Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μεγάλα διεθνή περιοδικά, όπως το αμερικανικό Newsweek, αφιέρωσαν τις ετήσιες ειδικές εκδόσεις τους στην ενέργεια. Σε αυτήν, εξάλλου, είναι αφιερωμένη και η ετήσια συνάντησις στο Νταβός της Ελβετίας, η οποία πραγματοποιείται στις αρχές εκάστου έτους.
Ας δούμε, όμως, τα πράγματα με την σειρά. Το 2006 υπήρξε το έτος στην διάρκεια του οποίου το βαρέλι πετρελαίου έφθασε έως και τα 78 δολλάρια, χωρίς η άνοδος αυτή να επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία. Αντιθέτως, από το 2000 έως και το 2006, το παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν παρουσίασε άνοδο 3,2% ετησίως –η οποία εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί μέχρι και το 2010.
Όμως, η άνοδος της τιμής ανά βαρέλι του μαύρου χρυσού είχε σοβαρότατες γεωπολιτικές επιπτώσεις. Διότι, στον βαθμό που παγκοσμιοποίησις και διεθνής οικονομία αναπτύσσονταν, χώρες αντιδυτικές οι οποίες διαθέτουν πετρέλαιο –Βενεζουέλα, Ιράν και εν μέρει Ρωσία και Σαουδική Αραβία– αποκτούσαν σημαντικό πλούτο και γεωπολιτική επιθετικότητα. Έτσι, πολλοί παρατηρητές προβλέπουν ότι το 2007 θα ενταθούν οι μάχες ισχύος μεταξύ ΗΠΑ και Βενεζουέλας, καθώς και ανάμεσα στην επιθετική Ρωσία και την άτολμη Δύση. Ήδη, η αντιπαράθεσις Ρωσίας και Λευκορωσίας προοιωνίζει τα μέλλοντα να συμβούν.
Για τον λόγο αυτό, το 2007 η Πολωνία και οι σύμμαχοί της στις χώρες της Βαλτικής θα προσπαθήσουν να διαφοροποιήσουν τις ενεργειακές τους πηγές, μέσα από την συμφωνία τους για την κατασκευή νέας πυρηνικής μονάδας, στην Ιγκαλίνα της Λιθουανίας, την συνένωση των ηλεκτρικών τους δικτύων και την επίσπευση της ολοκλήρωσης ενός σταθμού στην βόρεια ακτή της Πολωνίας που θα εισάγει υγροποιημένο αέριο. Αυτό, ωστόσο, δεν αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για την Ρωσία. Οι πλούσιες σε ρευστό ενεργειακές της εταιρείες θα αυξήσουν τις ευρωπαϊκές τους κτήσεις. Έναν από τους σπουδαιότερους στόχους τους αποτελεί η βρεταννική Centrica, ο μεγαλύτερος διανομέας φυσικού αερίου της χώρας.
Ας σημειωθεί, επίσης, ότι μέσα στο 2007 η ενεργειακή πολιτική του Κρεμλίνου θα κάνει προβληματικά τα ευρωπαϊκά σχέδια για την κατασκευή νέων αγωγών οι οποίοι θα έφερναν μη-ρωσικό αέριο στην Ευρώπη. Ο Ναμπούκο –διαβαλκανικός αγωγός ο οποίος στοχεύει να φέρει φυσικό αέριο από την Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία στην Ευρώπη, μέσω της υποδομής αερίου της Τουρκίας– θα βρίσκεται στο επίκεντρο της ενεργειακής μάχης. Η Ευρωπαϊκή Ένωσις θεωρεί ότι αποτελεί μία από τις βασικές ενεργειακές της προτεραιότητες. Ωστόσο, χωρίς την υποστήριξη μεμονωμένων πελατών –και των χρημάτων τους– για την κατασκευή του, η αγορά του ρωσικού αερίου μέσω των υπαρχόντων αγωγών αποτελεί μία εύκολη και φθηνότερη εναλλακτική λύση.
Στο πλαίσιο αυτό, θέμα προωθήσεως εναλλακτικών μορφών παραγωγής ενέργειας στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της πυρηνικής, θέτει η τελευταία έκθεσις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία πρόκειται να παρουσιαστεί στις 10 Ιανουαρίου. Στην έκθεση αυτή –της οποίας βασικός στόχος είναι η χάραξις και εφαρμογή μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για την ενέργεια– επισημαίνεται ότι «η μεγαλύτερη πηγή καθαρής ενέργειας στην Ευρώπη προέρχεται από τις πυρηνικές μονάδες». Η Επιτροπή υπόσχεται ότι θα αναλύσει ενδελεχώς τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της πυρηνικής ενέργειας, με στόχο να διευκολυνθούν οι όποιες αποφάσεις.
Στο ίδιο κλίμα, η Καγκελλάριος της Γερμανίας κ. Άγγελα Μέρκελ –η χώρα της οποίας αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ για το πρώτο εξάμηνο του 2007– δήλωσε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να «μιλάει» με ενιαία φωνή για τα ενεργειακά θέματα και κάλεσε τους Εικοσιεπτά να κλείσουν νέα συμφωνία συνεργασίας με την Ρωσία, «η οποία να περιέχει και ένα φιλόδοξο κεφάλαιο για τα ενεργειακά θέματα».
Ακόμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την θέσπιση κοινών ευρωπαϊκών στόχων, για την μείωση της συνολικής καταναλώσεως ενέργειας μέχρι και 20% ως το 2020, αφ΄ ενός, και την προώθηση καθαρών ενεργειακών πηγών, αφ΄ ετέρου. Θα πρέπει έτσι να υπογραμμισθεί ότι οι υψηλές τιμές του μαύρου χρυσού έφεραν την επανάσταση στην ενεργειακή σκηνή, στην οποία κυριαρχούν ενεργειακές καινοτομίες τις οποίες ποτέ δεν είχε γνωρίσει μέχρι σήμερα ο κλάδος αυτός.
Με άλλα λόγια, οι υψηλές τιμές του πετρελαίου στην ουσία οδηγούν προς σημαντικές ενεργειακές ανατροπές, για τις οποίες θα πρέπει κάποτε να γίνει σοβαρός λόγος και στην Ελλάδα.
(ΕΣΤΙΑ, 8/1/07)