Του Σταύρου Λυγερού
Ήταν ζήτημα χρόνου να εκδηλωθεί και ανοικτά η υποβόσκουσα εδώ και πολύ καιρό ένταση στις αμερικανορωσικές σχέσεις. Απ’ αυτήν την άποψη, τα όσα διαδραματίσθηκαν στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του «G8» και τα όσα είπε ο πρόεδρος Πούτιν ενώπιον του Έλληνα ομολόγου του μόνο κεραυνοί εν αιθρία δεν ήταν. Η Ουάσιγκτον έχει προκαλέσει βάναυσα τη Μόσχα. Η εποχή Γιέλτσιν, όμως, έχει παρέλθει. Οι Αμερικανοί ήθελαν την «Αρκούδα» «στα γόνατα», αλλά ο Πούτιν την ξαναέστησε στα πόδια της.
Τα προηγούμενα χρόνια, ανέχθηκε προκλήσεις για να αποφύγει την αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ. Η εγκατάσταση αντιπυραυλικής ασπίδας, όμως, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Οι δικαιολογίες, μάλιστα, ότι έχει σκοπό να προστατεύσει την Ευρώπη από πιθανές επιθέσεις του Ιράν(!) πρόσθεσε στην όλη πρόκληση και μια πινελιά χλευασμού. Με την ομιλία του στο Μόναχο, ο Πούτιν ανήγγειλε ότι η Μόσχα εφεξής θα αντιδρά. Η επιτυχής δοκιμή του νέου βαλλιστικού πυραύλου ήταν η έμπρακτη απάντησή του.
Η πραγματικότητα των αμερικανορωσικών σχέσεων ήταν εξαρχής πιο προβληματική απ’ όσο έδειχνε η διπλωματική ρητορική. Από την αντιπαράθεση των δύο υπερδυνάμεων έχουμε εδώ και καιρό περάσει στον ανταγωνισμό ανάμεσα στη μοναδική υπερδύναμη και σε μια μεγάλη δύναμη, η οποία φιλοδοξεί να παίξει τον διεθνή ρόλο που αρμόζει στο μέγεθός της.
Με την αμετροέπειά της, η Ουάσιγκτον εξώθησε τη Ρωσία να κάνει πιο γρήγορα και πιο αποφασιστικά το βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Η Μόσχα ποντάρει και στο ότι η κοινή ανάγκη εξισορρόπησης της αμερικανικής ισχύος υποχρεώνει το Πεκίνο να κινηθεί σε ανάλογο μήκος κύματος.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, η Ε.Ε. καλείται να κάνει μια στρατηγική επιλογή. Η Ευρώπη έχει ζωτική ανάγκη την ενέργεια της Ρωσίας και η Ρωσία την τεχνολογία, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της Ευρώπης. Με άλλα λόγια, υπάρχει ισχυρή βάση αμοιβαίου συμφέροντος.
Οι Αμερικανοί πιέζουν τους Ευρωπαίους να μην συνάψουν στρατηγική σχέση με τη Μόσχα, με το επιχείρημα ότι θα εξαρτηθούν ενεργειακά απ’ αυτήν, γεγονός που θα οδηγήσει και στην πολιτική εξάρτησή τους. Πρόκειται περισσότερο για κινδυνολογία και λιγότερο για υπαρκτό κίνδυνο. Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ προσπαθούν να ρυμουλκήσουν την Ένωση σε μια γραμμή, που θα αναβιώνει με νέους όρους τη διαχωριστική γραμμή Δύση-Ανατολή. Εάν το καταφέρουν θα επιτύχουν μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια: Πρώτον, θα κρατήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση στη δική τους «αγκαλιά», αποτρέποντας την πολιτική χειραφέτησή της. Και δεύτερον, θα δημιουργήσουν συνθήκες σχετικού περιορισμού της Ρωσίας.
(Καθημερινή, 1/6/07)