Της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου
Αντιφατική κρίνεται η τακτική της νέας κυβέρνησης των Σκοπίων έναντι της επένδυσης-μαμούθ του ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων
Την τακτική «της γάτας με το ποντίκι» δείχνει να ακολουθεί η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων, υπό τον Μπράνκο Τσερβενκόφσκι, για την κορυφαία επένδυση του ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων στη γειτονική χώρα. Οι δημόσιες δηλώσεις και οι απειλές για ανατροπή «του μονοπωλίου της ΟΚΤΑ και της αλλαγής του δασμολογικού καθεστώτος» από κυβερνητικά στελέχη, κατά το τελευταίο διάστημα, διαψεύδονται, στη συνέχεια, κατηγορηματικά στις ιδιωτικές συζητήσεις με τη διοίκηση των ΕΛΠΕ, αποδίδοντας μάλιστα το θέμα που έχει ανακύψει στους… κακούς δημοσιογράφους, που άλλα αντιλαμβάνονται και άλλα γράφουν.
«Πρωταγωνίστρια» στον νέο γύρο αντιπαράθεσης, όπως φαίνεται, για την ΟΚΤΑ εμφανίζεται η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ Ράντμιλα Σεκερίνσκα, μια νέα πολιτικός –και σε ηλικία- η οποία εκτιμάται, σύμφωνα με έγκυρους κύκλους, ότι εκφράζει ουσιαστικά τον ίδιο τον Σκοπιανό πρωθυπουργό. Κατά τη συνάντηση που είχε στις 13//11/2002 στα Σκόπια με τον επικεφαλής της διεύθυνσης της Ε.Ε. για τα Δυτικά Βαλκάνια Ράινχαρντν Πριμπέ η κ. Σεκερίνσκα κίνησε για πρώτη φορά ζήτημα άρσης του μονοπωλίου του διυλιστηρίου της ΟΚΤΑ για την εισαγωγή προϊόντων πετρελαίου και αλλαγής του δασμολογικού καθεστώτος. Σήμερα η ΟΚΤΑ καταβάλλει δασμούς 1% κατά την εισαγωγή προϊόντων από την Ελλάδα, όταν άλλες εταιρείες για τον ίδιο σκοπό επιβαρύνονται με 19%. Προφανώς, ο κ. Πριμπέ, με δεδομένη τη συμφωνία σύνδεσης που έχει υπογράψει η ΠΓΔΜ με την Ε.Ε., θα εξέφρασε την αντίθεσή του στο καθεστώς αυτό, καθώς είναι γνωστό ότι μονοπωλιακές καταστάσεις δεν είναι αποδεκτές στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Όμως, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, κατά τη συνάντηση που είχε στην Αθήνα η κ. Σεκερίνσκα με τον διευθύνοντα σύμβουλο των ΕΛΠΕ Αθ. Καραχάλιο διέρρηξε τα ιμάτιά της, διαβεβαιώνοντας ότι ούτε είπε κάτι τέτοιο, πολύ περισσότερο δεν προτίθεται να το εφαρμόσει η κυβέρνησή της. «Πριν αλέκτωρ φωνήσαι» η κ. Σεκερίνσκα ξαναχτύπησε, αυτήν την φορά πιο επιθετικά. Σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ, την προηγούμενη Τετάρτη 20 Νοεμβρίου, η κ. Σεκερίνσκα γνωστοποίησε την πρόθεση της κυβέρνησής της για τον σχηματισμό ομάδας εμπειρογνωμόνων εντός του υπουργείου Οικονομίας της ΠΓΔΜ για την εξέταση των δυνατοτήτων αλλαγής παραγράφων της συμφωνίας του 1999, που σχετίζονται με το μονοπώλιο της ΟΚΤΑ στην αγορά καυσίμων στη γειτονική χώρα. Η ίδια, μάλιστα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να συμμετάσχουν και ξένοι ειδικοί στην ομάδα αυτή. Επανέλαβε, επίσης, τα περί μονοπωλίου στο δασμολογικό καθεστώς, επικαλούμενη την Ε.Ε. η οποία, όπως ισχυρίσθηκε, αντιδρά στην προνομιακή μεταχείριση, διότι θίγεται το καθεστώς ελεύθερης αγοράς και ανταγωνισμού.
