Η χθεσινή έκθεσις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόοδο της Τουρκίας ως προς την ενταξιακή της πορεία έχει διατυπωθή με διπλωματικό τρόπο. Εν τούτοις η Κομμισσιόν δεν διστάζει να αναφέρη ότι η πρόοδος δεν είναι η επιθυμητή. Ο δε Πρόεδρός της κ. Μπαρόζο εδήλωσε ότι αν η Τουρκία δεν τηρήση πλήρως τις υποχρεώσεις της, θα επηρεασθή η συνολική πρόοδος των διαπραγματεύσεων.
Το Τελωνειακό Πρωτόκολλο
- Η έκθεσις γράφει ότι έχουν επιβραδυνθή οι μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της κατοχυρώσεως των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και καλεί την Τουρκία να πραγματοποιήση όλα τα βήματα που χρειάζονται γιά την κατοχύρωση της ελευθερίας του λόγου.
- Η Κομμισσιόν προειδοποιεί ότι στο μέλλον θα προβαίνη σε λεπτομερέστερο έλεγχο γιά να διαπιστώνεται κατά πόσον τα υπό ένταξη κράτη έχουν προβή στις απαιτούμενες πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Προειδοποίησις που αφορά και την Τουρκία.
- Γιά το θέμα της Κύπρου η Τουρκία καλείται να ανοίξη τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της στα κυπριακά πλοία και αεροσκάφη. Αν η Αγκυρα δεν ανταποκριθή, η Κομμισσιόν απειλεί να προβή σε σχετικές συστάσεις προς το Συμβούλιο Κορυφής του Δεκεμβρίου.
Εξ αυτών το σημαντικώτερο -που αποτελεί πλήρη δικαίωση των ελληνοκυπριακών θέσεων- είναι το τελευταίο. Πρόκειται γιά έμμεσο τελεσίγραφο προς την Αγκυρα, το οποίο δείχνει ότι η Ευρωπαϊκή Ενωσις δεν είναι πλέον διατεθειμένη να παίζη μαζί της.
Το άνοιγμα των τουρκικών λιμένων και αεροδρομίων σε κυπριακά πλοία και αεροσκάφη αποτελεί υποχρέωση της Τουρκίας έναντι της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, ως υποψηφίας προς ένταξη χώρας. Και προκύπτει από το Πρωτόκολλο Τελωνειακής Ενώσεως το οποίο είναι υποχρεωμένη να τηρήση η Τουρκία έναντι όλων των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
Θρασύτατη συμπεριφορά
Ως γνωστόν, η Αγκυρα έχει δηλώσει ότι δεν προτίθεται να τηρήση το Πρωτόκολλο Τελωνειακής Ενώσεως με την Κυπριακή Δημοκρατία, αν εκείνη δεν διακόψη την απομόνωση και περιθωριοποίηση της "Βορείου Κύπρου", όπως αποκαλεί το ψευδοκράτος. Στάσις που αποτελεί ιταμή πρόκληση έναντι ολοκλήρου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
- Πού ακούσθηκε ένα κράτος που θέλει να γίνη μέλος μιάς Ενώσεως κρατών, να αρνείται να σεβασθή τις υποχρεώσεις του προς τα κράτη που είναι ήδη μέλη της Ενώσεως στην οποία θέλει να ενταχθή;
- Από πού αντλεί τέτοιο θράσος η Τουρκία, ώστε να περιφρονή με τόσο προκλητικό τρόπο τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, από τα οποία εν τούτοις ζητεί να την εντάξουν στους κόλπους της;
Είναι προφανές ότι η συμπεριφορά αυτή δεν γίνεται πλέον ανεκτή από τους Ευρωπαίους. Ενα χρόνο μετά την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, φαίνεται ότι απεφάσισαν να προειδοποιήσουν την Τουρκία σε αυστηρότερο τόνο. Είναι η πρώτη φορά κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Ενωσις απειλεί, εμμέσως πλην σαφώς, ακόμη και με διακοπή των διαπραγματεύσεων.
Πάντως η βαθύτερη αιτία γιά την αλλαγή στάσεως των Ευρωπαίων είναι ότι ένα χρόνο μετά την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας επικρατούν δεύτερες σκέψεις γιά την σκοπιμότητα της εντάξεώς της. Ηδη αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αρχίσει να εκφράζουν την ανησυχία τους γιά το τί θα εσήμαινε η πλήρης ένταξις της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Εστω και καθυστερημένα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται ότι συνειδητοποιούν την πραγματικότητα. Διότι όπως έχουν επισημάνει παλαιότερα κάποιοι πιό σώφρονες και ρεαλιστές -όπως ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Ζισκάρ ντ' Εσταίν- η πλήρης ένταξις της Τουρκίας είναι μία ουτοπία η οποία δεν πρόκειται να πραγματοποιηθή. Δεν θα την αποδεχθή η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωσις.
Ουτοπία η ένταξις
Σε περίπτωση εντάξεως της Τουρκίας, θα αλλάξη δραματικά ο διοικητικός χάρτης της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και θα ανατραπούν πλήρως οι σημερινές ισορροπίες. Διότι τότε εκτιμάται ότι η Τουρκία θα έχη πληθυσμό άνω των 80 εκατομμυρίων κατοίκων και θα είναι το μεγαλύτερο σε πληθυσμό κράτος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Και κατ' επέκτασιν θα διαθέτη ανάλογη ισχύ σε όλα τα ευρωπαϊκά όργανα.
Η ρεαλιστική θεώρησις του θέματος -κατά τον Ζισκάρ ντ' Εσταίν- είναι ότι ουδέποτε θα δεχθούν οι Ευρωπαίοι να παραχωρήσουν τέτοιο ρόλο στην Τουρκία. Επομένως δυοίν θάττερον: Η θα αναγκαθή να αλλάξη ριζικά την διοικητική δομή της η Ευρωπαϊκή Ενωσις, ή δεν θα ενταχθή η Τουρκία. Και επειδή το πρώτο μάλλον δεν θα συμβή, το πιθανώτερο είναι ότι δεν θα καταστή πλήρες μέλος η Τουρκία.
Είναι λοιπόν σαφές ότι το χθεσινό έμμεσο τελεσίγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την Άγκυρα αποτελεί προανάκρουσμα των ανωτέρω. Έστω και αργά, οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται ότι έχουν καταλάβει το λάθος τους να δεχθούν την έναρξη των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία για πλήρη ένταξη. Και βοηθούμενοι από την αδιαλλαξία της Άγκυρας, προσπαθούν πλέον να το επανορθώσουν.
Σε όλα αυτά η Ελλάς είναι υποχρεωμένη να τηρή λεπτές ισορροπίες. Η χώρα μας εξακολουθεί να δηλώνη υποστηρικτής της πλήρους εντάξεως της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα όμως επικροτεί την σθεναρή στάση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Και αφήνει τις προειδοποιήσεις και τα τελεσίγραφα στους άλλους εταίρους.
(Εστία, 9/11/06)