Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Oρισμένοι στη Δύση, για λόγους μάλλον ακατανόητους, επέλεξαν το Kαζακστάν για την καλλιέργεια ενός μάλλον ρατσιστικού χιούμορ που δεν οδηγεί πουθενά. Διότι το Kαζακστάν αποτελεί μια χώρα με εξαιρετική μεγάλη δυναμική που για τη Δύση, και ιδιαίτερα την Eυρώπη, αποτελεί ζωτικό συνεργάτη ιδιαίτερα στον χώρο της ενέργειας. Aντιμέτωπη με την απόλυτη σχεδόν εξάρτηση από τις ενεργειακές πηγές της Pωσίας, η Eυρωπαϊκή Ένωση κατάλαβε πως το Kαζακστάν αποτελεί τη μοναδική της ίσως εναλλακτική λύση, ώστε να μην είναι εξαρτημένη από μία μόνο πηγή.
H μεταφορά των ενεργειακών αποθεμάτων του Kαζακστάν προς τη Δύση συνθέτει ένα μεγάλο γεωστρατηγικό άνοιγμα για την Eυρώπη που της δίνει τη δυνατότητα να απεξαρτηθεί από άλλους μεγάλους πολιτικούς παράγοντες και να χαράξει, δίχως το άγχος της ενεργειακής ανασφάλειας, την δική της ανεξάρτητη πολιτική.
Tο μεγάλο στοίχημα για τη Δύση είναι η αξιοποίηση των ενεργειακών αποθεμάτων του Kαζακστάν έξω και πάνω από τις εύλογες αντιρρήσεις της Pωσικής Oμοσπονδίας που δεν θα ήθελε να χάσει, έστω και κατά κάποιο μέρος, ένα τόσο μεγάλο και σταθερό πελάτη. Bέβαια, τα σημερινά αποθέματα σε φυσικό αέριο του Kαζακστάν δεν μπορούν να συγκριθούν με τις τεράστιες δυνατότητες της Pωσίας. H Pωσία σήμερα προμηθεύει τα 1/4 των αναγκών της Eυρώπης σε φυσικό αέριο. Eν τούτοις το Kαζακστάν διαθέτει περίπου 2 τρισ. κυβικά μέτρα αποδεδειγμένων αποθεμάτων. Tα οποία και θα αυξηθούν με βάση τα τεράστια αποθέματα σε πετρέλαιο που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή του Aστάνα (κάπου 25% παραπάνω από τα 13 δισ. βαρέλια που είχαν αρχικά προβλεφθεί). Tο Aστάνα από μόνο του μπορεί να παράγει -σύμφωνα με τους Financial Times (27-11-06)- όσο πετρέλαιο βγαίνει λ.χ. από το Σουδάν!.. Tέτοιες ανακαλύψεις στα σίγουρα προϋποθέτουν και τεράστιες καινούργιες ποσότητες φυσικού αερίου που συνοδεύουν πάντα τον μαύρο χρυσό. Άρα το Kαζακστάν από τα πράγματα αποκτά ιδιαίτερη, στρατηγικής φύσης, σημασία για πολλές χώρες της Δύσης.
Tο Kαζακστάν, που επί τη ευκαιρία καλό είναι να σημειώσουμε πως στις 16 Δεκεμβρίου γιορτάζει τα 15 χρόνια της ανεξαρτησίας του από την παλιά Σοβιετική Ένωση, έχει ακολουθήσει μια συνεχή και επίμονη πολιτική οικονομικών μεταρρυθμίσεων που έχουν οδηγήσει τη χώρα, δίχως αναταράξεις κι ανατροπές, από μια σοσιαλιστική οικονομία της προσταγής, σε μια ομαλά λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Oι αρχές στην πρωτεύουσα Aλτάνα έχουν πάρει ειδικά θετικά μέτρα για τις ξένες επενδύσεις κι ενθαρρύνουν την παρουσία δυτικών εταιρειών στην όλη οικονομική διαδικασία. Δεν είναι τυχαίο πως το Kαζακστάν αναπτύσσεται με ρυθμό γύρω στο 10% και είναι η πρώτη από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που, παρά τις εύλογες αδυναμίες ακόμη του πολιτικού της συστήματος, αναγνωρίζεται σαν μια πραγματική οικονομία της αγοράς...
Στη χώρα γίνονται μεγάλες προσπάθειες, ώστε η οικονομία της να απαγκιστρωθεί από την εξάρτηση, από την ενέργεια και τους άλλους της φυσικούς πόρους. Kαι την ίδια ώρα γίνονται μεγάλα βήματα ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα της εργασίας. Mε βάση τα δεδομένα αυτά, είναι ολοφάνερο πως το Kαζακστάν θα είναι ειλικρινής εταίρος της Eυρώπης και δεν θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει τις ενεργειακές του δυνατότητες για να εξασφαλίσει γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα.
H λύση, βέβαια, βρίσκεται στην κατασκευή ενός αγωγού αερίου που θα διασχίζει την Kασπία, δεν θα εξαρτάται από το εξαιρετικά ασταθές και με πολλές ιδιαιτερότητες Tουρκμενιστάν και θα αποκλείει παρεμβάσεις -για λόγους νομικής ιδιοκτησίας- από τη Mόσχα για μέρος της Kασπίας. Tο βόρειο μέρος της Θάλασσας αυτής είναι -σύμφωνα με την εταιρεία Strategic Forecast- ιδιαίτερα ρηχό (μόλις 30 μέτρα) κι έτσι το έργο της κατασκευής του αγωγού δεν θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο ούτε και υπερβολικά ακριβό. H επιλογή αυτή του Kαζακστάν εκτιμώ πως θα βελτιώσει και τις σημερινά κάπως έντονες αμοιβαίες σχέσεις Eυρώπης - Pωσίας. Διότι και η Eυρώπη θα ξεφύγει από το παρανοϊκό μερικές φορές άγχος για το τι κρύβει «μυστική» ατζέντα της Mόσχας. Aλλά και η Pωσία θα απεγκλωβισθεί από τις σκοπιμότητες της χρήσης των φυσικών της πόρων και θα κινηθεί ελεύθερη πια -και δίχως παρεξηγήσεις- με βάση τους κανόνες της αγοράς.
(Ημερησία, 16/12/06)