Μια στρατηγική νίκη πέτυχε αθόρυβα την περασμένη εβδομάδα ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν με την περιοδεία του στο Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν, όπου υπέγραψε σειρά ενεργειακών συμφωνιών. Η Μόσχα έδειξε τα δόντια της στις αμερικανικές επιδιώξεις να παρακαμφθούν τα ρωσικά συμφέροντα στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία.
Ο ρώσος πρόεδρος υπέγραψε συμφωνία με τις δύο χώρες για την κατασκευή αγωγού που θα μεταφέρει καζάκικο πετρέλαιο και καζάκικο και τουρκμενικό φυσικό αέριο μέσω Ρωσίας στην Ευρώπη. Ρώσοι και Καζάκοι συμφώνησαν να επεκτείνουν τον αγωγό από την Κασπία, Τενγκίζ, έως το ρωσικό λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας, το Νοβοροσίσκ. Η κατασκευή θα αρχίσει το 2008, θα κοστίσει σε τιμές 2003 πάνω από ένα δισ. δολάρια και αναμένεται να ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια.
Από το Νοβοροσίσκ θα τροφοδοτείται η αγορά της Δυτικής Ευρώπης, και ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Πούτιν και Ναζαρμπάγιεφ συμφώνησαν να στηρίξουν τον αγωγό που καταλήγει στο Αιγαίο και να τον τροφοδοτήσουν με συμφωνημένες ποσότητες ώστε να είναι ανταγωνιστικός.
Η κίνηση αυτή ενισχύει τα ελληνικά συμφέροντα και ταυτοχρόνως αποδυναμώνει τον τουρκικών συμφερόντων πολυεθνικό αγωγό Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχάν που μεταφέρει αζέρικο πετρέλαιο από την Κασπία στην Ανατολική Μεσόγειο παρακάμπτοντας το ρωσικό έδαφος και τα ρωσικά συμφέροντα.
Η προσπάθεια των Αμερικανών να στρέψουν τις κεντροασιατικές πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες κατά της Μόσχας με όπλο την ενέργεια φαίνεται να πέφτει στο κενό. Ο Πούτιν φαίνεται να κερδίζει το «μεγάλο παιχνίδι» και είναι χαρακτηριστική η δήλωση του καζάκου προέδρου Ναζαρμπάγιεφ ότι «η κυβέρνησή του αποφάσισε να διοχετεύει από εδώ και στο εξής τους ενεργειακούς της πόρους κυρίως μέσω ρωσικού εδάφους». Η δήλωση αυτή σόκαρε Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες, που βλέπουν ότι η Δυτική Ευρώπη μετατρέπεται σε όμηρο της Μόσχας, καθώς η ευημερία των πολιτών της εξαρτώνται, σχεδόν μονοπωλιακά, από τη ρωσική ενέργεια, ή από πετρέλαιο και φυσικό αέριο που διέρχονται από ρωσικών συμφερόντων αγωγούς.
Είναι φανερό ότι οι Ρώσοι δεν αποκτούν μόνο τον έλεγχο των ιδιωτικών εταιρειών ενέργειας που ξεπουλήθηκαν στους «ολιγάρχες» επί Γέλτσιν αλλά επενδύουν στην ανάπτυξη και τον έλεγχο των δικτύων που μεταφέρουν αυτή την ενέργεια.
Όμως, η περιοδεία Πούτιν αποκάλυψε κι άλλη μια πτυχή της ρωσικής στρατηγικής. Επεκτείνεται σε όλο το φάσμα των ενεργειακών πηγών, συμπεριλαμβανομένης και της πυρηνικής ενέργειας. Ρώσοι και Καζάκοι συμφώνησαν να κατασκευάσουν από κοινού εργοστάσιο-μαμούθ στη Σιβηρία που θα επεξεργάζεται ουράνιο και θα παράγει πυρηνικά καύσιμα για αντιδραστήρες ηλεκτρικής ενέργειας.
Το Καζακστάν διαθέτει το 30% των παγκόσμιων αποθεμάτων ουρανίου και οι Ρώσοι την τεχνολογία επεξεργασίας. Οι δύο πρόεδροι δήλωσαν ότι θα μπορούν να καλύψουν σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές τις αυξανόμενες ανάγκες της παγκόσμιας αγοράς, που σήμερα στρέφεται και πάλι στην πυρηνική ενέργεια.
Τέλος, ο Πούτιν υπέγραψε και συμφωνία με τον τουρκμένο ομόλογό του Γκουρμπανγκούλι Μπερντιμουκαμέντοφ, για τη μεταφορά τουρκμενικού φυσικού αερίου μέσω Καζακστάν προς τη Ρωσία κι από εκεί προς την Ευρώπη. Η Ρωσία ελέγχει σήμερα τη μοναδική διέξοδο του τουρκμενικού αερίου προς τη Δύση.
«Πρόκειται για σοβαρό πλήγμα στα ευρωπαϊκά συμφέροντα», δήλωσε ο αμερικανός υπουργός Ενέργειας, χωρίς αναφορά στα συμφέροντα της δικής του χώρας.
(Ελευθεροτυπία, 20/5/07)