Του Στέλιου Παπαθεμελή
Προφητικά ο ποιητής απευθυνόταν τις μέρες του Αττίλα στην αιματοβαμμένη Κύπρο: «Κουράγιο μικροκόρη μας που μας έγινες μάνα» (Ρίτσος).
Ιδού και πάλι η θυγατέρα σε ρόλο μητέρας.
Η αποφασιστικότητα του Κυπρίου προέδρου να προχωρήσει στην πραγμάτωση του σχεδίου έρευνας και εκμετάλλευσης των αποθεμάτων της Αποκλειστικής Οικονομικής τους Ζώνης εκπέμπει μηνύματα με πολλαπλούς αποδέκτες.
Ο τουρκικός εκβιασμός δεν πέρασε. Απρόσμενος σύμμαχος της Κύπρου οι διεθνείς πετρελαϊκοί κολοσσοί – και αμερικανικοί. Η κυπριακή αποφασιστικότητα κερδίζει το στοίχημα για δεύτερη φορά μετά το ανανικό σχέδιο και την καταδίκη των παραλλαγών του.
Αν οι έρευνες επιβεβαιώσουν τις ενδείξεις για 8 δισεκατομμύρια βαρέλια, τότε η Κύπρος αποκτά μείζονα περιφερειακή και στρατηγική βαρύτητα και καθίσταται πετρελαιοεξαγωγική χώρα και όχι απλώς διαμετακομιστική όπως η Τουρκία.
Η εισαγωγική εξάρτηση της Ε.Ε βαίνει διαρκώς αυξανόμενη. Την προσεχή εικοσιπενταετία από το σημερινό 77% θα φθάσει στο 94%. Επομένως λαμβανομένων υπόψη των ενεργειακών δοκιμασιών της Ευρώπης από τις κατά καιρούς κρίσεις και την επισφάλεια της εξάρτησης από εξωευρωπαϊκές εκβιάζουσες πηγές, η λύση Κύπρου έρχεται ως μάννα εξ ουρανού.
Οι κυβερνήσεις είναι ακόμη πολύ πίσω στην αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Έχουμε μερική χρήση της πυρηνικής και σχεδόν μηδενική της οικονομίας του υδρογόνου. Την τελευταία εκθειάζει ο Rifkin, αλλά καρκινοβατεί παρά και το υψηλό βραβείο των 100 εκατ. δολ. του Κογκρέσου για κάθε πετυχημένη εφαρμογή (βλ. Κόλμερ Τα πετρέλαια της Ελλάδος, σελ. 240).
Η δήλωση Παπαδόπουλου «Δεν επιθυμούμε σε καμία περίπτωση να επιβαρύνουμε την Ελλάδα με τα προβλήματα της Κύπρου και πλέον ή σαφές ότι η πρωτοβουλία των κινήσεων ανήκει στην κυπριακή πλευρά» υπόκειται σε πολλές αναγνώσεις.
Στρατηγικά όμως είναι αδιανόητος οιοσδήποτε διαχωρισμός Ελλάδος Κύπρου. Οι δύο εκφράσεις του Ελληνισμού οφείλουν να είναι στρατηγικά αδιάσπαστες. Τακτικά μόνον είναι νοητές ορισμένες αποκλίσεις.
Η Ελλάς πέραν μεμονωμένων περιστατικών και διαλειμμάτων ασκεί έναντι της Τουρκίας κατευναστική πολιτική. Δεν κάνουμε τίποτε που θα μπορούσε να δυσαρεστήσει την Άγκυρα. Η Τουρκία εκμεταλλεύεται τις ελλαδικές φοβίες και εκβιάζει πολλαπλασιάζοντας και μεγεθύνοντας τις διεκδικήσεις της.
Η Ελλάς επέτρεψε να αποτελματωθεί η όλη διαδικασία εξόρυξης πετρελαίου σε σημεία της υφαλοκρηπίδας της και πάλι για να μην προκαλέσει την Άγκυρα. Η προεδρική δήλωση δείχνει την κυπριακή γενναιοδωρία, αλλά και την πεποίθηση ότι η Ελλαδική πλευρά είναι απρόθυμη και άβουλη να συμμερισθεί την τόλμη της κυπριακής. Το επόμενο σκέλος της ότι αναλαμβάνει η Λευκωσία την πρωτοβουλία των κινήσεων αποκαλύπτει το ελλαδικόν έλλειμμα.
Η Κύπρος προχώρησε σε στρατηγική προσέγγιση της ενεργειακής της ασφάλειας. Με την ανάληψη όμως των πρωτοβουλιών επιχειρεί τώρα συνολική στρατηγική εφ΄ όλης της ύλης. Το στοίχημά της θα κερδηθεί και στα πετρέλαια, όπως κερδήθηκε και στον Ανάν και θα κερδηθεί μεσομακροπρόθεσμα και στο κύριο πρόβλημα εισβολής – κατοχής.
Όπως και να ερμηνευτούν οι ελληνο – ελληνικές εξελίξεις, η σχέση Ελλάδας – Κύπρου δεν είναι καν πρώτου βαθμού συγγενείας. Όποια και να είναι τα «επειδή», το «δια ταύτα» οφείλει να είναι ταυτόσημο. Τα περί «διαφορετικών πολιτικών συμφερόντων» Αθηνών – Λευκωσίας και «νέων ισορροπιών» τους εγκυμονούν επικίνδυνες ανισορροπίες, τις οποίες θα πληρώσει το έθνος. Αυτού το συμφέρον πρέπει να επικρατεί έναντι πάσης αποκλίσεως.
Στο μεταξύ οι ελλαδικές ηγεσίες πρέπει να παραδειγματισθούν από την αποφασιστικότητα της κυπριακής και να προσανατολισθούν στην ανάπτυξη – επιτέλους – ερευνών και εκμετάλλευσης των σεσημασμένων ελλαδικών κοιτασμάτων. Βεβαίως πρωτεύει η προηγούμενη επέκταση των χωρικών μας υδάτων κατά το δίκαιον της θάλασσας στα 12 ν.μ. Αυτό οριοθετεί την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Ερώτημα: τι θα συμβεί και πως θα αποτραπεί το τούρκικο casus belli;
Την απάντηση τη δίνει ο Θουκυδίδης (I, 144, 3) «ειδέναι δε χρη ότι ανάγκη πολεμείν, ην δε εκούσιοι μάλλον δεχώμεθα, ήσον εγκεισομένους τους εναντίους έξομεν». Δηλαδή: ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος και όσο εμείς πρόθυμα τον δεχθούμε, τόσο λιγότερο επιθετικούς θα έχουμε τους αντιπάλους μας.
Μόνο τέτοια απάντηση αποτρέπει τον πόλεμο και κατοχυρώνει την ειρήνη.
(Το Βήμα, 4/3/2007)