Tου Aλέξη Παπαχελά
Ο Τζορτζ Μπους έφτασε στη Βαγδάτη διότι κάποιοι τον έπεισαν πως έπρεπε να ανακατέψει εντελώς την τράπουλα στη Μέση Ανατολή και να επιβάλει το δυτικό δημοκρατικό μοντέλο στην περιοχή. Αυτός ήταν ο στόχος και η προσδοκία του, πως οι δρόμοι της Βαγδάτης θα γέμιζαν από -έως τότε- κρυφούς οπαδούς των ΗΠΑ με λουλούδια στα χέρια. Η εισβολή στο Ιράκ ανακάτεψε την τράπουλα, όμως όχι μόνο δεν έφερε τη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή, αλλά την υπονόμευσε ακόμη και στη χώρα-βιτρίνα, τον Λίβανο.
Το ερώτημα τώρα είναι, τι θα συμβεί την επόμενη μέρα και τι θα σημαίνει αυτό για την Ελλάδα; Οι περισσότεροι αναλυτές στις ΗΠΑ εκτιμούν ότι η τριχοτόμηση του Ιράκ είναι αναπόφευκτη. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως στα επόμενα 2-3 χρόνια θα παγιωθεί ακόμη περισσότερο ένα αυτόνομο Κουρδιστάν στο Βόρειο Ιράκ.
Στην Άγκυρα υπάρχουν πολλοί που ανατριχιάζουν με αυτήν την ιδέα. Στην εθνικιστική μυθολογία των Τούρκων η Μοσούλη και το Κιρκούκ είναι αναπόσπαστα κομμάτια του τουρκικού έθνους, τα οποία ακρωτηριάστηκαν με βρετανικά τεχνάσματα τη δεκαετία του 1920. Η ιδέα ενός κουρδικού κράτους προκαλεί ρίγη ανησυχίας στο βαθύ κράτος, πρώτα απ’ όλα γιατί θα λειτουργήσει ως έναυσμα για την κινητοποίηση των Κούρδων της Τουρκίας και κατά δεύτερον γιατί θα σημάνει την οριστική απώλεια των πετρελαιοπηγών του βόρειου Ιράκ.
Η Ουάσιγκτον γνωρίζει πως το σενάριο της τριχοτόμησης μπορεί να πυροδοτήσει μια σοβαρή σύγκρουση μέσα στην ίδια την Τουρκία. «Μπορώ εύκολα να δω μια σύγκρουση ανάμεσα στους στρατηγούς, που θα θέλουν να βάλουν χιλιάδες στρατιώτες στα σύνορα με το βόρειο Ιράκ και έναν Ερντογάν που θα θελήσει να είναι πιο ψύχραιμος», ανέφερε πρόσφατα Αμερικανός αξιωματούχος με μεγάλη πείρα στην περιοχή.
Όπως και να έχει το πράγμα, τους επόμενους μήνες η Ουάσιγκτον θα δώσει τεράστια σημασία στην Τουρκία. Βασικό της μέλημα θα είναι να την έχει ευχαριστημένη σε όποιο μέτωπο μπορεί, προκειμένου να τη συγκρατήσει από ακραία σενάρια, από την ιδέα μιας ζώνης ασφαλείας μέσα στο βόρειο Ιράκ ώς τη φανταστική ιδέα μιας κανονικής εισβολής. Οι Αμερικανοί δεν έχουν σταθερό συνομιλητή στην Άγκυρα. Οι στρατηγοί, που ήταν οι παραδοσιακοί προβλέψιμοι συνομιλητές, έχουν χάσει ένα μέρος της δύναμής τους και ο Ερντογάν τους «παίζει».
Στην προσπάθειά τους να κρατήσουν υπό έλεγχο την Τουρκία θα κάνουν ό,τι μπορούν για να την εξευμενίσουν. Και είναι μαθηματικώς βέβαιο πως θα αρχίσουν από την Κύπρο, πιέζοντας αφόρητα για μια νέα πρωτοβουλία του ΟΗΕ και κάποιου είδους αναγνώριση των Τουρκοκυπρίων. Η Λευκωσία θα πρέπει να εξηγήσει στη διεθνή κοινή γνώμη γιατί, μετά από 50 και κάτι χρόνια, δεν θέλει μεσολάβηση του ΟΗΕ και τι είδους λύση προτείνει. Θα είναι μια δύσκολη περίοδος. Η Λευκωσία το γνωρίζει, η Αθήνα το περιμένει και το ερώτημα είναι αν θα σκεφθούν από κοινού έξυπνες προληπτικές κινήσεις, που μπορούν να προλάβουν τα χειρότερα.
(Καθημερινή, 6/1/07)