Του Τάσου Σαραντή
Εκεί που όλοι νόμιζαν ότι πλησιάζουμε στο τέλος των αποθεμάτων του πετρελαίου, οι πρόοδοι της τεχνολογίας έρχονται να ανατρέψουν αυτή την πεποίθηση και να την μετατρέψουν σε μύθο. Μέσα στην τελευταία δεκαετία, νέες τεχνολογικές μέθοδοι έχουν καταστήσει δυνατή την άντληση περισσότερου πετρελαίου από παλιές πετρελαιοπηγές.
Ο περιορισμός των παρθένων περιοχών όπου μπορούν να εντοπιστούν νέα κοιτάσματα και οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου έχουν καταστήσει οικονομικότερη για τις εταιρείες την άντληση των αποθεμάτων του «βαρύτερου» πετρελαίου που ήταν δύσκολο να επιτευχθεί.
Σε μια εκτεταμένη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2000, ο αμερικανικός οργανισμός Geological Survey υπολόγιζε ότι, τελικά, οι ανακτήσιμοι πόροι του συμβατικού πετρελαίου συνολικά ανέρχονταν σε 3,3 τρισ. βαρέλια, εκ των οποίων το ένα τρίτο έχει ήδη παραχθεί.
Πιο πρόσφατα, η συμβουλευτική σε θέματα ενέργειας εταιρεία Cambridge Energy Research Associates υπολόγισε ότι η συνολική βάση του ανακτήσιμου πετρελαίου είναι 4,8 τρισ. βαρέλια. Αυτή η υψηλή εκτίμηση, που σύμφωνα με την εταιρεία είναι πιθανό να μεγαλώσει, απεικονίζει πώς οι νέες τεχνολογίες μπορούν να «χτυπήσουν» περισσότερους πετρελαϊκούς πόρους.
Για πέμπτη φορά
«Είναι η πέμπτη φορά που περνάμε από μια περίοδο κατά την οποία φαίνεται ότι πλησιάζουμε στο τέλος του πετρελαίου και γίνεται λόγος για εξάντληση των πετρελαϊκών πόρων» λέει ο Ντάνιελ Γιέρτζιν, πρόεδρος της Cambridge Energy και βραβευμένος με βραβείο Πούλιτζερ ως συγγραφέας για την ιστορία του πετρελαίου. Παρόμοιες ανησυχίες είχαν εκδηλωθεί το 1880, μετά από τους δύο παγκόσμιους πολέμους και στη δεκαετία του 70.
Αλλά και κάποιοι ειδικοί στις προβλέψεις που μελετούν τα στοιχεία σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο που χρησιμοποιείται κάθε χρόνο, καθώς και τις ποσότητες που υπάρχουν ακόμη στο έδαφος, έχουν υποστηρίξει ότι σε κάποια στιγμή μέχρι το 2010 η παγκόσμια παραγωγή θα αποκορυφωθεί, εάν αυτό δεν έχει συμβεί, και ότι θα αρχίσει να πέφτει.
Από τότε που ξεκίνησε η εποχή του πετρελαίου, σχεδόν έναν αιώνα πριν, η ανθρωπότητα έχει καταναλώσει περισσότερα από 1 τρισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ποσότητας ήταν του ελαφρού, υγρού είδους που ήταν εύκολο να αντληθεί και να καθαριστεί.
Οι πετρελαϊκές εταιρείες μπορούσαν να παράγουν μόνο ένα βαρέλι για κάθε τρία που έβρισκαν. Τα υπόλοιπα δύο δεν μπορούσαν να τα εκμεταλλευτούν, επειδή η όλη διαδικασία άντλησης γινόταν εξαιρετικά δαπανηρή, αφού επρόκειτο για βαρύ πετρέλαιο.
Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι υπάρχουν περίπου 1 τρισ. βαρέλια βαριού πετρελαίου και πισσώδους άμμου σε αρκετές περιοχές όπως τον Καναδά, τη Βενεζουέλα και τις ΗΠΑ, που μπορούν να αντληθούν με προηγμένες τεχνολογικές μεθόδους. Οι εταιρείες πλέον χρησιμοποιούν τη δορυφορική και τη σεισμική τεχνολογία που δίνουν τη δυνατότητα στους γεωλόγους να έχουν μια ολοκληρωμένη άποψη για το εσωτερικό των κοιτασμάτων, χρησιμοποιώντας λογισμικό απεικόνισης σε πραγματικό χρόνο. Αισθητήρες που τοποθετούνται μέσα στα κοιτάσματα καταγράφουν τις μικρές αλλαγές στη θερμοκρασία και την πίεση.
