Του Γιώργου Καπόπουλου
H επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία την άνοιξη του 1999 κατέστησε το Κοσσυφοπέδιο ντε φάκτο ανεξάρτητο κράτος και έτσι σήμερα η συζήτηση περιορίζεται στη Ντε Γιούρε αναγνώριση της απόσχισης.
Τα παράπλευρα προβλήματα ξεκινούν από την πρώην Γιουγκοσλαβία: Εθνικιστική περιχαράκωση και απομόνωση στο Βελιγράδι, τριγμοί απόσχισης των Σερβοβοσνίων από την προσχηματικά ενιαία Βοσνία-Ερζεγοβίνη με αυτόματη σχεδόν ανάλογη κίνηση των Κροατών της χώρας προς το Ζάγκρεμπ με αποτέλεσμα τη δημιουργία του πρώτου αμιγούς μουσουλμανικού κράτους σε ευρωπαϊκό έδαφος γύρω από το Σεράγεβο, αλβανικός αναβρασμός στην ΠΓΔΜ αλλά και πιθανή ανάφλεξη όλων των πολυάριθμων μειονοτικών εστιών εντός των συνόρων της Σερβίας από τους Αλβανούς στο Πρέσεβο, τους Μουσουλμάνους στο Σαντζάκ μέχρι τους Ούγγρους στην Βοϊβοντίνα.
Σε κάθε περίπτωση είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου θα επηρεάσει δύο μεγάλα εθνικιστικά- αποσχιστικά μέτωπα:
Πρώτον, στην πρώην ΕΣΣΔ όπου στη Μολδαβία, στη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν αλλά και την Ουκρανία όπου υπάρχουν μειονοτικές αποσχιστικές διεκδικήσεις κατά το μοντέλο του Κοσσυφοπεδίου εντός δηλαδή των συνόρων αυτόνομων περιοχών εντός των ομόσπονδων δημοκρατιών. Ήδη, η Μόσχα έχει απειλήσει ότι σε περίπτωση μονομερούς διακήρυξης ανεξαρτησίας από την Πρίστινα και αναγνωρίσεων από δυτικές κυβερνήσεις θα κινηθεί ανάλογα στην πρώην ΕΣΣΔ.
Δεύτερον, στη Δυτική Ευρώπη όπου από τη Χώρα των Βάσκων και την Καταλονία, την Σκοτία, τη Φλάνδρα μέχρι και την Κορσική υπάρχουν αποσχιστικά κινήματα που εντάσσουν τη διεκδίκηση της ανεξαρτησίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Μπορεί το Κοσσυφοπέδιο και η Βοϊβοντίνα - αυτόνομες επαρχίες της Σερβίας- να είχαν μετά τη συνταγματική μεταρρύθμιση του Τίτο το 1974 όλα τα γνωρίσματα των ομόσπονδων δημοκρατιών, η διαπίστωση αυτή όμως δεν μειώνει τη σοβαρότητα των εξελίξεων.
Μέχρι στιγμής οι αλλαγές συνόρων στη Γηραιά Ήπειρο αφορούσαν την ενσωμάτωση ενός κράτους από άλλο- η γερμανική ενοποίηση του 1990 όπου η Ανατολική Γερμανία εντάχθηκε στη Δυτική- και διάλυση ομοσπονδιών- ΕΣΣΔ, Γιουγκοσλαβία, Τσεχοσλοβακία- με βασικό κανόνα τον σεβασμό των εσωτερικών συνόρων ανάμεσα στις ομόσπονδες οντότητες.
Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου θα παραβιάσει και αυτόν τον κανόνα τα προσχήματα του οποίου σώθηκαν στη Βοσνία με τη συμφωνία του Ντέιτον που διαφύλαξε την προσχηματική, έστω ενότητα της χώρας.
Όποιες πρόνοιες και δεσμεύσεις και αν ληφθούν είναι σαφές ότι η απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου δεν θα είναι δυστυχώς η τελευταία πράξη της γιουγκοσλαβικής τραγωδίας: Το «Αλβανικό Πρόβλημα» θα εξακολουθεί να υπάρχει στην ΠΓΔΜ όπου 700.000 και πάνω Αλβανοί ευλόγως θα διερωτώνται γιατί δεν δικαιούνται ότι παραχωρήθηκε στους ομοεθνείς τους στην Πρίστινα, αλλά και στους 600.000 κατοίκους του Μαυροβουνίου.
Οι εξελίξεις στην ΠΓΔΜ όπου είναι ήδη εύθραυστες οι ισορροπίες της συμφωνίας της Αχρίδας που τερμάτισε το 2001 τη σύγκρουση Αλβανών- Σλαβομακεδόνων δεν θα αποτραπούν με αόριστες υποσχέσεις και χρονοδιαγράμματα για ένταξη στην Ε.Ε και στο ΝΑΤΟ:
Αν οι Αλβανοί επιμείνουν όχι στην απόσχιση αλλά στη μετατροπή της ΠΓΔΜ σε διζωνικό- δικοινοτικό κράτος τότε είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει συμμετρική εθνικιστική απορριπτική περιχαράκωση στον σλαβομακεδονικό πληθυσμό που θα αρχίσει να βλέπει την προσέγγιση με τη Βουλγαρία- μέλους της Ε.Ε και του ΝΑΤΟ ως τη μόνη ρεαλιστική προοπτική.
Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου επισπεύδεται κυρίως λόγω της επιμονής των ΗΠΑ να κλείσουν τις Βαλκανικές Εκκρεμότητες αλλά και των εκβιαστικών πιέσεων της αλβανικής πλευράς για νέα εξέγερση ή στην καλύτερη περίπτωση μονομερή απόσχιση.
Δυστυχώς, είναι πολύ πιθανό ότι η σταθεροποίηση μέσω της ανεξαρτησίας να αποδειχθεί Μπούμερανγκ και τελικά να ανοίξουν πολύ περισσότερα μέτωπα από αυτά που προσδοκάται ότι θα κλείσουν.
(Ημερησία, 19/4/07)