυπριακός λαός και των δύο κοινοτήτων να αποφασίσει μόνος του, ούτε και ποτέ αφέθηκε να καθορίσει τη μοίρα του με βάση τις αρχές του διεθνούς δικαίου, δηλαδή όσα ορίζει ο Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος κατάφωρα παραβιάζεται και με το σχέδιο Κόφι Ανάν, το οποίο καταργεί όλες τις αποφάσεις του για την Κύπρο, νομιμοποιεί τον «Αττίλα» και αναγνωρίζει το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος. Για να αποφασίσουν, λοιπόν, μόνοι τους, ελεύθερα και δημοκρατικά, οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι, θα έπρεπε να αποχωρίσουν από το νησί όλες οι ξένες δυνάμεις, δηλαδή ο στρατός κατοχής του «Αττίλα», όπως και η ελλαδική στρατιωτική δύναμη και προπαντός να φύγουν οριστικά οι βρετανικές στρατιωτικές βάσεις –που καταλαμβάνουν το 4% του νησιού και θεωρούνται βρετανικό έδαφος!- ώστε να πάψει η Βρετανία να παίζει τον ρόλο εγγυήτριας δύναμης μαζί με την Ελλάδα και την Τουρκία. Αυτονόητο είναι ότι θα πρέπει να φύγουν από την Κύπρο και οι Τούρκοι έποικοι, που η παρουσία τους είναι παράνομη και περιπλέει το πρόβλημα.
Μόνο μετά από αυτές τις απαραίτητες αποχωρήσεις, με την εγγύηση του ΟΗΕ, μπορεί η Κύπρος να καταστεί ελεύθερο και κυρίαρχο κράτος, να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση και ο λαός της –Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι- να διαμορφώσουν δίκαιο και τις αρχές της Ευρώπης. Αυτή είναι η καθαρή και δίκαιη λύση, η οποία αποκλείει την ανάμιξη της Βρετανίας, που διά του λόρδου Ντέιβιντ Χάνι «έβαλε χέρι» στο σχέδιο Κόφι Ανάν, όπως και τις δήθεν υπηρεσίες του Τομ Γουέστον, ειδικού συντονιστή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το Κυπριακό.
Το σχέδιο Κόφι Ανάν, όποιες βελτιώσεις κι αν γίνουν με τις διαπραγματεύσεις, δεν θα δώσει δίκαιη λύση στο Κυπριακό και άμεσος και διαρκής θα είναι ο κίνδυνος για εμπλοκές και περιπλοκές, τις οποίες θα καλούνται να διευθετήσουν οι εγγυήτριες δυνάμεις, αλλά και η πλανητική αυτοκρατορία, της οποίας ο ρόλος του «διαμεσολαβητή» και του επικυρίαρχου ευνοείται από εύθραυστες λύσεις. Το «κοινό κράτος» της Κύπρου, λοιπόν, θα βρίσκεται συνεχώς υπό κηδεμονία και υπό την εποπτεία του ΟΗΕ με την παρουσία και ειρηνευτικής δύναμης, αλλά και ελληνικής και τουρκικής στο έδαφος των δύο «συστατικών κρατών».
Με όλα αυτά τα αρνητικά, τι νόημα έχουν οι διαπραγματεύσεις; Οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να γίνουν και κατά τη διάρκειά τους η Ελλάδα θα πρέπει να κινηθεί συστηματικά και αποφασιστικά προς την Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε να πετύχει προσαρμογή του σχεδίου Ανάν στις αρχές της Ευρώπης. Αυτό, άλλωστε, είναι και υποχρέωση της Ε.Ε., η οποία δεν μπορεί να δεχθεί ως μέλος της ένα κράτος, στο οποίο δεν θα ισχύουν το ευρωπαϊκό κεκτημένο και θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου. Πώς μπορεί να δεχθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση να εφαρμοστεί μετά από 20 χρόνια το ευρωπαϊκό κεκτημένο, δηλαδή η ελεύθερη εγκατάσταση, η μετακίνηση και απόκτηση περιουσιών των πολιτών της Κύπρου σε όποιο μέρος του «κοινού κράτους» τους;
Η διαπραγμάτευση θα είναι ένα παζάρι, θα γίνουν παραχωρήσεις έως και οδυνηροί συμβιβασμοί, διότι δεν μπορεί μόνο να πάρεις χωρίς να δώσεις. Η ελληνοκυπριακή πλευρά αισιοδοξεί, ότι θα κερδίσει από τις διαπραγματεύσεις του σχεδίου Ανάν, στη διαμόρφωση του οποίου είχε συμμετοχή. Μη γελιόμαστε, το σχέδιο δεν έγινε από το γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, τους συμβούλους και τους επιτελείς του. Όλα συζητήθηκαν από τις ενδιαφερόμενες πλευρές μέσω διαπραγματευτών ή και απ’ ευθείας από τον πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς. Και βεβαίως είχαν λόγο οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί με διάφορες «εισηγήσεις», ώστε να διασφαλιστούν συμφέροντα και επιδιώξεις τους.
