Του Γ.Σ. Πρεβελάκη*
Έχει δίκιο ο Πρόεδρος Μπους που υποστηρίζει ότι οι Αμερικανοί πρέπει να νικήσουν στο Ιράκ. Οι συνέπειες μιας ήττας θα ήταν φοβερές, όχι μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Ο αντιαμερικανισμός που έχει συσσωρευθεί σιωπηλά, σταδιακά και σταθερά κατά την τελευταία δεκαετία αναμένει την πρώτη ρωγμή στην εικόνα της ως τώρα ακατανίκητης υπερδύναμης για να εκδηλωθεί, παρασύροντας σαν χιονοστιβάδα την αμερικανική παγκόσμια επιρροή.
Καλώς ή κακώς, η όποια σταθερότητα στην μετα-ψυχροπολεμική εποχή έχει στηριχτεί στην αμερικανική ηγεμονία. Ενδεχόμενη κατάρρευση, και δη τόσο απότομη, θα οδηγούσε σε μιά γεωπολιτική λαίλαπα, με τεράστιο κόστος: όχι τόσο γιά τους Αμερικανούς, οι οποίοι μπορούν να οχυρωθούν πίσω από τους δύο ωκεανούς που τους χωρίζουν από τον υπόλοιπο κόσμο, όσο για τους υπόλοιπους λαούς.
Είναι, επομένως, πράγματι ανεύθυνο να προτείνεται η αποχώρηση του αμερικανικού στρατού από το Ιράκ. Το ερώτημα, όμως, τίθεται αλλοιώς: ως πότε οι ΗΠΑ θα μπορούν να παραμένουν εκεί; Τι πείθει ότι μετά από ένα χρόνο δεν θα αναγκαστούν να αποχωρήσουν κακήν κακώς, όπως από το Βιετνάμ; Στην υπόθεση αυτή ο Πρόεδρος Μπους απαντά λιγότερο πειστικά. Μοιάζει σαν να επιδιώκει να μεταθέσει την αναπόφευκτη καταστροφή για αργότερα, όταν, δηλαδή, δεν θα είναι ο ίδιος στα πράγματα. Η αναβολή αυτή δεν εξυπηρετεί υποχρεωτικά τα αμερικανικά συμφέροντα, δίνει όμως λίγο περισσότερο χρόνο στην υπόλοιπη Ανθρωπότητα για να προσαρμοστεί στην ιδέα μιάς νέας εποχής.
Μέσα στο απειλητικό αυτό γεωπολιτικό περιβάλλον, η Διεθνής Κοινότητα έχει ανάγκη από ένα εναλλακτικό σχήμα το οποίο θα καλύψει το επικείμενο κενό εξουσίας. Τέτοιο σχήμα προς το παρόν δεν διαφαίνεται. Μόνο κάποια δυνάμει στοιχεία μπορούν να εντοπιστούν, αλλά είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πώς θα συνδυαστούν μεταξύ τους και με ποιούς τρόπους, ειρηνικούς ή μη, θα οδηγήσουν την Ανθρωπότητα σε μια νέα σταθερότητα, σε μια νέα διεθνή τάξη πραγμάτων. Ένα από τα ζωτικά στοιχεία γύρω από τα οποία μπορεί να συγκροτηθεί η διεθνής αυτή τάξη είναι η Γαλλία. Στον ζοφερό ορίζοντα της επερχόμενης μετα-αμερικανικής εποχής, η χώρα αυτή αποτελεί ένα από τους σπάνιους παράγοντες αισιοδοξίας, έστω και συγκρατημένης.
Η ιδιαιτερότητα της Γαλλίας κατά τον ψυχρό πόλεμο και κατά την μετα-ψυχροπολεμική εποχή υπήρξε η πιστή και σταθερή προσκόλλησή της στη Δύση και ταυτόχρονα η ανεξαρτησία της από την αμερικανική κηδεμονία. Εκδήλωση της ανεξαρτησίας της ήταν η αντίθεσή της στον δεύτερο πόλεμο του Ιράκ, η οποία τότε προκάλεσε την μήνι των ΗΠΑ, σήμερα όμως αποδεικνύεται συνετή. Χάρη στη στάση αυτή, η Γαλλία συνιστά σήμερα την κυριότερη, αν όχι τη μοναδική, στρατηγικής σημασίας εφεδρεία της Δύσης. Καλείται, λοιπόν, να διαδραματίσει ένα ιδιαίτερα κρίσιμο ρόλο κατά τη μετάβαση από την αμερικανική μονοκρατορία σε μια νέα, αναγκαστικά πολυπολική, διεθνή τάξη. Μόνη η Γαλλία ανάμεσα στις δυτικές δυνάμεις διαθέτει το απαιτούμενο κύρος, ώστε να καλλιεργηθεί εκ νέου ένα φιλοδυτικό κλίμα στον κόσμο και να αποφευχθούν, στο μέτρο του εφικτού, δραματικές αποσταθεροποιήσεις στις γεωπολιτικά θερμές περιοχές του πλανήτη.
Θα μπορέσει όμως η Γαλλία να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση; Η μεγάλη γεωπολιτική καμπή που διαγράφεται στον ορίζοντα συμπίπτει με αλλαγή εποχής στην εντόπια πολιτική σκηνή. Οι προεδρικές εκλογές θα σηματοδοτήσουν μια νέα αρχή, θέτοντας τέλος στην ασάφεια και την αβεβαιότητα της μακράς προεκλογικής περιόδου των τελευταίων δύο ετών. Πολλά θα κριθούν στις εκλογές αυτές, όχι μόνο για τη Γαλλία, αλλά και γιά τον κόσμο. Ποιά επιλογή θα κάνουν οι Γάλλοι ψηφοφόροι; Τι θα σημαίνει η επιλογή τους για τη διεθνή παρουσία της Γαλλίας; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά είναι προς το παρόν ασαφείς.
Όσο θα πλησιάζει η κρίσιμη ημερομηνία των προεδρικών εκλογών, τόσο θα εντείνεται το ενδιαφέρον της διεθνούς, συνεπώς και της ελληνικής κοινής γνώμης. Κατά τους προσεχείς μήνες, όλα τα βλέμματα θα στραφούν στη Γαλλία.
(ΕΣΤΙΑ)
*Ο κ. Γεώργιος-Στυλιανός Πρεβελάκης είναι Καθηγητής Γεωπολιτικής στην Σορβόννη (Παρίσι 1)