Του Κ.Ν. Σταμπολή
Καθώς πλησιάζουν οι θερμοί καλοκαιρινοί μήνες και αυξάνεται η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, κυρίως λόγω της ανεξέλεγκτης χρήσης των κλιματιστικών, τόσο πιο υπαρκτό γίνεται το ενδεχόμενο ενός μεγάλου black out. Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ η συνολική εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς στο διασυνδεδεμένο σύστημα της χώρας φθάνει αυτή τη στιγμή τα 10.500 MW το οποίο όμως είναι άνισα κατανεμημένο με το μεγαλύτερο μέρος των μονάδων παραγωγής, σχεδόν τα 2/3 να είναι τοποθετημένα στη Βόρεια Ελλάδα ενώ το 60% της ζήτησης προέρχεται από την Νότια Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα από τον Νομό Αττικής. Πέρα όμως από την ανισομέρεια αυτή η οποία δημιουργεί προβλήματα σταθερότητας στο δίκτυο υπάρχει και στενότητα στην κάλυψη των αναγκών αφού η ζήτηση φέτος το καλοκαίρι αναμένεται στις περιόδους αιχμής να φθάσει και να ξεπεράσει τα 9.800 MW, ενώ το σύνολο των μονάδων που θα είναι σε ετοιμότητα και θα μπορούν να εγχύσουν ενέργεια στο δίκτυο δεν θα ξεπερνάει τα 9.000 MW.
Εφέτος, που ήτο μια χρονιά χαμηλής βροχόπτωσης και άρα τα υδροηλεκτρικά φράγματα δεν έχουν γεμίσει τους ταμιευτήρες τους, η ΔΕΗ δεν θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς παρά ελάχιστες ώρες. Ακόμη, οι εισαγωγές ηλεκτρισμού από τις βόρειες διασυνδέσεις ισχύος 1.100 MW οι οποίες παραδοσιακά σώζουν την κατάσταση και καλύπτουν το έλλειμμα που δημιουργείται, εφέτος θα είναι αδύνατο να πραγματοποιηθούν στην κλίμακα των περασμένων ετών, αφού στις αρχές τους έτους έκλεισαν ακόμα δύο μονάδες των πυρηνικού σταθμού Κοζλοντούϊ στην γειτονική Βουλγαρία. (Κατά τα άλλα μας αρέσει να διαμαρτυρώμεθα εναντίον του υπό κατασκευή νέου πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε ο οποίος όταν με το καλό λειτουργήσει το 2012 θα προσφέρει κάποια ανακούφιση).
Υπηρεσιακοί παράγοντες εκτιμούν ότι θα μπορέσουμε τελικά να εισάγουμε περί τα 600 MW από Ιταλία και Βουλγαρία. Έτσι για να μπορέσει το σύστημα ν’ ανταποκριθεί σε μία ομολογουμένως δύσκολη κατάσταση, που αναπόφευκτα θα δημιουργηθεί φέτος το καλοκαίρι, η κυβέρνηση είναι έτοιμη να προσφύγει προληπτικά σε εκ περιτροπής διακοπές στην ηλεκτροδότηση συγκεκριμένων περιοχών της χώρας έτσι ώστε να μην πέσει το σύστημα. (βλέπε πρόσφατη συνέντευξη του προέδρου της ΔΕΗ κ. Παν. Αθανασόπουλου στην Καθημερινή στις 30/04/07).
Εν όψει των εξαιρετικά δύσκολων αυτών συγκυριών η κυβέρνηση κυριολεκτικά στο παρά πέντε ανακάλυψε τις δυνατότητες που προσφέρει η εξοικονόμηση ενέργειας. Έτσι την περασμένη εβδομάδα οι υπουργοί, Aνάπτυξης Δ. Σιούφας, Eσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Aποκέντρωσης Προκόπης Παυλόπουλος και Oικονομίας και Oικονομικών Γιώργος Aλογοσκούφης υπέγραψαν κοινή υπουργική απόφαση για την εξοικονόμηση ενέργειας στον δημόσιο τομέα. Η απόφαση καθιστά υποχρεωτική την προληπτική συντήρηση των κλιματιστικών εγκαταστάσεων σε όλα τα κτίρια του δημοσίου τομέα της Aυτοδιοίκησης και των Eποπτευόμενων Φορέων τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Eιδικά για το 2007, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, ο προληπτικός έλεγχος θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 15 Iουνίου. Mε βάση τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το υπουργείο Aνάπτυξης, μέσω της τακτικής συντήρησης μόνο του τμήματος των κλιματιστικών που βρίσκονται στον εξωτερικό χώρο των κτιρίων, επιτυγχάνεται εξοικονόμηση ενέργειας μέχρι και 20% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει το κάθε κλιματιστικό.
Επιπλέον, ο υπουργός Aνάπτυξης ανακοίνωσε, με αφορμή την έκδοση της απόφασης, πρόσθετα μέτρα που θα ληφθούν με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας για το θέρος του 2007. Aναμένεται ΚΥΑ με τον υπουργό Eσωτερικών για τον περιορισμό της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα δημόσια κτίρια το διάστημα από 3 Iουλίου μέχρι 3 Aυγούστου 2007. Επίσης μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει από τη ΔEH εκστρατεία ενημέρωσης των καταναλωτών για τους τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας στην οικία, στο γραφείο και στη χρήση του αυτοκινήτου ενώ παράλληλα έχει προχωρήσει σε συνεννοήσεις με ενεργοβόρες επιχειρήσεις για τον περιορισμό της κατανάλωσης.
