Του Κ.Ν. Σταμπολή
Σε λίγες ημέρες θα κλείσουν τρεις μήνες από τότε που υπεγράφη στην Αθήνα εν χορδαίς και οργάνοις η διακυβερνητική συμφωνία μεταξύ Ελλάδος- Βουλγαρίας και Ρωσίας για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη, ο οποίος και έχει χαρακτηρισθεί από την κυβέρνηση ως έργο μεγάλης στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Κανονικά θα έπρεπε μέχρι τώρα να έχει συσταθεί η μικτή εταιρεία «Θράκη ΑΕ» στην οποία συμμετέχουν όλες οι προταθείσες εταιρείες των τριών χωρών οι οποίες, υπό μορφή κοινοπραξίας, θ’ αναλάβουν να κατασκευάσουν και να λειτουργήσουν το έργο. Να σημειώσουμε ότι στις εταιρείες αυτές συμπεριλαμβάνονται οι Ρωσικές Rosneft, Gazprom και Transneft, οι οποίες και θα ελέγχουν το 51% της κοινοπραξίας (με την Transneft να ασκεί το management), η Bulgargas και η Ελληνική Transbalkan AE, όπου συμμετέχουν η ΕΛΠΕ, Όμιλος Λάτση και η Προμηθεύς Gas.
Μέχρι στιγμής η Θράκη ΑΕ δεν έχει ακόμα συσταθεί ενώ καθημερινά πληθαίνουν οι πληροφορίες προερχόμενες από την την καζακική κυβέρνηση, ότι μέσω της κρατικής εταιρείας πετρελαίου και αερίου, την KazMunaiGas, επιθυμεί ν’ αποκτήσει την πλειοψηφία των μετοχών του 49%, που ελέγχουν οι Ελληνικές και Βουλγαρικές εταιρείες. Μάλιστα όπως άφησαν οι Καζάκοι να διαρρεύσει, ο κ. Nikon Nogayev, διευθυντής του τμήματος Πετρελαϊκής Βιομηχανίας του Υπουργείου Πετρελαίου του Καζακστάν είχε κατ’ ιδίαν συνομιλίες με τον υπουργό Ανάπτυξης κ. Δημήτρη Σιούφα στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε το Σαββατοκύριακο που πέρασε στην Αγία Πετρούπολη. Παρά το αναμφισβήτητο γεγονός ότι ένα μέρος των ποσοτήτων πετρελαίου που θα καταλήγει στον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη θα προέρχεται από το Καζακστάν (μέσω του αγωγού BTC) η απαίτηση του Καζακστάν για εξαγορά της πλήρους Ελληνικής και Βουλγαρικής συμμετοχής ακούγεται εξωπραγματική. Ως εκ τούτου τίθεται το ερώτημα για το εάν οι Καζάκοι επιθυμούν μία ειλικρινή ενεργειακή συνεργασία με την Ελλάδα ή ως γνωστοί απόγονοι του Τσέγκις Χαν «με το έτσι θέλω» είναι αποφασισμένοι να κατακτήσουν τους σύγχρονους πλουτοπαραγωγικούς δρόμους της ενέργειας; (και όχι του μεταξιού!).
Παράλληλα η Τουρκία με κάθε επισημότητα, όπως φανερώνουν οι πρόσφατες εορταστικές εκδηλώσεις στ λιμάνι του Τσεϊχάν, προχωρεί στην κατασκευή ενός μεγάλου πετρελαιαγωγού 36 ιντσών, που θα συνδέει τον Βορρά (Σαμσούντα) με τον Νότο (Τσεϊχάν). Στις 24 Απριλίου μάλιστα μπήκαν τα θεμέλια του ευθέως ανταγωνιστικού τουρκικού πετρελαιαγωγού Σαμσούν -Τσεϊχάν, που ονομάζεται Trans Anatolian Pipeline. Στο επενδυτικό σχέδιο εμπλέκονται η ιταλική ΕΝΙ και ο τουρκικός όμιλος Τσαλίκ (Calik). Ο τελευταίος, στις 31 Μαΐου ανακοίνωσε ότι έλαβε την άδεια των αρχών της χώρας του για την κατασκευή διυλιστηρίου και πετροχημικού συγκροτήματος στο Τσεϊχάν, δυναμικότητας 15 εκατ. τόνων το χρόνο. Βασικός εταίρος στην επένδυση του διυλιστηρίου είναι η ινδική Indian Oil Corporation.
Είναι εκπληκτική πάντως η ταχύτητα με την οποία κινούνται οι γείτονες, προφανώς αψηφώντας ή μην πιστεύοντας τα περί κατασκευής Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολης, στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν αυτοί πρώτοι μία εναλλακτική οδό παράκαμψης των Δαρδανελίων αλλά και να αξιοποιήσουν γενικότερα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η γεωγραφία της χώρας τους την οποία και έχουν αναδείξει ως τον κυρίαρχο ενεργειακό κόμβο της περιοχής.
Από την μία πλευρά η καζακική εξόρμηση στα ζεστά νερά της Μεσογείου και από την άλλη η Τουρκική πονηριά και επιχειρηματική ευελιξία δημιουργούν εύλογη ανησυχία για την εξέλιξη του υπό σχεδίαση (ακόμη) πετρελαιαγωγού Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη. Δεν θα είναι παράλογο εάν οι Καζάκοι, μη μπορώντας να εξασφαλίσουν ικανοποίηση στο περί εξαγοράς αίτημά τους προς τους Έλληνες και τους Βούλγαρους, στραφούν προς τους συγγενείς τους Τούρκους οι οποίοι και δεν θα διστάσουν να προσφέρουν ικανοποίηση μέσω κατάλληλων ελιγμών. Μήπως βιαστήκαμε τελικά να πανηγυρίσουμε για μία μεγάλη εθνική επιτυχία αφού το έδαφος αποδεικνύεται μάλλον σαθρό και το μέλλον αβέβαιο;