Δεν συμβαίνει συχνά να συμφωνεί το περιοδικό με τον Φιντέλ Κάστρο. Πρόσφατα, όμως, όταν ο ασθενής κομμουνιστής δικτάτορας της Κούβας σηκώθηκε από το κρεβάτι για να γράψει ένα άρθρο στο οποίο ασκεί κριτική στον «άρρωστο» ενθουσιασμό του Τζορτζ Μπους για την αιθανόλη, είχε κάποιο δίκιο. Από κοινού με άλλους επικριτές της πορείας των ΗΠΑ προς την αιθανόλη, ο κ. Κάστρο προειδοποίησε για τη «βδελυρή ιδέα της μετατροπής τροφίμων σε καύσιμα». Η χρήση καλαμποκιού στις ΗΠΑ για την παραγωγή αιθανόλης ως βιοκαυσίμου, η οποία στη συνέχεια μπορεί να αναμιχθεί με βενζίνη για να μειώσει την εξάρτηση της χώρας από το ξένο πετρέλαιο, έχει ήδη ωθήσει ανοδικά την τιμή του καλαμποκιού. Όσο περισσότερη γη χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια καλαμποκιού αντί άλλων αγροτικών προϊόντων, όπως η σόγια, τόσο αυξάνεται η τιμή των τελευταίων. Και εφόσον το καλαμπόκι χρησιμοποιείται και ως ζωοτροφή, ανεβαίνει και η τιμή του κρέατος. Η προσφορά τροφίμων, με άλλα λόγια, διασπείρεται για να τροφοδοτηθούν τα «πεινασμένα» αυτοκίνητα των Αμερικανών.
Γιατί, όμως, είναι τόσο γενναιόδωρη η κυβέρνηση; Γιατί η αιθανόλη είναι σχεδόν η μοναδική πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση της εναλλακτικής ενέργειας που τυγχάνει ευρείας πολιτικής στήριξης. Οι αγρότες την αγαπούν γιατί τους παρέχει μια νέα πηγή επιδοτήσεων. Τα «γεράκια» της Ουάσιγκτον την αγαπούν γιατί δίνει τη δυνατότητα απεξάρτησης από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής. Η αυτοκινητοβιομηχανία την αγαπά γιατί βλέπει πως η στροφή σε κάποιο «πράσινο» καύσιμο απομακρύνει τα αυτοκίνητα από το στόχαστρο εκείνων που ανησυχούν για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η πετρελαιοβιομηχανία την αγαπά γιατί η χρήση της αιθανόλης ως προσθετικού καυσίμου δεν την επηρεάζει αρνητικά, τουλάχιστον προς το παρόν. Οι πολιτικοί την αγαπούν γιατί, επιδοτώντας την, ικανοποιούν όλους τους προηγούμενους. Και οι φορολογούμενοι δεν έχουν ακόμα συνειδητοποιήσει πως αυτοί είναι που «πληρώνουν τον λογαριασμό».
Ωστόσο, η αιθανόλη από καλαμπόκι, το είδος που παράγουν οι ΗΠΑ, δεν είναι ούτε φθηνή ούτε «πράσινη». Απαιτεί σχεδόν την ίδια ποσότητα ενέργειας (ίσως και περισσότερη) για να παραχθεί με εκείνη που ελευθερώνει κατά την καύση της. Και οι επιδοτήσεις, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Βιώσιμης Ανάπτυξης, κοστίζουν στους φορολογούμενους περί τα 5,5 - 7,3 δισ. δολάρια ετησίως.
Η αιθανόλη από ζαχαροκάλαμο, αντιθέτως, είναι καλή. Παράγει πολύ περισσότερη ενέργεια απ’ όση χρειάζεται για την καλλιέργειά της και η Βραζιλία –βασική παραγωγός της– διαθέτει άφθονη γη για τον σκοπό αυτό, καθιστώντας περιττή τη μείωση της παραγωγής τροφίμων ή την αποψίλωση των τροπικών δασών. Άλλες αναπτυσσόμενες χώρες με τροπικό κλίμα, όπως η Ινδία, οι Φιλιππίνες, ακόμα και η Κούβα, θα μπορούσαν να πλουτίσουν παράγοντας αιθανόλη από ζαχαροκάλαμο και πωλώντας την στους πλούσιους Αμερικανούς.
Υπάρχει, όμως, και μια δυνατότητα ακόμα πιο ελκυστική: η αιθανόλη τύπου cellulosic. Παράγεται από υλικά πλούσια σε κυτταρίνη, όπως το ξύλο, είδη χορταριού και θάμνων και γεωργικά απόβλητα. Η μετατροπή της σε αιθανόλη απαιτεί ακριβά ένζυμα, όμως έχουν ήδη δρομολογηθεί έρευνες προκειμένου να γίνει οικονομικότερη η διαδικασία. Η αιθανόλη αυτή μπορεί να παράγει ακόμα περισσότερη ενέργεια, χωρίς να επιδράσει στην παραγωγή τροφίμων. Ίσως, μάλιστα, να επιτρέψει σε χώρες με πληθώρα δέντρων και σχετικά αραιοκατοικημένες, όπως η Σουηδία και η Νέα Ζηλανδία, να παράγουν δικά τους καύσιμα αντί να εισάγουν πετρέλαιο.
Η αιθανόλη δεν μπορεί μόνη της να λύσει το ενεργειακό πρόβλημα. Είναι μόλις μία από τις τόσες νέες ενεργειακές τεχνολογίες που θα χρειαστούν τα ερχόμενα έτη. Η καλή, εννοείται, όχι εκείνη που τόσο προτιμούν οι Αμερικανοί.
(The Economist – Μετάφραση από την Καθημερινή, 14/4/07)