Είναι γεγονός ότι από τη στιγμή που τα Σκόπια υπέγραψαν τη συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε. θα αντιμετώπιζαν σοβαρές δυσκολίες να διατηρήσουν μονοπωλιακές καταστάσεις, όχι μόνον για την ΟΚΤΑ, αλλά και για οποιαδήποτε δική τους δραστηριότητα. Τούτο το έχει επισημάνει πολύ έγκαιρα η Οικονομική «Κ» με σειρά δημοσιευμάτων της, διατυπώνοντας μάλιστα τον προβληματισμό της, αν κατά τη συμφωνία για την ΟΚΤΑ είχε ληφθεί υπόψη από την ελληνική πλευρά το θέμα αυτό. Όμως, το πρόβλημα δεν είναι τόσο απλό και δεν εξαντλείται στις πιέσεις που δεν είναι απίθανο να δέχεται η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων από την Ε.Ε. Οι κραυγές που ακούγονται από τη γειτονική χώρα για την επένδυση της ΟΚΤΑ έχουν και επικοινωνιακό χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, ο νέος Σκοπιανός πρωθυπουργός είχε αναδείξει ως κεντρική πλατφόρμα της προεκλογικής του εκστρατείάς το ζήτημα της διαφθοράς, με σημαία την επένδυση της ΟΚΤΑ, την οποία είχε αμφισβητήσει πολλαπλώς και σε κάθε τόνο. Συνεπώς, από τη στιγμή που σχημάτισε την κυβέρνησή του υποχρεούται, όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές από τα Σκόπια, να επαναφέρουν στο προσκήνιο το θέμα αυτό, για να φανεί συνεπής στις διακηρύξεις του. Τώρα, αν μια οποιαδήποτε αλλαγή ή παρέμβαση στην ελληνική επένδυση, η οποία είναι η μεγαλύτερη ξένη επένδυση στη χώρα, πρώτιστα θα πλήξει τα ίδια τα συμφέροντά της –1.500 εργαζόμενοι απασχολούνται στην ΟΚΤΑ- και λιγότερο τα ελληνικά, συνιστά έναν πολιτικό γρίφο για τη σκοπιανή κυβέρνηση που αναζητεί λύση.
Από την πλευρά της η διοίκηση των ΕΛΠΕ, σε αυτήν τουλάχιστον τη φάση, επιλέγει να διατηρεί χαμηλούς τόνους, προτάσσοντας την υλοποίηση των σχεδιασμών της στην περιοχή. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην Οικονομική «Κ» ο κ. Καραχάλιος δήλωσε ότι «δεν έχουμε λόγους ανησυχίας από τις δηλώσεις αυτές. Ο,τι έχει να κάνει με τη σύμβαση για την ΟΚΤΑ υλοποιείται από τη νέα Κυβέρνηση των Σκοπίων, χωρίς παρενέργειες. Καμία διαφορετική σκέψη για την ανατροπή των όρων της σύμβασης δεν μας έχει γνωστοποιηθεί από επίσημα χείλη των Σκοπίων». Αντίθετα, ο κ. Καραχάλιος ανέφερε ότι έχει συζητήσει με τη Σεκερίνσκα για την πρόοδο του δεύτερου αγωγού μεταφοράς έτοιμων προϊόντων από τα Σκόπια προς το Κόσοβο. «Αν έχουν τεθεί ορισμένα ερωτήματα, αυτά έχουν να κάνουν με την πρόοδο του συγκεκριμένου έργου και τίποτε άλλο». Ο κ. Καραχάλιος άφησε μάλιστα να εννοηθεί ότι στο τραπέζι των συζητήσεων θα τεθεί και η Μακ Πετρόλ, για την εξαγορά της οποίας υπάρχει ενδιαφέρον και από τις δύο πλευρές. Ωστόσο, ο ίδιος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρξουν και στο μέλλον φωνές διαμαρτυρίας για την επένδυση της ΟΚΤΑ, καθώς, όπως είπε, υπάρχουν πολλά συμφέροντα γύρω από τον ενεργειακό τομέα και όχι απαραίτητα μόνον από άλλες εταιρείες, αλλά και από την ύπαρξη λαθρεμπόρων, που έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν αποφάσεις. «Εμείς έχουμε σταθερό σύμμαχο την Παγκόσμια Τράπεζα που «αιμοδοτεί” με κεφάλαια την τοπική κυβέρνηση», θα πει με σημασία ο κ. Καραχάλιος. Πάντως, ο ίδιος απέφυγε να τοποθετηθεί ευθέως στην ερώτηση αν η συνεργασία του ομίλου ήταν αρμονικότερη με την κυβέρνηση Γκεοργιέφσκι. «Δεν τίθεται ζήτημα καλής ή κακής μεταχείρισης, αλλά μεταχείρισης με βάση τη σύμβαση. Και εμείς αυτήν ακολουθούμε».
Σε κάθε περίπτωση η ΟΚΤΑ έχει από τις αρχές Νοεμβρίου νέο επικεφαλής, τον Απ. Ραφαηλίδη, που αντικατέστησε τον Σπ. Καραλή. Επισήμως, ανακοινώθηκε ότι έληξε η διετής σύμβαση του κ. Καραλή και για τον λόγο αυτόν αντικαταστάθηκε. Όμως, επιχειρηματικοί κύκλοι στα Σκόπια δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο η αλλαγή στα πρόσωπα να αποτελεί και δείγμα καλής θέλησης προς την νέα κυβέρνηση των Σκοπίων, καθώς ο κ. Καραλής είχε τοποθετηθεί στη θέση αυτήν από τη διοίκηση Τζέλλα.
(Εφημερίδα Καθημερινή, 26/11/02)