Η τουρκική πλευρά ήδη θέτει θέματα προ διαπραγμάτευση, παρά το γεγονός ότι το σχέδιο Ανάν την ευνοεί υπερβολικά και προκλητικά. Συνδέει η Τουρκία το Κυπριακό με την ενταξιακή της πορεία στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και με την αναγνώριση του τουρκοκυπριακού κράτους. Ζητεί από την Ε.Ε. να ορίσει στην Κοπεγχάγη ημερομηνία έναρξης των διαπραγματεύσεων ή συγκεκριμένο χρόνο για να οριστεί ημερομηνία, προκειμένου να αποδεχθεί κατ’ αρχήν το σχέδιο Αμάν. Το αίτημά της υποστηρίζεται ανεπιφύλακτα από την ελληνική κυβέρνηση.
Το δεύτερο αίτημα, αφορά την αναγνώριση του τουρκοκυπριακού κράτους, που σημαίνει την πλήρη νομιμοποίηση του «Αττίλα» και ουσιαστικά τη διχοτόμηση της Κύπρου. Αν καρποφορήσουν οι διαπραγματεύσεις και επιτευχθεί συμφωνία επί του σχεδίου Ανάν, θα έχουμε μια νέα κατάσταση στην Κύπρο, δηλαδή ένα «κοινό κράτος», που θα αποτελείται από δύο «συστατικά κράτη». Θα έχουμε μια συνομοσπονδία, αν και ο όρος αποφεύγεται. Για την εξέλιξη του «κοινού κράτους» μπορεί να διατυπωθούν μια αισιόδοξη και μια απαισιόδοξη πρόβλεψη.
· Κατά την αισιόδοξη, οι δύο λαοί θα συμβιώσουν ειρηνικά με την προοδευτική εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου και το κοινό κράτος θα είναι μια πραγματικότητα.
· Κατά την απαισιόδοξη, η λύση θα διαπιστωθεί ότι δεν είναι βιώσιμη και τα δύο «συστατικά κράτη» θα οδηγηθούν σε διαζύγιο, οπότε θα μετρήσουν τα κέρδη και τις ζημίες.
Το ελληνοκυπριακό κράτος θα έχει κάποια κέρδη στο εδαφικό, ενώ το τουρκοκυπριακό θα έχει κερδίσει την αναγνώρισή του, αλλά θα είναι περισσότερο εξαρτημένο από την Τουρκία.
Ελπίζοντας, ότι οι εξελίξεις θα ευνοήσουν την αισιόδοξη πρόβλεψη, δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε να καρποφορήσουν οι διαπραγματεύσεις, αν και η λύση θα είναι οδυνηρή για την Κύπρο και ντροπή για τη διεθνή κοινότητα, που ήδη έχει απεμπολήσει το διεθνές δίκαιο. Γι’ αυτό και με κάθε προσπάθεια πρέπει να αποτρέψουμε το χειρότερο στο Κυπριακό.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία στις 20/11/02)
Eπιστολή Μάνου για το Κυπριακό
Κύριο Κάρολο Παπούλια
Πρόεδρο Διαρκούς Επιτροπής
Εθνικής Αμυνας
Και Εξωτερικών Υποθέσεων
Της Βουλής των Ελλήνων
Κύριε Πρόεδρε,
Επειδή δεν μετέχω της Επιτροπής σας και συνεπώς δεν μπορούσα να συμμετάσχω στην συζήτηση για το σχέδιο Ανάν, παραθέτω ορισμένες σκέψεις μου για τις οποίες έχω ενημερώσει και τον Υπουργό Εξωτερικών. Παρακαλώ, αν βεβαίως συμφωνείτε, να διανεμηθεί το σημείωμα αυτό στα μέλη της Επιτροπής σας.
