Του Συνεργάτη μας Νικολάου Παλαμίδη
Για έναν μέσο άνθρωπο που δεν έχει ιδιαίτερες γνώσεις για τον τομέα του ηλεκτρισμού της χώρας μας, πέρα του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος που καλείται να πληρώνει στην ΔΕΗ κάθε δίμηνο, η είδηση για την ίδρυση ενός Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ηλεκτρικής Ενέργειας θα πρέπει να πέρασε μάλλον απαρατήρητη ή στην χειρότερη περίπτωση να δημιούργησε ερωτηματικά ως προς την ύπαρξη εναλλακτικών προμηθευτών. Γιατί για τους οικιακούς καταναλωτές, οι οποίοι και αποτελούν την μεγάλη μάζα των πελατών της ΔΕΗ, οι πιθανότητες να προσφύγουν σε έναν άλλον προμηθευτή ηλεκτρικού ρεύματος για τα επόμενα χρόνια είναι μάλλον μηδαμινές. Και αυτό παρά το γεγονός πως από την 1η Ιουλίου 2007, βάσει σχετικής Κοινοτικής Οδηγίας, η αγορά ηλεκτρισμού σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση ανοίγει στον ανταγωνισμό σε επίπεδο οικιακού καταναλωτή. Θεωρητικά αυτό σημαίνει ότι ο μέσος οικιακός καταναλωτής θα μπορεί να εγκαταλείψει τη ΔΕΗ και να ζητήσει να προμηθεύεται ηλεκτρικό ρεύμα από κάποια άλλη εταιρεία που παράγει ή να διανέμει ηλεκτρικό ή και τα δύο μαζί.
Για ένα αριθμό Ευρωπαϊκών χωρών, όπως λ.χ. Βρετανία, Γερμανία, Φινλανδία, Δανία. Ισπανία, η δυνατότητα εξεύρεσης εναλλακτικού προμηθευτή ήδη υπάρχει σε επίπεδο βιομηχανιών και επιχειρήσεων ενώ μέχρι τα τέλη του έτους θα επεκταθεί και στον οικιακό τομέα. Για άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα η απελευθέρωση της αγοράς θα παραμείνει στα χαρτιά για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα. Στην χώρα μας, παρά το γεγονός ότι η διαδικασία απελευθέρωσης ξεκίνησε το 2000, και για αυτό το σκοπό δημιουργήθηκε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και ο Διαχειριστής του Συστήματος Ηλεκτρισμού, ο ΔΕΣΜΗΕ, η αγορά με αποφάσεις διαδοχικών κυβερνήσεων παρέμεινε μονοπωλιακή με την ΔΕΗ να είναι υπεύθυνη για το 90% της λειτουργούσας εγκατεστημένης ισχύος και 100% για την μεταφορά και διανομή. Και ασφαλώς η λειτουργία δύο, τριών ή ακόμα και τεσσάρων μονάδων παραγωγής από ανεξάρτητους παραγωγούς (π.χ. ΕΛΠΕ, ΗΡΩΝ, Μυτιληναίος) και μερικών δεκάδων αιολικών πάρκων δεν συνιστούν μια απελευθερωμένη αγορά αφού η διανομή και η μεταφορά παραμένουν, και θα παραμείνουν για αρκετό χρόνο ακόμη, αποκλειστικό προνόμιο της ΔΕΗ.
Η κυβέρνηση φοβούμενη τόσο τις δυναμικές αντιδράσεις των συνδικάτων αλλά και την αβεβαιότητα που φέρνει μια απελευθερωμένη και χωρίς κανόνες και υποδομή αγορά έχει αποφασίσει με κάθε τρόπο την προστασία της ζημιογόνου ΔΕΗ και την διασφάλιση του μονοπωλιακού της χαρακτήρα. Βέβαια η λογική της σημερινής κυβέρνησης, όπως και της προηγούμενης, που κρατά τη ΔΕΗ δέσμια του κράτους δεν έχει να κάνει με την αβεβαιότητα των αγορών, αφού κάτι τέτοιο ουσιαστικά δεν ισχύει χάρη στα θεσμικά όργανα (ΡΑΕ και ΔΕΣΜΗΕ) που λειτουργούν εδώ και μερικά χρόνια με σοβαρότητα και διαφάνεια. Οι λόγοι για την διατήρηση του κρατικού χαρακτήρα της ΔΕΗ και της παντοδυναμίας της στην αγορά (είναι γνωστό ότι η ΔΕΗ με την πληθώρα μονάδων που διαθέτει διαμορφώνει στην πράξη την ημερήσια αγορά με την χειραγώγηση της Ωριακής Τιμής του Συστήματος) έχουν να κάνουν κυρίως με τα μικροπολιτικά συμφέροντα των δύο μεγάλων κομμάτων (δηλαδή διορισμοί και προμηθευτές) και έναν κακώς εννοούμενο κρατικό έλεγχο της αγοράς (δηλ. ρύθμιση τιμολογίων).
Εν όψει των ανωτέρω η ίδρυση Συνδέσμου Επιχειρήσεων Εταιρειών Ηλεκτρισμού ακούγεται σαν κακόγουστο αστείο αφού η διαδικασία αυτή ποδηγετήται από την ΔΕΗ, η οποία και αποβλέπει στον πλήρη έλεγχο, κοινώς καπέλωμα, του Συνδέσμου. Όταν μάλιστα στην πρώτη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες εβδομάδες ο εκπρόσωπος της ΔΕΗ απεκάλυψε το καταστατικό όπου αρχικά προβλέποντο ψήφοι βάσει των μεγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος ή άδειας εισαγωγών (για τους προμηθευτές εμπόρους) οι περισσότερες εταιρείες έφυγαν έντρομες ενώ άλλες δεν μπήκαν καν στον κόπο να παρευρεθούν.
Αντί όμως το ΥΠΑΝ, να προσπαθεί μέσω της ΔΕΗ να ελέγξει την αγορά, σε μία εποχή που τα πάντα κινούνται προς φιλελευθεροποίηση, θα ήτο προτιμότερο να μελετήσει τρόπους για το άνοιγμα της αγοράς (βλέποντας τι γίνεται στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες) και την προώθηση επενδύσεων με την είσοδο νέων και αξιόπιστων παικτών. Μόνο έτσι θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και θα αναβαθμιστεί τεχνολογικά η χώρα. Όπως παρατηρούν παράγοντες της αγοράς «Μόνο εάν υπάρξουν αρκετοί ανεξάρτητοι προμηθευτές και άλλες εταιρείες διανομής και εμπορίας θα έχει νόημα η ίδρυση και δραστηριοποίηση ενός Συνδέσμου Εταιρειών Ηλεκτρισμού». Το ερώτημα βεβαίως παραμένει. Θέλουμε έναν Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Ηλεκτρισμού η την δημιουργία μιας ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας; Όπως θα έλεγε και ένας συγχωριανός μου «Εδώ αγορά δεν έχουμε ο Σύνδεσμος μας μάρανε;»