Του Νίκου Ι. Κωστάρα
Ξεχάσαμε τη διαχρονικότητα της ιστορίας μας και αυτό το σημάδι παρακμής και αλλοτρίωσης δεν θα μας το συγχωρήσουν οι νεκροί και οι αγέννητες γενιές. Είμαστε υπεύθυνοι γιατί αφήσαμε ανιστόρητη τη νεολαία μας. Ακόμη σκοπίμως υποβαθμίσαμε τα αξιόλογα ιστορικά γεγονότα της πατρίδας με κίνδυνο εθνικού αποχρωματισμού της ταυτότητας του Γένους των Ελλήνων.
«Εάλω η Πόλις». Η 29η Μαΐου 1453 φέρει στην εθνική μνήμη τα θλιβερά γεγονότα της πτώσης της Βασιλεύουσας. Η ανάμνηση των συμφορών δεν προδίδει ηττοπάθεια. Η ιστορία δεν σερβίρεται «a la carte»! Περιλαμβάνει επιτυχίες και αποτυχίες. Ας θυμόμαστε τις επιτυχίες μας για να εμψυχωνόμαστε και τις αποτυχίες μας για να μην τις επαναλαμβάνουμε. Οι Τούρκοι, όμως, θυμούνται την 29η Μαΐου και τη γιορτάζουν.
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης είναι ιστορικό γεγονός με κοσμοϊστορική σημασία. Ένα γεγονός που συγκλόνισε την τότε ανθρωπότητα και ανέτρεψε λαούς και πολιτισμούς. Η Πτώση της Βασιλεύουσας είχε ανυπολόγιστες συνέπειες για την πορεία της ανθρωπότητας. Ήταν η σύγκρουση δύο κόσμων και δύο πολιτισμών, που συνεχίστηκε αιώνες μετέπειτα και, με άλλη μορφή, συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Η Κωνσταντινούπολη έπεσε αλλά οι συνέπειες από την Άλωση δεν ξέπεσαν. Προδιαγράφουν ακόμη τα πεπρωμένα της ανθρωπότητας. Από τον Στέφαν Τσβάιχ χαρακτηρίστηκε η μοιραία στιγμή της ανθρωπότητας, ίσως αφετηρία της νεώτερης ιστορίας, μια ιστορική ώρα που άλλαξε έκτοτε τη ροή του ιστορικού χρόνου. Το Βυζάντιο ήταν πρόμαχος όχι μόνο του Ελληνισμού αλλά και του χριστιανισμού επί μία και πλέον χιλιετία. Το Βυζάντιο υψωνόταν αληθινό προπύργιο της Δύσης, ασάλευτος κυματοθραύστης πάνω στον οποίο ξεσπούσαν κάθε φορά τα άγρια στίφη των βαρβάρων της Ανατολής.
Σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή βρέθηκε στη Βασιλεύουσα ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος με λεωνίδειο φρόνημα για να σταθεί αντάξιος των πιο ένδοξων προκατόχων του. Γι' αυτό όταν ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β' του έκανε πρόταση να παραδώσει την πόλη, έδωσε απάντηση Θερμοπυλομάχου: «Το δε την πόλιν σοι δούναι ουτ' εμόν, εστί ούτ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών».
Ήταν μια μακρινή απήχηση, του «Μολών λαβε» και πέρασε σαν άλλος Λεωνίδας στην Ιστορία. Με την Πτώση της γεννιέται ο Νέος Ελληνισμός. Ο Γέρος του Μοριά έλεγε: «Ο τελευταίος υπερασπιστής δεν συνθηκολόγησε, αλλά έπεσε πολεμώντας ηρωικά. Και το Γένος μας δεν δέχτηκε τον ζυγό της δουλείας, δεν συμβιβάστηκε με τον κατακτητή και σε κάθε ευκαιρία έπαιρνε τα όπλα για να ανακτήσει την ελευθερία του».
Το Γένος απαιτούσε θυσία και όχι παράδοση. Και ο αυτοκράτωρ είχε ελληνική συνείδηση και επίγνωση της αποστολής του. Ο τελευταίος των Βυζαντινών και ο πρώτος των Ελλήνων. Μέσα του είχε το φρόνημα των Θερμοπυλομάχων. Πέρασε στο θρύλο, έγινε τραγούδι και σύμβολο. Σύμβολο κάθε δύσκολου και άνισου αγώνα και αποβαίνει φάρος παραδειγματισμού των νέων για την αντιμετώπιση των αντιξοοτήτων της εποχής μας. Οι συμβολισμοί της Κερκόπορτας, της Αλώσεως και του Μαρμαρωμένου Βασιλιά είναι σήμερα λιγότερο ελληνικοί και περισσότερο ευρωπαϊκοί, αλλά οι Ευρωπαίοι στρουθοκαμηλίζουν συμφεροντολογικά.
(Από την Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 29/05/2007)