Στις 31 Αυγούστου 1997, ο Ρώσος μεγιστάνας πετρελαίου, Βιτάλι Σμιτ, γευμάτιζε με τη φίλη του και την αδελφή του στο σπίτι του, στη Μόσχα. Ο 48χρονος μηχανικός ήπιε και λίγη βότκα, αλλά τρεις ώρες αργότερα πέθανε. Ο Σμιτ ήταν πολυεκατομμυριούχος, με πολυτελείς βίλες σε τέσσερις χώρες.
Το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του προερχόταν από μικρές offshore ενεργειακές εταιρείες. Ο ξαφνικός του θάνατος άγγιξε τη μάχη για τον έλεγχο της περιουσίας του και οδήγησε, μάλιστα, τον 19χρονο γιο του να κατηγορήσει -μετά το θάνατο του πατέρα του- τα στελέχη της Lukoil για επιδρομή στην περιουσία του πατέρα του, κατηγορία την οποία εκείνοι έχουν αρνηθεί.
Η από οκταετίας δικαστική μάχη για την περιουσία του Σμιτ έχει συμβάλει στο να βγουν στην επιφάνεια εσωτερικές διεργασίες στη Lukoil, η οποία αποτελεί έναν από τους μεγάλους παίκτες στον παγκόσμιο ενεργειακό στίβο, με ιστορία αδιαφανών επιχειρηματικών συμφωνιών μεταξύ της εταιρείας και των στελεχών της.
Η Lukoil, σε αγαστή συνεργασία με το Κρεμλίνο, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ρωσικής προσπάθειας για απόκτηση οικονομικής ισχύος. Με 16 δισ. βαρέλια, τα πετρελαϊκά της αποθέματα είναι τα μεγαλύτερα από οιαδήποτε εισηγμένη εταιρεία.
Η Lukoil, που κατά 19% ανήκει στην ConocoPhillips του Χιούστον, ενισχύει το προφίλ της και στη Δύση, με χιλιάδες πρατήρια στις ΗΠΑ και την Ευρώπη και με τη μετοχή της, που αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης στην αγορά του Λονδίνου.
Η ίδια η Lukoil παραδέχεται την ύπαρξη ασυνήθιστων επιχειρηματικών δομών. «Στο ταχύτατα αναπτυσσόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον στη Ρωσική Ομοσπονδία, επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα συχνά έχουν χρησιμοποιήσει άτομα και ενδιάμεσες εταιρείες για τις συναλλαγές τους», αναφέρεται στην τελευταία ετήσια έκθεση της Lukoil.
Ωστόσο, σε συναλλαγές που έγιναν προ διετίας, μια μέχρι τότε άγνωστη εταιρεία άρχισε να διαχειρίζεται το συνταξιοδοτικό ταμείο της Lukoil, αγόρασε τραπεζικό ίδρυμα από τη Lukoil και κατέστη ο κύριος ασφαλιστικός φορέας της εταιρείας.
Η εν λόγω εταιρεία ήταν στην ιδιοκτησία του προέδρου της Lukoil, Βαγκίτ Αλεκπέροφ, και του κορυφαίου του στελέχους Λεονίντ Φεντούν, ιδιοκτησία που έγινε γνωστή μόλις φέτος. Οι δύο άνδρες δήλωσαν προ καιρού ότι η ιδιοκτησία αυτή τηρήθηκε μυστική, έτσι ώστε να προστατευθούν από πολιτικές επιθέσεις στη Ρωσία, όπου οι πολύ πλούσιοι είναι μη δημοφιλείς.
(Ναυτεμπορική – The Wall Street Journal, 7/12/06)