Πλέον, εισάγοντας εκατομμύρια γαλονιών ατμού πλημμυρίζουν τα κοιτάσματα που περιέχουν αποθέματα πυκνού, βαριού πετρελαίου, το οποίο σε κατάσταση βρασμού και αφού στραγγιστεί μέσα σε υπόγειες δεξαμενές μπορεί να αντληθεί.
Τόνωση αποθεμάτων
Ο Νάνσεν Σαλέρι, επικεφαλής της διαχείρισης των αποθεμάτων της σαουδαραβικής εταιρείας Aramco, εκφράζει τη βεβαιότητα ότι οι νέες τεχνολογίες θα τονώσουν τα παγκόσμια αποθέματα. Όπως λέει, τα συνολικά αποθέματα της Σαουδικής Αραβίας ήταν σχεδόν τρεις φορές υψηλότερα από τα επίσημα στοιχεία που ανέφεραν 260 δισεκατομμύρια βαρέλια ή το ένα τέταρτο των αποδεδειγμένων παγκόσμιων αποθεμάτων.
Υπολόγισε τους πόρους της χώρας σε 716 δισ. βαρέλια, συμπεριλαμβανομένων του πετρελαίου που έχει ήδη παραχθεί, αλλά υποστηρίζει ότι χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία «δεν θα εκπλησσόταν» εάν τα συνολικά αποθέματα αγγίζουν τελικά το 1 τρισ. βαρέλια.
Αυτή τη στιγμή, οι πετρελαϊκές εταιρείες εξετάζουν νέες πειραματικές μεθόδους τελειοποιώντας τις αποκαλούμενες δευτεροβάθμιες και τριτογενείς μεθόδους. Με αυτές εγχέουν διάφορα είδη αερίων και υγρών μέσα στα κοιτάσματα, μεταξύ των οποίων νερού και σαπουνιού, φυσικού αερίου, διοξειδίου του άνθρακα, ακόμη και σουλφιδίου του υδρογόνου, ενός δυσώδους και δηλητηριώδους αερίου.
Ας σημειωθεί ότι η ανθρωπότητα κατανάλωσε 31 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου πέρσι. Εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού και της οικονομικής ανάπτυξης, ειδικά των ασιατικών και αναπτυσσόμενων χωρών, οι απαιτήσεις για πετρέλαιο αναμένεται να ανέβουν κατά 40% μέχρι το 2030 ή σε 43 δισ. βαρέλια.
«Γέμισαν» τα παλιά κοιτάσματα
Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών αναζωογονεί κυριολεκτικά τα παλαιά κοιτάσματα. Το κοίτασμα του Κερν Ρίβερ, που ανακαλύφθηκε το 1899, αναστήθηκε όταν οι μηχανικοί της εταιρείας Chevron άρχισαν να εγχέουν στο εσωτερικό του υψηλής πίεσης ατμό.
Το κοίτασμα, στο οποίο η παραγωγή είχε κατρακυλήσει στα 10.000 βαρέλια ημερησίως τη δεκαετία του 60, σήμερα έχει μια καθημερινή παραγωγή 85.000 βαρελιών. Στην Ινδονησία η ίδια εταιρεία έχει εφαρμόσει ανάλογη τεχνολογία στις πετρελαιοπηγές Ντιούρι που ανακαλύφθηκαν το 1941, ανεβάζοντας την παραγωγή σε περισσότερα από 200.000 βαρέλια ημερησίως, 65.000 περισσότερα από τα μέσα της δεκαετίας του 80.
Αλλά και στο Τέξας, η Exxon Mobil αναμένει να διπλασιάσει την ποσότητα του πετρελαίου που εξάγει από τα κοιτάσματα του Μινς σε σχέση με τη δεκαετία του 30.
Τρισδιάστατη απεικόνιση
Η Exxon, όπως και η Chevron, θα χρησιμοποιήσει μια μέθοδο με την οποία θα πραγματοποιήσει τρισδιάστατη απεικόνιση του εσωτερικού του κοιτάσματος, εγχέοντας σε αυτό αέριο, στη συγκεκριμένη περίπτωση διοξείδιο του άνθρακα, για να αντλήσει το πετρέλαιο.
(Ημερησία, 10/3/07)