του Γ. Α. Γράτσου *
Τα πρόσφατα έντονα καιρικά φαινόμενα και οι εποχιακές αναστροφές θα έπρεπε να μας κάνουν να εστιάσουμε την προσοχή μας στην περιβαλλοντολογική πολιτική και υποδομές.
Είναι προφανές ότι τα φαινόμενα αυτά οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Λόγω των καλυτέρων συνθηκών ζωής τα ηλικιακά όρια έχουν αυξηθεί. Ζούμε περίπου 50% περισσότερο από το 1950. Η πληθυσμιακή έκρηξη εντείνει το πρόβλημα, δικαιώνει όμως «τας γραφάς». Πρέπει να πάρουμε μέτρα άμεσα.
Χρειάζεται επανεξέταση των δεδομένων. Προφανώς η λύση δεν είναι η οπισθοδρόμηση στον Μεσαίωνα και η διατήρηση δογματικών και προφανώς αναποτελεσματικών θέσεων, αλλά ο σωστός συνδυασμός και η εφαρμογή όλων των επιστημονικών γνώσεων που διαθέτει σήμερα η ανθρωπότητα. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου πρέπει να αντιμετωπισθεί. Αυτό είναι το μείζον πρόβλημα της ανθρωπότητας.
Το ζητούμενο για να αναστραφεί η υπερθέρμανση είναι η μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Η λύση είναι πολυδιάστατη. Πρέπει να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις ανάγκες μετακίνησης του πληθυσμού, κυρίως με ηλεκτροκίνητους συρμούς και πλοία. Χρειάζεται σημαντική βελτίωση των υποδομών, του οδικού δικτύου, των ρυπογόνων βιομηχανιών, ανανεώσιμες πηγές κλπ. γιά την εξοικονόμηση ενέργειας.
Το 1/3 των εκπομπών του διοξειδίου προέρχεται από το κάψιμο των δασών. Ένα αποτελεσματικό πλαίσιο πρόληψης και αντιμετώπισης είναι απαραίτητο. Χρειαζόμαστε πολλά δέντρα γιά να απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα. Γιά να γίνει αυτό πραγματικότης πρέπει και να συμφέρει οικονομικώς η αύξηση και διατήρηση του πράσινου. Γιά τον σκοπό αυτό διεθνώς δίδονται «πιστώσεις άνθρακος» (Carbon Credits).
Το πράσινο για να φουντώσει, αλλά και για να γίνεται αποτελεσματική φωτοσύνθεση, χρειάζεται νερό. Η γη είναι και λειτουργεί σαν ένα ενιαίο κλειστό σύστημα. Ο πλανήτης θερμαίνεται κυρίως λόγω της αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη εξάτμιση, τα σφοδρά καιρικά φαινόμενα και περισσότερες έντονες βροχοπτώσεις.
Οι φετινές νεροποντές θα έπρεπε να μας οδηγούν στην κατασκευή φραγμάτων για να συγκρατούνται τα νερά, να τα διαχειριζόμαστε και να ωφελούμεθα το δυνατόν περισσότερο από την υδροηλεκτρική ενέργεια.
Προφανώς επειδή πλημμυρίζουν οι πεδιάδες, η οικιστική πολιτική θα πρέπει να ενθαρρύνει το κτίσιμο σε πλαγιές, όπως παλαιότερα. Ακόμη περισσότερο δε, γιατί όταν λειώσουν οι πάγοι η στάθμη των υδάτων θα ανέβει σημαντικά, ενδεχομένως 50 μέτρα ή και περισσότερο. Άρα η οικιστική πολιτική πρέπει να ευθυγραμμισθεί όχι μόνο με τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων, αλλά και την προβλεπόμενη συμπεριφορά του πλανήτη.
Λύση δεν μπορεί να είναι η ενθάρρυνση πράσινου στους ορεινούς όγκους μόνο. Ο χαρακτηρισμός ενός ξερότοπου ως δασικής έκτασης επιτείνει το πρόβλημα. Έτσι δεν δημιουργείται πράσινο. Για να μειωθεί το διοξείδιο του άνθρακα χρειαζόμαστε πολύ πράσινο που να ποτίζεται και να συντηρείται. Λύση είναι η ενθάρρυνση της ήπιας δόμησης, όπου θα ζουν άνθρωποι που θέλουν να προσέχουν το πράσινό τους, τον κήπο τους.
Παντού γύρω μας βλέπουμε ότι όπου υπάρχει ήπια δόμηση, αυθαίρετη ή μή, υπάρχει πράσινο. Το ότι υπάρχουν περισσότερα από ένα εκατομμύριο αυθαίρετα σε μία χώρα έντεκα εκατομμυρίων πρέπει να μας προβληματίζει. Δείχνει ότι η υπάρχουσα νομοθεσία δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ανθρώπων, αλλά ούτε του περιβάλλοντος.
Πρέπει κάποτε και οι παρ’ ημίν αλληθωρίζοντες οικολόγοι να αποβάλουν τους γενικόλογους πλατειασμούς, να μάθουν να βρίσκουν τη βέλτιστη λύση στα ουσιαστικά αυτά προβλήματα, αξιολογώντας και συνυπολογίζοντας όλες τις παραμέτρους. Κυρίως τον παράγοντα «άνθρωπο».
* Ο κ. Γιώργος Γράτσος είναι Πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
(Από την Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ 06/06/2007)