Του Γιώργου Καπόπουλου
Δεν υπάρχει βάση στη συζήτηση για νέο Ψυχρό Πόλεμο ΗΠΑ-Ρωσίας, διαπιστώνει η Ράις καθ οδόν προς τη ρωσική πρωτεύουσα. Την ίδια στιγμή ο αρμόδιος για ενεργειακά θέματα, συνάδελφός της υπουργός Μπόντμαν, διαπιστώνει ότι η συμφωνία Ρωσίας, Καζακστάν, Τουρκμενιστάν, για κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου γύρω από την Κασπία είναι αρνητική για τα συμφέροντα της Ευρώπης.
Η διπλή αυτή γλώσσα έχει την ερμηνεία της:
- Μετά το φιάσκο του Ιράκ οι ΗΠΑ προωθούν την πολιτική τους μέσα από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ από το Κοσσυφοπέδιο, στο Ιράν μέχρι και τη Βόρεια Κορέα. Στο ανώτατο όργανο του διεθνούς οργανισμού υπάρχει το βέτο της Μόσχας και έτσι εύκολα ερμηνεύεται η προσπάθεια υποβάθμισης και αποδραματοποίησης της δυσαρέσκειας της Ρωσίας για την εγκατάσταση της αντιπυραυλικής ασπίδας στην Πολωνία και την Τσεχία.
- Την ίδια στιγμή γίνεται αντιληπτό ότι με εξαίρεση τις βαλτικές χώρες η Ρωσία του Πούτιν βρίσκεται σε μια δυναμική αποκατάστασης ηγεμονικής επιρροής στην πρώην ΕΣΣΔ, από την Ουκρανία μέχρι τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Αργά αλλά σταθερά τα σχέδια παράκαμψης της Ρωσίας για την προώθηση του ενεργειακού πλούτου της πρώην ΕΣΣΔ στη Δύση υποβαθμίζονται ή ακόμη και ματαιώνονται.
Έτσι προβάλλει γύρω από την ενεργειακή αλληλεξάρτηση η προοπτική μιας συνολικής στρατηγικής σχέσης Ε.Ε.-Ρωσίας η δυναμική της οποίας μπορεί να απονευρώσει σταδιακά τη Διατλαντική Σχέση και να στερήσει έτσι από τις ΗΠΑ σε ένα όχι πολύ μακρινό μέλλον ένα από τα βασικά γνωρίσματα της παγκόσμιας ηγεμονικής της κυριαρχίας.
Το δίλημμα προβάλλει να είναι υψηλού κόστους για την Ουάσιγκτον: Ή να συγκρουσθεί μετωπικά με τη Ρωσία και να προσκρούσει στο βέτο της Μόσχας στη διαχείριση των περισσότερων διεθνών κρίσεων στο πλαίσιο του ΟΗΕ ή να ακολουθήσει μια πολιτική κατευνασμού και να αποδεχθεί χωρίς αντιδράσεις την αποκατάσταση της ρωσικής ηγεμονικής ισχύος.
Το δίλημμα είναι μάλλον θεωρητικό, περισσότερο άσκηση επί χάρτου παρά υπαρκτή επιλογή: Όσα μπορεί να προσφέρει η Μόσχα στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ ξεπερνούν κατά πολύ όσα μπορούν να προσφέρουν ως αντιστάθμισμα οι ΗΠΑ. Η αποκατάσταση της ηγεμονικής επιρροής της Μόσχας στην πρώην ΕΣΣΔ μοιάζει μια μη αντιστρέψιμη δυναμική χωρίς σε καμιά περίπτωση η ολοκλήρωση της να είναι ταυτόσημη με την αποκατάσταση της περιφερειακής και διεθνούς ισχύος της χώρας προ του 1991.
Αν οι ΗΠΑ αποδεχθούν την πρώην ΕΣΣΔ ως φυσική ζώνη επιρροής μιάς ανορθούμενης Ρωσίας, τότε είναι βέβαιο ότι η σύγκλιση της Ουάσιγκτον και της Μόσχας στη διαχείριση διεθνών κρίσεων από το Ιράκ, τα Βαλκάνια, το Ιράν μέχρι και την Βόρεια Κορέα θα ξεπεράσει τις σημερινές προσδοκίες: Πυρηνική Δύναμη η Ρωσία όπως και οι ΗΠΑ, δεν έχει κανένα λόγο να πριμοδοτήσει την εξέλιξη της Τεχεράνης και της Πιογκ Γιαγκ σε πυρηνικές δυνάμεις, χώρα με πλήθος εθνοτήτων και μειονοτικών συγκρούσεων δεν έχει κανένα λόγο να επιθυμεί την ένταση και το χάος τόσο στα Βαλκάνια όσο και στο Ιράκ.
Σε ό,τι αφορά τη δυναμική της στρατηγικής σύγκλισης Ρωσίας-Ε.Ε το πρόβλημα για τις ΗΠΑ δεν είναι η παρεμβολή με βάση την Ανατολική Ευρώπη ώστε να εμποδίσει μια μη αντιστρέψιμη εξέλιξη, αλλά να επιδιώξει μια νέα δυναμική και ένα νέο περιεχόμενο για τη διατλαντική σχέση.
Η ταυτόχρονη προσπάθεια παρεμπόδισης της ισχυροποίησης της Ρωσίας και της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με σφήνα την Ανατολική Ευρώπη και την εκεί αμερικανική στρατιωτική παρουσία από την Πολωνία ως τη Βουλγαρία, είναι μια λανθασμένη επιλογή των ΗΠΑ η οποία αν συνεχισθεί θα φέρει πιο κοντά τις δύο πλευρές, θα έχει δηλαδή το αντίθετο του επιδιωκόμενου αποτέλεσμα.
Αντίθετα η ρεαλιστική αποδοχή της ενίσχυσης της ισχύος της Μόσχας και της ενίσχυσης της συνοχής της Ε.Ε. δίνει μεγαλύτερα περιθώρια μακροπρόθεσμης κατοχύρωσης των αμερικανικών ζωτικών συμφερόντων.
(Ημερησία, 15/5/07)