Της Λίνας Γιάνναρου
Κάποτε, σ' αυτήν εδώ τη χώρα, λατρεύονταν σαν θεοί. Ο άνθρωπος είχε ήδη από την αρχαιότητα αντιληφθεί τον καθοριστικό τους ρόλο στη ζωή, σε κάθε του δραστηριότητα, και από ευγνωμοσύνη -ή ίσως και από φόβο- τους έδωσε ανθρώπινη μορφή και έπλασε γι' αυτούς ουκ ολίγους μύθους και θρύλους. Για να τους ημερέψει, μάλιστα, να τους έχει «από κοντά» (φίλους και όχι εχθρούς) κατέφευγε συχνά και σε μαγικά μέσα. Τι άλλαξε και με το πέρασμα του χρόνου σταματήσαμε να «πιστεύουμε» στον Ήλιο και τον Άνεμο; Σύμφωνα με την έκθεση Country Attractiveness Indices της εταιρείας Ernst & Young, η οποία δημοσιεύθηκε τον περασμένο Αύγουστο και αξιολογεί τις υποδομές στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε 20 χώρες ανά τον κόσμο, η χώρα μας κατέχει μόλις τη 13η θέση -παρά την υπεροχή της σε ημέρες ηλιοφάνειας και αιολικό δυναμικό έναντι της Γερμανίας, για παράδειγμα, που βρέθηκε στην πέμπτη θέση. Την ίδια «γρουσούζικη» θέση κατέχει η Ελλάδα και στον δείκτη αιολικής ενέργειας, με την πρώτη θέση να ανήκει στην επίσης μεσογειακή Iσπανία και τις HΠA και την Iνδία να ακολουθούν. Ελάχιστα βελτιωμένες είναι οι επιδόσεις της χώρας μας στην αγορά ηλιακής ενέργειας, αφού καταφέραμε να «σκαρφαλώσουμε» στην 9η θέση στη σχετική κατάταξη (και εδώ τα πρωτεία κρατά η Ισπανία).
Ένα σενάριο
Κι όμως, όπως τονίζει στην «Κ» ο περιβαλλοντολόγος κ. Στέλιος Ψωμάς, η Ελλάδα θα μπορούσε να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες εκμεταλλευόμενη αποκλειστικά τις δωρεάν και ανεξάντλητες αυτές πηγές. Σε ένα υποθετικό σενάριο, εάν η Κρήτη εφοδιαζόταν με αρκετές ανεμογεννήτριες, που θα «δούλευαν» για ένα χρόνο, θα μπορούσε να καλύπτει τις ανάγκες της Ε.Ε. (των 15) για ηλεκτρική ενέργεια για διάστημα δύο χρόνων! Η προοπτική βέβαια η Κρήτη να γεμίσει ογκώδεις ανεμογεννήτριες δεν αρέσει σε κανέναν. Με σωστό σχεδιασμό ωστόσο, εκτιμάται ότι η εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε στρατηγικά σημεία, μπορεί να καλύψει το 25-30% των ενεργειακών αναγκών της χώρας! Σήμερα, ωστόσο, μόλις το 2% της ηλεκτροπαραγωγής προέρχεται από την εκμετάλλευση του ανέμου. Σήμερα, στην Ελλάδα είναι εγκατεστημένα μόλις 573 MW αιολικής ενέργειας, τη στιγμή που στη Γερμανία η εγκατεστημένη ισχύς φθάνει τα 18.428 MW. Σημειώνεται ότι βάσει των υποχρεώσεών μας στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου του Κιότο, δηλαδή την κάλυψη του 20,1% της ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας έως το 2010, πρέπει μέσα στα επόμενα τρία χρόνια να εγκαταστήσουμε επιπλέον 3.000 MW αιολικής ενέργειας. Το μεγαλεπήβολο σχέδιο, δε, σύμφωνα με τον νόμο για τις ΑΠΕ, που ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι, είναι έως το 2020 vα έχουμε αυξήσει το ποσοστό των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή έως το 29%. Ανάλογη είναι η υστέρηση της χώρας μας και στον τομέα της ηλιακής ενέργειας. Για την ακρίβεια, ελάχιστα βήματα έχουν γίνει μετά τον... ηλιακό θερμοσίφωνα. Την ώρα που η εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκών συστημάτων (συστημάτων που παράγουν ενέργεια από την ηλιακή ακτινοβολία) στη «συννεφιασμένη» Γερμανία φθάνει τα 1.200 MW, το 2005 στην Ελλάδα «του φωτός» δεν ξεπερνούσε τα 5 MW. Έχει υπολογιστεί, ωστόσο, ότι στη χώρα μας, η μέση ετήσια προσπίπτουσα ηλιακή ακτινοβολία κυμαίνεται στις 1.750 kWh/m2. Έτσι, ένα φωτοβολταϊκό σύστημα ονομαστικής ισχύος 3 kWp, που καταλαμβάνει μια επιφάνεια 30 m2 περίπου, έχει τη δυνατότητα παραγωγής 4.500 kWh/έτος. Αυτό το μέγεθος αντιστοιχεί σε αποφυγή παραγωγής 4,5 τόνων διοξειδίου του άνθρακα -που είναι και το ζητούμενο των διεθνών συμβάσεων για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών. Πρόκειται δε για ικανή ποσότητα ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών ενός μέσου νοικοκυριού.
Πρωτοπόρος η Ισπανία
Στην πρωτοπορία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (AΠE) βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2005 η συνολική εγκατεστημένη ισχύς αιολικής ενέργειας ξεπέρασε τα 40.500 MW, αντιπροσωπεύοντας το 69% της παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας από τον άνεμο. Σύμφωνα μάλιστα με υπολογισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας, έως το 2010 η αιολική ενέργεια θα «γλιτώνει» την ατμόσφαιρα από ποσότητα αερίων του θερμοκηπίου ίση με το 1/3 των υποχρεώσεων που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κιότο.
Ατμομηχανή της ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας στην Ε. Ε. βέβαια είναι η Γερμανία. Μέσω της εισαγωγής μιας σειράς φορολογικών και οικονομικών κινήτρων, η χώρα έχει καταφέρει τα αιολικά πάρκα να παρέχουν το 5,5% του ηλεκτρισμού που καταναλώνουν τα νοικοκυριά. Ανερχόμενη δύναμη στις ΑΠΕ θεωρείται και η Ισπανία. Πέρσι, η εγκατεστημένη ισχύς αιολικής ενέργειας έφθασε τα 10.000 ΜW, ποσότητα αρκετή για να καλύψει το 8,25% των αναγκών της χώρας για ηλεκτρισμό. Στόχος της ισπανικής κυβέρνησης είναι έως το 2010 η παραγωγή να διπλασιαστεί.
(Καθημερινή, 25/11/2006)