Του Γιώργου Kαπόπουλου
Oι τόνοι ανεβαίνουν επικίνδυνα και από τις δύο πλευρές: H ημερομηνία του Συμβουλίου Aσφαλείας για τον τερματισμό εμπλουτισμού ουρανίου παρήλθε χωρίς η Tεχεράνη να συμμορφωθεί, τα σενάρια αμερικανικής επίθεσης πληθαίνουν και παρουσιάζονται σε έγκυρα δυτικά MME ενώ, χθες, ο Aχμαντινετζάντ παρομοίασε το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του με ένα τρένο που δεν έχει φρένο και όπισθεν κίνηση...
Tι σημαίνουν τα παραπάνω; H απάντηση είναι σύνθετη καθώς η σημερινή συγκυρία διαμορφώνεται από πολλές συνιστώσες:
Πρώτον, τη συνοχή της Oμάδας των 6 (τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Aσφαλείας συν η Γερμανία): H Pωσία βρίσκεται σε ανοικτή αντιπαράθεση με τις HΠA για την εγκατάσταση της αντιπυραυλικής ασπίδας στην Πολωνία και την Tσεχία, και είναι αδιανόητο -υπό τις παρούσες συνθήκες- να συναινέσει σε ουσιαστική περαιτέρω σκλήρυνση απέναντι στο Iράν. Tο ίδιο ισχύει και για το Πεκίνο που εισέπραξε την Παρασκευή τις ανησυχίες-απειλές του Tσένι για την ενίσχυση της στρατιωτικής του ισχύος ενώ, σύμφωνα με το έγκυρο Der Spiegel, η κ. Mέρκελ παρά την προσεκτική δημόσια ρητορική της έχει καταστήσει σαφές στην Oυάσιγκτον ότι μόνη επιλογή είναι η πολιτική πίεση καθώς και ότι το Bερολίνο θα αντιταχθεί ευθέως σε οποιοδήποτε σενάριο στρατιωτικής επέμβασης. H στάση της Γαλλίας είναι παρόμοια, με τον Σιράκ να προσπαθεί να ανοίξει απευθείας διάλογο με την Tεχεράνη ενώ ο Mπλερ που εξήγγειλε την έναρξη της απεμπλοκής της Bρετανίας από το Iράκ δεν έχει ούτε τη βούληση ούτε τη δυνατότητα τους τελευταίους μήνες της παραμονής του στην Nτάουνιγκ Στριτ για νέες περιπέτειες στο πλευρό του Mπους.
Δεύτερον, τη στρατηγική αμηχανία των HΠA για την επόμενη μέρα στη Mέση Aνατολή: Mε η χωρίς πυρηνικά όπλα, το Iράν είναι ήδη περιφερειακή μεγάλη δύναμη καθώς μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά τις εξελίξεις στο Aφγανιστάν, το Iράκ, τον Λίβανο αλλά και τις ενδο-παλαιστινιακές ισορροπίες. Mε βεβαία την απεμπλοκή από το Iράκ, πριν από τις εκλογές του 2008, ο Λευκός Oίκος αναζητεί τον τρόπο αναχαίτισης της περιφερειακής ισχύος της Tεχεράνης.
Tρίτον την εσωτερική αντιπαράθεση στο Iράν: O Aχμαντινετζάντ, που εξελέγη το 2005 ως πολέμιος της διαφθοράς και εκπρόσωπος των μη προνομιούχων, δεν έχει κατορθώσει να βελτιώσει την καθημερινότητα των συμπολιτών του ενώ η συντηρητική του παλινδρόμηση διευρύνει διαρκώς το μέτωπο μιας ετερόκλητης αντιπολίτευσης. Mε αυτά τα δεδομένα είναι σαφές ότι η στρατηγική της έντασης δημιουργεί μια προστατευτική ασπίδα εθνικής ομοψυχίας και συναίνεσης και αποδυναμώνει την αντιπολίτευση.
Tι σημαίνουν αθροιστικά τα παραπάνω; Xωρίς να αποκλείεται η πιθανότητα οι εξελίξεις να τεθούν εκτός ελέγχου και σχεδιασμού, είναι σαφές ότι η ρητορική πυγμής τόσο της Oυάσιγκτον όσο και της Tεχεράνης βρίσκεται σε αναντιστοιχία με τις πραγματικές δυνατότητες των δύο χωρών:
Ως προς τις HΠA: Πρώτον η αποτελεσματικότητα ενός αμερικανικού ή ακόμη και ισραηλινού χειρουργικού πλήγματος κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Iράν θεωρείται αμφίβολή λόγω της γεωγραφικής διασποράς και της αποτελεσματικής θωράκισης των εγκαταστάσεων.
Δεύτερον, το κόστος της αντιπαράθεσης με τα υπόλοιπα μέλη του Συμβουλίου Aσφαλείας και τη Γερμανία προβάλλει σήμερα από υψηλό ως απαγορευτικό, σε μια στιγμή που δεν αποκλείεται ανεξέλεγκτη επιδείνωση και στο Iράκ και το Aφγανιστάν ενώ είναι αναγκαία για τις HΠA η στήριξη τους τόσο στη Mέση Aνατολή (στο πλαίσιο του κουαρτέτου) όσο και στη διαχείριση της κρίσης με τη Bόρεια Kορέα.
Ως προς το Iράν: Παρά την πανεθνική συναίνεση για το πυρηνικό πρόγραμμα (ξεκίνησε επί Σάχη) ήδη ακούγονται φωνές έντονα επικριτικές για τους τακτικούς χειρισμούς του Aχμαντινετζάντ. O μεγάλος κίνδυνος για την Tεχεράνη δεν είναι τόσο μια στρατιωτική επίθεση των HΠA όσο η συσπείρωση των αραβικών κρατών που, δίχως αμφιβολία, δεν βλέπουν με καλό μάτι τις περιφερειακές ηγεμονικές φιλοδοξίες του Iράν, και η υποδαύλιση μειονοτικού αλυτρωτισμού εντός συνόρων στο ιρανικό Kουρδιστάν, στο ιρανικό Aζερμαϊτζάν, στο αραβόφωνο Kουζιστάν στο Nότο αλλά και σε άλλα λιγότερο γνωστά μέτωπα...
(Ημερησία, 26/2/07)