Του Κώστα Ιορδανίδη
Εξήγγειλε η υπουργός Εξωτερικών κ. Ντόρα Μπακογιάννη περιοδεία στην Εγγύς Ανατολή με πρώτο σταθμό την Κύπρο και επισκέψεις στον Λίβανο και στο Ισραήλ, ενώ έχει την πρόθεση να συναντηθεί με στελέχη της Παλαιστινιακής Αρχής. Στόχος της περιοδείας, η ενημέρωσή της -και η διατύπωση κάποιων ιδεών- εν όψει της αναλήψεως της προεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας (Σ.Α.) των Ηνωμένων Εθνών από την Ελλάδα, την 1η Σεπτεμβρίου.
Ορθή η απόφαση της κ. Μπακογιάννη, από την άποψη ότι είναι χρήσιμη η δημιουργία ιδίας αντιλήψεως περί της καταστάσεως που επικρατεί σε μία περιοχή που εκ των πραγμάτων βρίσκεται στην κορυφή της ημερησίας διατάξεως των εργασιών του Σ.Α.
Βεβαίως, το θέμα δεν εξαντλείται στη συγκέντρωση των πληροφοριών -αυτή η πρακτική ίσχυε πριν από αρκετές δεκαετίες, όταν οι πληροφορίες ήταν δυσεύρετες- διότι, εάν το πλήθος των πληροφοριών αρκούσε, τότε οι ΗΠΑ θα είχαν πείσει για το αλάνθαστο των αποφάσεων και των επιλογών τους, ενώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η πρόκληση βρίσκεται στη σύνθεση της απειρίας πληροφοριών και προκειμένου να συμβεί αυτό είναι αναγκαία η διαμόρφωση εδραίας πεποιθήσεως για τη δυναμική που κατισχύει στη συγκεριμένη συγκυρία.
Τον Φεβρουάριο του 1960, λόγου χάριν, ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Χάρολντ Μακμίλαν, απευθυνόμενος στο Κοινοβούλιο του Κέιπ Τάουν στη Νότια Αφρική αναφέρθηκε «στον άνεμο της αλλαγής» που πνέει σε όλη την Αφρική και τόνισε ότι «είτε το θέλουμε είτε όχι αυτή η ενίσχυση της εθνικής συνειδήσεως είναι ένα πολιτικό γεγονός».
Κατηγορήθηκε ο Μακμίλαν ότι με εκείνη τη δήλωσή του υπέσκαψε τα θεμέλια της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Αλλά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η Βρετανία είχε καταστεί παγκόσμια δύναμη δευτέρας κατηγορίας και το κύρος της είχε υπονομευθεί τουλάχιστον στις αποικίες. Ο τότε Βρετανός πρωθυπουργός απλώς εξέφραζε την πραγματικότητα.
Για λόγους που δεν είναι του παρόντος, χάρη στα συσσωρευμένα σφάλματα της Δύσεως, η Εγγύς, η Μέση Ανατολή, το σύνολο του ισλαμικού κόσμου ωθήθηκε σε ένα νέου τύπου εθνικιστικό, θρησκευτικό ριζοσπαστισμό, που απλώς δεν είναι αντιμετωπίσιμος στο πρακτικό επίπεδο.
Αυτοκρατορίες δεν υπάρχουν πλέον με την κλασική έννοια της λέξεως. Υπάρχει όμως τάση επιβολής προτύπου μίας παγκόσμιας θεωρήσεως πραγμάτων και συμπεριφοράς, όπως «εκδημοκρατισμός» σε χώρες όπου δεν υπάρχει «μεσαία τάξη» επί της οποίας να στηριχθεί ή εισαγωγή κανόνων της «ελευθέρας αγοράς» που, πέραν των αρνητικών οικονομικών συνεπειών, προϋποθέτει την αναίρεση συλλογικών δομών, επί των οποίων βασίζεται -καλώς ή κακώς- η κοινωνική σταθερότητα.
Η αδυναμία κατανοήσεως διαφορετικών αντιλήψεων και συμπεριφορών δεν είναι νέο φαινόμενο. Οταν οι Βρετανοί στις αρχές του περασμένου αιώνα προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν την ευμενή προς αυτούς στάση του Βασιλέως της Σαουδικής Αραβίας, του προσέφεραν μία πολυτελέστατη Rolls Royce, όπου το πίσω κάθισμα είχε διαμορφωθεί σε έναν επιβλητικό θρόνο. Ο Σαουδάραβας βασιλεύς απεδέχθη ευγενικά το δώρο, αλλά ουδέποτε χρησιμοποίησε τη Rolls. Δεν ήταν δυνατόν ένας Αραβας μονάρχης να κάθεται πίσω από έναν κοινό οδηγό. Ο ρόλος του επέβαλε να είναι πάντα ο επί κεφαλής.
Σε σύγκριση με την «απρέπεια» εκείνη, οι σημερινές «παρεξηγήσεις» είναι κολοσσιαίες, διότι σε τελευταία ανάλυση επιδιώκουν την πλήρη αναίρεση της πολιτισμικής παραδόσεως εκατομμυρίων ατόμων. Το πλησιέστερο βήμα προς την ευρωπαϊκή νοοτροπία των Αράβων ήταν ο «μπααθισμός», που είχε υπαχθεί στην επιρροή των Σοβιετικών και ήταν απαράδεκτος για τη Δύση.
Με την κατάρρευση ή τον εκφυλισμό των μπααθικών καθεστώτων, η επιρροή πέρασε σε θρησκευτικούς και πολιτικούς φυλάρχους, που ενσαρκώνουν πλέον τον νέο ισλαμικό εθνικισμό. Είναι ο «νέος άνεμος» που πνέει από τη Μεσόγειο έως την Ινδονησία, στις μουσουλμανικές συνοικίες των πρωτευουσών της Δύσεως και την πραγματικότητα αυτή δεν είναι διατεθειμένοι να αναγνωρίσουν οι Δυτικοί ηγέτες.
Εθνικισμός με εξαιρετικά ισχυρή θρησκευτική διάσταση κυριαρχεί στο Ισραήλ, στα εδάφη των Παλαιστινίων στις όμορες προς το εβραϊκό κράτος χώρες και όχι μόνον. Και ο εθνικισμός στην παθογένειά του δεν υπακούει στη λογική. Το θέμα συνεπώς δεν είναι οι τυπικές ρυθμίσεις της κρίσεως του Λιβάνου, με τις οποίες θα ασχοληθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας, την προεδρία του οποίου στη διάρκεια του Σεπτεμβρίου θα ασκήσει η Ελλάς.
Η ουσία του προβλήματος είναι η αδυναμία των ισχυρών κρατών της Δύσεως -κυρίως- να αντιληφθούν τις συνέπειες της τερατογενέσεως που συνετελέσθη στον ισλαμικό κόσμο, διότι κάποιοι εθεώρησαν ότι ήταν σκόπιμο όχι απλώς να συνδιαλαγούν οικονομικώς -πράγμα απολύτως δόκιμο- αλλά και να αλλάξουν τη θεώρηση της ισλαμικής κοινωνίας. Στην άρση αυτής της «παρεξηγήσεως» είναι αμφίβολο εάν μπορεί να συμβάλει η κ. Μπακογιάννη και γενικότερα η Ελλάς.
(ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 20/8/06)