Αναγνωρίζω ότι τον πρώτο λόγο σε ό,τι αφορά το σχέδιο Ανάν έχουν οι Κύπριοι. Την περασμένη Δευτέρα, 11 Νοεμβρίου, σε άρθρο μου στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, αφού παρέθεσα το ιστορικό και τα δισεπίλυτα προβλήματα που δημιούργησε, εξέφρασα την άποψη ότι, όπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα, θα αποδεικνυόταν πολύ πιο συμφέρον και λειτουργικό και με περισσότερες πιθανότητες να αποδειχθεί βιώσιμο ένα σχήμα οριστικής διχοτόμησης της Κύπρου σε δύο τελείως ανεξάρτητες κρατικές οντότητες. Η ελληνική Κύπρος θα εντασσόταν τώρα στην Ε.Ε. και το τουρκοκυπριακό τμήμα όταν θα το επιθυμούσε και ήταν έτοιμο. Υποστήριξα ότι, αν ήμουν Κύπριος, θα θεωρούσα ότι μια καθαρή λύση απαλλαγμένη από πολύπλοκα συνταγματικά κατασκευάσματα θα ήταν και συμφέρουσα και βιώσιμη.
Η ανάγνωση του σχεδίου Ανάν ενίσχυσε την άποψή μου. Σχηματικά, το σχέδιο διχοτομεί την Κύπρο σε δύο συστατικά κράτη που ασκούν κυρίαρχα σημαντικές εξουσίες. Στα δύο αυτά συστατικά κράτη, το σχέδιο Ανάν τοποθετεί μια επιδομή που αποκαλεί το «κοινό κράτος». Το «κοινό κράτος», τα συστατικά του και ο τρόπος συγκρότησής τους, οι κανόνες λειτουργίας τους συνιστούν ένα σύνολο απίστευτα πολύπλοκο, εξαιρετικά δυσλειτουργικό, άκαμπτο και χωρίς δυνατότητα προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες περιστάσεις. Κοντολογίς το «κοινό κράτος» έχει όλες τις προϋποθέσεις να γίνει η γενεσιουργός αιτία συνεχών τριβών μεταξύ των δύο συστατικών κρατών και μεταξύ των κρατών που εγγυώνται την τήρηση των συμφωνιών. Η αποδοχή της λογικής του «κοινού κράτους» αντί να συμβάλλει στην εξομάλυνση και στην επιτέλους ειρηνική και δημιουργική συμβίωση Ελλήνων και Τούρκων θα επιτύχει το αντίθετο και τη διαιώνιση των προβλημάτων. Θεωρώ αφελές το επιχείρημα ότι στα πλαίσια της Ε.Ε. οι αδυναμίες αυτές του «κοινού κράτους» θα καταστούν ασήμαντες.
Αντιλαμβάνομαι ότι τόσο η Κυπριακή κυβέρνηση όσο και η Ελληνική αποδέχονται το σχέδιο Ανάν ως βάση διαπραγμάτευσης αλλά δεν γνωρίζω τι ακριβώς θα επιδιωχθεί στις διαπραγματεύσεις αυτές. Κατά τη γνώμη μου, όλα όσα στο σχέδιο αναφέρονται στα συστατικά κράτη (όπως για παράδειγμα τα σύνορά τους και οι εδαφικές προσαρμογές, τα ζητήματα των περιουσιών), αποτελούν ασφαλώς βάση διαπραγμάτευσης. Αντικείμενο της διαπραγμάτευσης ελπίζω όμως να είναι και η κατεδάφιση της επιδομής του «κοινού κράτους» και των συνεπειών του (μια τέτοια συνέπεια είναι, για παράδειγμα, η διατήρηση του καθεστώτος των εγγυητριών δυνάμεων) και η εκχώρηση στα δύο συστατικά κράτη πλήρους ανεξαρτησίας και ανόθευτης κυριαρχίας.
Οραματίζομαι την ύπαρξη δύο δημοκρατικών ανεξαρτήτων κυπριακών κρατών, μελών της Ε.Ε., που συνεργάζονται αρμονικά στην επιδίωξη κοινών στόχων για την ευημερία των λαών τους. Όπως κάνουν το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο, η Σουηδία και η Δανία. Δύο ανεξάρτητα κυπριακά κράτη χωρίς τον ζουρλομανδύα του «κοινού κράτους», χωρίς προστάτιδες δυνάμεις, χωρίς θεσμούς μειωμένης κυριαρχία (Ανώτατο Δικαστήριο υπό τον έλεγχο μη Κυπρίων). Οραματίζομαι την ημέρα που Ελλάδα και Τουρκία θα λύσουν τις διαφορές τους και οι λαοί τους θα εμπλουτίσουν ο ένας τον άλλο.
Τα οράματα χρειάζονται απλές και καθαρές λύσεις.
Με εκτίμηση,
Στέφανος Μάνος
Βουλευτής Αθηνών
(Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 20/11/02)