Του Σταύρου Λυγερού
Όταν τον Δεκέμβριο του 2004 οι «25» συζητούσαν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε θέσει ζήτημα αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι άλλοι ηγέτες τον είχαν πιέσει ασφυκτικά να περιορισθεί προς το παρόν στο ελάχιστο, που ήταν η τελωνειακή ένωση. Το καλοκαίρι του 2005 η Άγκυρα αρνήθηκε και επισήμως να εφαρμόσει το σχετικό πρωτόκολλο. Σε απάντηση, οι «25» εξέδωσαν την Αντιδήλωσή τους, με την οποία κατέστησαν σαφές στην υποψήφια Τουρκία ότι η εκπλήρωση των συμβατικών της υποχρεώσεων αποτελεί όρο για την πρόοδο της ενταξιακής διαδικασίας.
Από τότε έχει περάσει ένας χρόνος. Η Άγκυρα εμμένει στην άρνησή της, ελπίζοντας ότι και αυτή τη φορά ο ατζέντης της θα «καθαρίσει» για λογαριασμό της. Η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο το προσπαθούν όχι βεβαίως από φιλοτουρκισμό, αλλά επειδή η ένταξη της γείτονος εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Για την ακρίβεια, θεωρούν δικαιολογημένα ότι η Τουρκία θα λειτουργήσει αντικειμενικά ως σημαντικό εμπόδιο στην προσπάθεια ενοποίησης και πολιτικής χειραφέτησης της Ευρώπης, την οποία και οι δύο απεύχονται.
Οι δικές τους προσπάθειες δεν είναι άσχετες με το γεγονός ότι η φινλανδική προεδρία (σε στενή συνεργασία με τον Φινλανδό επίτροπο για τη διεύρυνση Όλι Ρεν) διασυνδέει την εφαρμογή του πρωτοκόλλου με το άσχετο ζήτημα του εκκρεμούντος κοινοτικού κανονισμού για το εμπόριο των Τουρκοκυπρίων. Με άλλα λόγια, ότι επιδιώκει να προσφέρει στην Άγκυρα ανταλλάγματα για την εκπλήρωση συμβατικής της υποχρέωσης! Αυτό δεν προκύπτει μόνο από την επιθυμία της προεδρίας να αποτρέψει την κρίση στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Είναι και μία έμμεση μεθόδευση για την επίρριψη των ευθυνών στη Λευκωσία, στην πολύ πιθανή περίπτωση που τελικώς προκύψει αδιέξοδο.
Αυτό που συμβαίνει με τις ευρωτουρκικές σχέσεις, όμως, υπερβαίνει κατά πολύ την αντίθεση Λευκωσίας - Άγκυρας. Είναι πρωτοφανές και προσβλητικό για το κύρος και την αξιοπιστία της Ευρώπης να αποδέχεται παζάρια για τα αυτονόητα. Το μπαλάκι είναι στα χέρια της Τουρκίας. Εάν μέχρι το τέλος του έτους δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, οι ενταξιακές της διαπραγματεύσεις πρέπει να παγώσουν. Όταν, βεβαίως, εφαρμόσει το πρωτόκολλο, αυτές μπορεί να ξαναρχίσουν.
Πρόκειται για καθαρή και εποικοδομητική θέση, η οποία είχε υποστηριχθεί από αυτές εδώ τις στήλες πριν από μερικές εβδομάδες. Η εν λόγω θέση αφ' ενός τηρεί τους κανόνες και αφ' ετέρου δεν κλείνει οριστικά την πόρτα στην Άγκυρα. Εάν η Ένωση δεν σεβαστεί τον εαυτό της και υπό την αμερικανική πίεση παραβιάσει τους κανόνες της, αντί για τον εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας θα έχουμε μάλλον αντίθετο αποτέλεσμα!
(Καθημερινή, 20/10/06)