Του Νίκου Νικολάου
Η 7η Φεβρουαρίου που θα βρεθούν στη Σόφια οι υπουργοί Ρωσίας, Ελλάδας και Βουλγαρίας για να υπογράψουν τη συμφωνία για τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης είναι τόσο κοντά, ώστε μάλλον πρέπει να συμμερισθούμε την αισιοδοξία του υπουργού Ανάπτυξης κ. Δημ. Σιούφα ότι τελικά όλα θα πάνε καλά. Πέντε ημέρες πριν να πέσουν οι υπογραφές, οι θέσεις των τριών χωρών έχουν αποσαφηνισθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να επιτρέπουν την πρόβλεψη για επιτυχή έκβαση των διαπραγματεύσεων.
Όμως, αν όλα είναι τόσο ξεκάθαρα, πώς εξηγείται ότι μόλις προχθές βγήκε λάβρος ο Ρώσος πρόεδρος και κατήγγειλε τη στάση της Βουλγαρίας, αν όχι και της Ελλάδας, μιλώντας για κωλυσιεργίες από τις δύο χώρες που διακινδυνεύουν το έργο; Ίσως, λοιπόν, μια επιφυλακτικότητα δικαιολογείται και ας είμαστε κουμπωμένοι μέχρι την Τετάρτη, δεόμενοι φυσικά όλα να πάνε καλά, μια και το έργο είναι συμφέρον για τη χώρα μας πρωτίστως πολιτικά, αφού αναβαθμίζει τον ρόλο την στον στρατηγικό τομέα των ενεργειακών αγωγών.
Το γεγονός ότι το έργο του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης είναι πολύ μεγάλο και διαπλεκόμενο με τεράστια οικονομικά και προπαντός πολιτικά συμφέροντα, εξηγεί γιατί καθυστερεί επί 14 ολόκληρα χρόνια. Οι αναγνώστες μας θυμούνται την περσινή παρέμβαση της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Ράις, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ εξέφρασε την απαρέσκειά της για το έργο, λέγοντας ότι δεν πρέπει να εξαρτώμεθα ενεργειακά από τη Ρωσία. Και αν στην Ελλάδα η δήλωση της κ. Ράις απεκρούσθη αμέσως από την υπουργό Εξωτερικών κ. Ντόρα Μπακογιάννη, στη Βουλγαρία είχε απήχηση.
Όμως, σύμφωνα με τις τελευταίες διαθέσιμες πληροφορίες, οι δυσκολίες που ανέκυψαν στις τριμερείς διαπραγματεύσεις τις προηγούμενες εβδομάδες και οι οποίες προκάλεσαν την «έκρηξη» Πούτιν έχουν να κάνουν κυρίως με οικονομικά προβλήματα και έτσι, παρ’ ότι οι πολιτικές σκοπιμότητες είναι πάντα πρώτες, δεν είναι αυτές που οδήγησαν σε αδιέξοδο. Ποια είναι τα οικονομικά προβλήματα; Οι Βούλγαροι αλλά και οι Έλληνες φαίνεται ότι τελικά δεν είναι ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι ο αγωγός θα είναι στην ουσία υπό τον πλήρη έλεγχο της Ρωσίας, σε αντίθεση με άλλους διεθνείς αγωγούς μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου, που τα τμήματά τους, τα οποία διέρχονται από ξένες χώρες, ελέγχονται από αυτές (π.χ. το είδαμε αυτό πρόσφατα στις συγκρούσεις συμφερόντων Ρωσίας - Ουκρανίας και Ρωσίας - Λευκορωσίας).
Οι Βούλγαροι και οι Έλληνες θα επιθυμούσαν στην εταιρεία που θα διαχειρίζεται τον αγωγό να μετέχουν τοπικές εταιρείες από τις τρεις χώρες με αναλογία συμμετοχής 33% για κάθε μία. Στην πράξη, όμως, και λόγω διαπραγματευτικών αδυναμιών, οι ρωσικές εταιρείες Gazpromneft και Rosneft Transneft πήραν το 51% και η δεύτερη ορίσθηκε ήδη σαν ο μοναδικός μάνατζερ, που θα διαχειρίζεται τον αγωγό. Από την άλλη πλευρά, επειδή ο αγωγός θα φέρνει στην Αλεξανδρούπολη το ρωσικό πετρέλαιο που θα πηγαίνει στις αγορές της Ευρώπης και οι Ρώσοι ενδιαφέρονται να είναι φθηνό αυτό το πετρέλαιο για να είναι ανταγωνιστικό προς το αραβικό κ.λπ., όρισαν σε πολύ χαμηλό επίπεδο τα τέλη διέλευσης, (ένα δολάριο τον τόνο για τη διέλευση από την Ελλάδα, ενώ οι Βούλγαροι ζητάνε δύο κ.λπ.). Η εταιρεία που θα κατασκευάσει τον αγωγό θα ονομάζεται Tranbalcan Co, θα έχει μετόχους τις δύο ρωσικές με 51%, ενώ οι ελληνικές εταιρείες (ΕΛΠΕ, Προμηθέας Γκαζ, Ομιλος Λάτση) θα έχουν όπως και οι βουλγαρικές από 24,5%. Αφού οι εταιρείες αυτές θα είναι μόνο επενδυτικές, είναι φυσικό να ενδιαφέρονται για υψηλό κόμιστρο για να αποσβέσουν τα κεφάλαια που θα επενδύσουν.
(Καθημερινή, 3/2/07)