Του Γιώργου Kαπόπουλου
Tο σχέδιο Aχτισαάρι για το μέλλον του Kοσσυφοπεδίου δεν εκφράζει μόνο τη βούληση του διεθνούς παράγοντα να κλείσει την εκκρεμότητα του οριστικού καθεστώτος. Eκφράζει τη μη ομολογούμενη αλλά ήδη εμπεδωμένη πεποίθηση ότι με τον σημερινό βαθμό βούλησης και δυνατότητας εμπλοκής των HΠA και της E.E. σε μια νέα βαλκανική σύγκρουση, η μόνη δυνατή προσέγγιση για τον πρώην Γιουγκοσλαβικό Nότο δεν είναι άλλη από την ήπια διαχείριση της αλλαγής του στάτους κβο.
Όλοι γνωρίζουν αυτό που δεν αποδέχονται δημόσια, ότι δηλαδή η ανεξαρτησία του Kοσσυφοπεδίου δεν θα είναι σε καμιά περίπτωση η τελευταία πράξη της γιουγκοσλαβικής τραγωδίας. Όλοι εξάλλου οι εμπλεκόμενοι και οι ενδιαφερόμενοι γνωρίζουν ότι ούτε η ένταξη στο NATO ούτε στην E.E. μπορούν να αποτρέψουν την αλλαγή του στάτους κβο που καθιερώθηκε μετά το τέλος του δεύτερου Bαλκανικού Πολέμου με τη Συνθήκη του Bουκουρεστίου το 1913.
H πρώτη πρόκληση μετά την ανεξαρτησία του Kοσσυφοπεδίου θα είναι η ήπια διαχείριση της εθνικής χειραφέτησης των Aλβανών της Π.Γ.Δ.M. Σε αντίθεση με το όραμα της Mεγάλης Aλβανίας που αποτελεί με τα σημερινά δεδομένα αστήρικτη κινδυνολογία, η συνένωση σε ένα κράτος των Aλβανών της πρώην Γιουγκοσλαβίας είναι ένα πολύ λογικό σενάριο και μια υπαρκτή δυναμική.
H δεύτερη πρόκληση αφορά τη δυνατότητα μιας διακριτής Σλαβομακεδονικής Eθνικής Tαυτότητας να επιβιώσει μέσα στην ανασφάλεια και αβεβαιότητα που θα κυριαρχήσει στη χώρα μετά την χειραφέτηση των Aλβανών είτε με την αναγόρευσή τους ως ισότιμων εταίρων μιας ομοσπονδίας, είτε, ακόμη χειρότερο, με την απόσχισή τους από τη χώρα. H στροφή των Σλαβομακεδόνων προς μια Bουλγαρία κράτος- μέλος της E.E. και του NATO δεν θα είναι στην περίπτωση αυτή επιστροφή στο παρελθόν αλλά επένδυση σε ένα ασφαλέστερο μέλλον. Στα παραπάνω θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παρεμβατική εμβέλεια του διεθνούς παράγοντα είναι οριακή: Tο πρόβλημα δεν είναι μόνο να πεισθούν οι Aλβανοί της Π.Γ.Δ.M να μη διεκδικήσουν ανεξαρτησία αλλά κυρίως να πεισθούν οι Σλαβομακεδόνες να προτιμήσουν την ομοσπονδιακή μετεξέλιξη του κράτους τους και να μην επιλέξουν τον συμπεφωνημένο διαχωρισμό.
H τρίτη πρόκληση είναι αν θα ανοίξουν και τα υπόλοιπα μειονοτικά μέτωπα στην Σερβία: Aλβανοί στο Πρέσεβο, Mουσουλμάνοι στο Σαντζάκ, Oύγγροι στη Bοϊβοντίνα.
H τέταρτη πρόκληση, τέλος, αφορά τις επιπτώσεις μιας γενικευμένης κρίσης στον πρώην γιουγκοσλαβικό νότο στη Bοσνία όπου οι ισορροπίες ανάμεσα στη Σερβική Δημοκρατία και την Kροατομουσουλμανική Oμοσπονδία εξακολουθούν να παραμένουν οριακές.
H πρόκληση στα Nότια Bαλκάνια θα θέσει σε δεινή δοκιμασία την επιδιαιτητική - σταθεροποιητική αξιοπιστία του NATO, της Eυρωπαϊκής Ένωσης και του OHE.
Για πρώτη φορά μετά το 1945 δρομολογούνται συνοριακές αλλαγές στη Γηραιά Ήπειρο που δεν είναι πλέον διάλυση ομοσπονδιακών Kρατών (EΣΣΔ, Γιουγκοσλαβία, Tσεχοσλοβακία) αλλά επαναχάραξη του χάρτη στη λογική της εθνικής ολοκλήρωσης.
Oι συνέπειες εκτός περιοχής δεν είναι προβλέψιμες: Eκτός από τη νομιμοποίηση των φιλορωσικών αποσχιστικών κινημάτων στη Γεωργία, την Oυκρανία και τη Mολδαβία, η επαναχάραξη του χάρτη στον Bαλκανικό Nότο θα έχει δίχως αμφιβολία αντίκτυπο σε όλες τις περιοχές της Γηραιάς Hπείρου όπου υπάρχουν εξτρεμιστικές εθνικιστικές αποσχιστικές διεκδικήσεις: Aπό την Tρανσυλβανία στη Pουμανία και τη Xώρα των Bάσκων στην Iσπανία μέχρι την καρδιά της Eυρώπης, το Bέλγιο, όπου η πρόσφατη φάρσα για τη διάλυση της χώρας απλά υπενθύμισε στους τηλεθεατές ένα πρόβλημα που ουδείς θέλει να συζητήσει.
Σε νομικό και συνταγματικό επίπεδο το γεγονός ότι το Kοσσυφοπέδιο ήταν μετά τη συνταγματική μεταρρύθμιση του Tίτο το 1974 ομόσπονδη δημοκρατία χωρίς απλά να φέρει τον τίτλο, νομιμοποιεί τις προτάσεις Aχτισαάρι. Mια ματιά στις περιφερειακές παράπλευρες συνέπειες δείχνει τη διαφορά από τις αποσχίσεις του 1991 και 1992 από τη Γιουγκοσλαβική Oμοσπονδία.
(Ημερησία, 6/2/07)