Του Κώστα Ιορδανίδη
Η αναστολή της περαιτέρω διευρύνσεως της Ευρωπαϊκής Ενώσεως έως ότου επιτευχθεί η θεσμική αναμόρφωση της Κοινότητος -ιδέα κατά τα φαινόμενα κυριαρχούσα στις Βρυξέλλες- δεν συνιστά πλήγμα μοιραίο για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Ο λόγος είναι ότι το θέμα της συνταγματικής εκκρεμότητος, που υπάρχει στην Κοινότητα μετά την καταψήφιση του Συντάγματος στη Γαλλία και στην Ολλανδία, θα έχει επιλυθεί πολύ πριν η μουσουλμανική αυτή χώρα ολοκληρώσει τις ενταξιακές της διαπραγματεύσεις.
Επί του παρόντος, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να λειτουργεί με τρόπο βοηθητικό, και η μετάθεση της ημερομηνίας υποβολής της εκθέσεως της Επιτροπής για την πορεία της Τουρκίας από τα μέσα Οκτωβρίου στις 8 Νοεμβρίου έδωσε τη δυνατότητα στην κυβέρνηση του κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να ψηφίσει στη Βουλή κάποιες μη απολύτως ικανοποιητικές μεταρρυθμιστικές αλλαγές.
Στο μείζον πρόβλημα της εφαρμογής του πρωτοκόλλου της τελωνειακής ενώσεως από την Τουρκία και στην περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η φινλανδική προεδρία έχει προτείνει σχέδιο που προβλέπει επαναλειτουργία του λιμένος της Αμμοχώστου, απόδοση των Βαροσίων στα Ηνωμένα Έθνη και, ταυτοχρόνως, άνοιγμα ορισμένων τουρκικών λιμένων και αεροδρομίων σε κυπριακά πλοία και πολιτικά αεροσκάφη.
Η πρόταση της προεδρίας αντιμετωπίσθηκε αρνητικά από την Άγκυρα, ενώ η κυπριακή πλευρά έχει υποβάλει συμπληρωματικές αντιπροτάσεις και σε οποιαδήποτε περίπτωση θα ήταν πρόωρο να υποστηρίξει κανείς με βεβαιότητα ότι το αδιέξοδο θα εξακολουθήσει έως τον Δεκέμβριο. Μοιραίες συγκρούσεις και μόνιμες ρήξεις δεν είναι φαινόμενα απαντώμενα στην Ε.Ε.
Πίσω από τις αντιπαραθέσεις, όμως, επί τρεχόντων ζητημάτων, αρχίζουν να διαμορφώνονται και κάποιες βεβαιότητες, με πρώτη ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Άγκυρας με την Κοινότητα, αντί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη κατανόηση και προσέγγιση της ενωμένης Ευρώπης με την Τουρκία, συνέβαλαν στην αύξηση της δυσπιστίας και θέτουν σε διαρκή δοκιμασία τις σχέσεις των δύο μερών.
Συνεπεία της διαπιστώσεως αυτής, αρχίζει να εδραιώνεται η πεποίθηση πως προς όφελος των ευρωπαϊκών και των τουρκικών συμφερόντων θα πρέπει, αντί της ενσωματώσεως, να επιδιωχθεί η διαμόρφωση μιας ειδικής σχέσεως της Τουρκίας με την Ε.Ε. Βεβαίως η πρωτοβουλία θα πρέπει να προέλθει από την Άγκυρα και όχι από την Ένωση.
Αλλά μία τέτοια εξέλιξη θα σημάνει το τέλος του νέου «Οράματος της Ιωνίας», που γαλούχησε τα τελευταία χρόνια το πολιτικό σύστημα της χώρας και προσέβλεπε στον πλήρη εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας, για να απαλλαγεί η Ελλάς από την αφόρητη πίεση της Ανατολής.
(Καθημερινή, 28/9/06)