Με καθυστέρηση μερικών ετών ο υπουργός Ανάπτυξης, ανήγαγε την εξοικονόμηση ενέργειας σε πολιτικό στόχο και απηύθυνε έκκληση στους πολίτες της χώρας «να υιοθετήσουν μέτρα συντήρησης των κλιματιστικών συμβάλλοντας στην κοινή προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας». Και συμπληρώνει ο κ. Σιούφας στο μήνυμά του «Στόχος της κυβερνητικής πολιτικής είναι η εξοικονόμηση ενέργειας να αποτελέσει βασικό στοιχείο της καθημερινότητας του Έλληνα πολίτη καταναλωτή. Δεν πρόκειται άλλωστε για έναν απλό ενεργειακό στόχο, αλλά για ένα μείζονα πολιτικό στόχο».
Σύμφωνα με την στρατηγική του ΥΠΑΝ προβλέπεται εξοικονόμηση ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα στα δημόσια κτίρια με την προσδοκία ότι αυτό θ’ αποτελέσει μοχλό για την ανάπτυξη μιας κουλτούρας εξοικονόμησης ενέργειας ώστε ν’ ενθαρρυνθούν οι πολίτες, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις να υιοθετήσουν την εξοικονόμηση ενέργειας ως καθημερινή συνήθεια. Αν και προς τη σωστή κατεύθυνση αυτή η νέα προσπάθεια του ΥΠΑΝ, η οποία εξ’ άλλου έχει μετ’ επιτάσεως υποδειχθεί κατ’ επανάληψη στην Ελληνική κυβέρνηση από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (βλέπε Έκθεση ΙΕΑ του Νοεμβρίου του 2006), εν τούτοις η εμπέδωση κλίματος, περιορισμού της κατανάλωσης ενέργειας δεν μπορεί να γίνει ούτε στο παρά πέντε ούτε με αστυνομικά μέτρα και ασφαλώς όχι με απλές υπουργικές αποφάσεις. Ιδιαίτερα σε μία χώρα όπως η Ελλάδα της οποίας οι κάτοικοι είναι πλέον βαρεία εθισμένοι σ’ ένα αυτοτροφοδοτούμενο σύστημα υπερκαταναλωτισμού και υπερβολής, όπου η κατανάλωση παντός είδους είναι ταυτισμένη με κοινωνική αναγνώριση και οικονομική ευρωστία.
«Παρά το γεγονός ότι η προώθηση της πρακτικής για εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί ένα πολύ σοβαρό θέμα με τεράστιες θετικές επιπτώσεις στην ενεργειακή οικονομία της χώρας, η οποία ως γνωστό ισοδυναμεί με το 20% περίπου του ΑΕΠ, ο τρόπος με τον οποίο το αντιμετωπίζει η Ελληνική κυβέρνηση είναι παιδαριώδης» παρατηρεί υψηλόβαθμο στέλεχος μεγάλης πολυεθνικής εταιρείας συμβούλων που έχει εργασθεί με την ΙΕΑ και τη Διεθνή Τράπεζα επί σειρά ετών και με μεγάλη επιτυχία σε παρόμοια προγράμματα σε πολλές χώρες. «Κοροϊδεύουν εαυτούς και αλλήλους, εάν νομίζουν ότι με μία ή δύο υπουργικές αποφάσεις και την υποχρεωτική επιβολή περιστασιακών μέτρων συντήρησης κλιματιστικών μηχανημάτων (στα Δημόσια κτίρια τα οποία δεν ευθύνονται ούτε για το 1% της κατανάλωσης) θα μεταδώσουν πνεύμα εξοικονόμησης ενέργειας στον πληθυσμό, πόσο δε μάλλον θα επιτύχουν χειροπιαστά αποτελέσματα στην μείωση της κατανάλωσης» παρατηρεί το ανώτερο στέλεχος.
Όπως σημειώναμε πριν από λίγες ημέρες από αυτή την στήλη, αφ’ ης στιγμής η κυβέρνηση αντελήφθη το σοβαρό αιχμιακό πρόβλημα του Ελληνικού ηλεκτρικού συστήματος (το καλοκαίρι του 2004) έπρεπε να είχε καταρτίσει ένα εθνικό πρόγραμμα εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης ενέργειας με στόχο την προβολή και κατανόηση του προβλήματος στην μεγάλη μάζα των καταναλωτών, την επιμόρφωση για τις υφιστάμενες τεχνικές και την προσφορά οικονομικών και άλλων κινήτρων στους καταναλωτές (π.χ. αλλαγή λαμπτήρων, μόνωση, αερισμός κτλ) με έμφαση στην θέσπιση αυστηρών προδιαγραφών στην εγκατάσταση κατάλληλων κλιματιστικών (δηλαδή με χαμηλό συνημίτονο), σε όλα τα κτίρια και όχι μόνο τα δημόσια.
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του θέματος άνευ σοβαρού και μακροπρόθεσμου προγραμματισμού εγγυάται την πλήρη αποτυχία της παρούσας πολιτικής. Είναι γεγονός ότι η συνειδητή εφαρμογή εξοικονόμησης ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα μπορεί ν’ αποφέρει θεαματικά αποτελέσματα αποτρέποντας black outs και εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα επάρκεια στο σύστημα. Αυτό όμως δεν μπορεί να επιτευχθεί με υπουργικές αποφάσεις και άλλα παρόμοια ημίμετρα.