Του Γιώργου Καπόπουλου
Η συμμετοχή της Ελλάδας στο σχέδιο αγωγού φυσικού αερίου Southstream, που θα διέρχεται υποθαλάσσια τον Εύξεινο Πόντο και μέσω Βουλγαρίας θα ενώνεται με το ελληνικό δίκτυο και από εκεί θα προωθείται στην Ιταλία, έχει πολλαπλή σημασία γεωοικονομική και γεωπολιτική:
Ενισχύει τον ρόλο της χώρας μας ως ενεργειακού κόμβου που θα έχει τη δυνατότητα να προωθεί φυσικό αέριο και πετρέλαιο προερχόμενα από τη Ρωσία, το Αζερπαϊτζάν, το Καζακστάν και το Ιράν στις διεθνείς αγορές.
Απεξαρτά τη Μόσχα από μια διμερή σχέση όπου η Αγκυρα ήταν απαράκαμπτος υποχρεωτικός εταίρος στην προώθηση φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Bluestream. Πολύ δύσκολα πλέον η τουρκική πλευρά θα μπορεί να πιέζει τη Ρωσία στη λειτουργία του Bluestream απαιτώντας αύξηση των ποσοτήτων που διοχετεύονται στον υπολειτουργούντα σήμερα πετρελαιαγωγό Μπακού-Τσεϊχάν.
Στηρίζει πολλαπλά τον αγωγό φυσικού αερίου που μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας θα φθάνει στην Ουγγαρία σε παράλληλη πορεία με το σχέδιο του αγωγού Νabuco.Καθιστά -εκ των πραγμάτων- ασύμφορη την κατασκευή του τελευταίου.
Σε συνδυασμό με τον υποθαλάσσιο αγωγό της Βαλτικής που θα συνδέει απευθείας τη Ρωσία με τη Γερμανία εγγυάται όχι απλώς την επάρκεια, αλλά τον κορεσμό της Ευρωπαϊκής Αγοράς, καθιστώντας οικονομικά ασύμφορη την αναζήτηση οποιασδήποτε άλλης εναλλακτικής πηγής προμήθειας. Συνολικά το δίκτυο αυτό παρακάμπτει όλες τις δυστροπούσες χώρες - Ουκρανία, Βαλτικές, Πολωνία, Τσεχία - εγγυάται την απρόσκοπτη από πολιτικές σκοπιμότητες ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης. Ταυτόχρονα, το δίκτυο των αγωγών «δένει» τις χώρες από τις οποίες διέρχεται σε μια στενή ενεργειακή συνεργασία με τη Μόσχα με την εξισορρόπηση της εκεί αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας και την αποτροπή επέκτασής της. Με μοχλό την ενέργεια και τη διαπίστωση της αλληλεξάρτησης με την Ε.Ε - με τη Ρωσία μοναδικό σοβαρό προμηθευτή και την Ευρώπη μοναδικό σοβαρό πελάτη-ο Πούτιν έχει σε μεγάλο βαθμό ακυρώσει την προσπάθεια της Ουάσιγκτον να δημιουργήσει μια σφήνα ανάμεσα στη Μόσχα και τη Δυτική Ευρώπη. Ακόμη και στην περίπτωση ολοκλήρωσης της εγκατάστασης της Αντιπυραυλικής Ασπίδας στην Πολωνία και στην Τσεχία η παραπάνω διαπίστωση θα ισχύει.
Το παράδειγμα της Βουλγαρίας είναι χαρακτηριστικό. Σε λίγο καιρό από το έδαφος της χώρας θα περνούν τρεις αγωγοί που θα υπαγορεύουν στενή συνεργασία με τη Μόσχα: Ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, ο αγωγός φυσικού αερίου προς Ουγγαρία, αλλά και ο αγωγός Southstream με κατεύθυνση την Ελλάδα. Είναι φανερό ότι πρόκειται για μια υποδομή που όχι μόνο εξισορροπεί την παρουσία τριών αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στη χώρα, αλλά την καθιστά το λιγότερο παράδοξη στον ορθολογικό προσδιορισμό των ζωτικών συμφερόντων της Σόφιας.
Η με αμοιβαίο όφελος ενεργειακή αλληλεξάρτηση Ρωσίας-Ε.Ε, αργά ή γρήγορα, θα προσλάβει μια πλήρη στρατηγική διάσταση: Όχι μόνο η συνεργασία Ε.Ε-Ρωσίας θα γίνει στενότερη, αλλά τα συμφέροντα ασφαλείας των δύο πλευρών θα αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερο κοινό παρονομαστή με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει σε γεωπολιτικό επίπεδο.
Σήμερα μια προβολή στο μέλλον της δυναμικής που έχουν η σχέση Ε.Ε-Ρωσίας και η Διατλαντική Σχέση δείχνει την πρώτη να σκιάζει και να υποσκελίζει τη δεύτερη σε ένα όχι τόσο πολύ μακρινό μέλλον.
Ετσι, η Μετακομμουνιστική Ρωσία του Πούτιν εμφανίζεται να επενδύει σε μια στρατηγική σχέση με την Ε.Ε, η οποία όταν ολοκληρωθεί θα έχει πολύ μεγαλύτερη γεωπολιτική βαρύτητα από το στρατόπεδο συμμάχων χωρών που συγκρότησε η Μόσχα με εξαναγκασμό στην Ανατολική Ευρώπη στην περίοδο 1944-48.
Αντίθετα, οι ΗΠΑ που δεν μπορούν να προσφέρουν ή να εξαναγκάσουν την Ε.Ε να επιλέξει εναλλακτικές πηγές προμήθειας ενέργειας προσφέρουν μόνο την εγκατάσταση βάσεων και οπλικών συστημάτων όχι σε ένα νέο προωθημένο προς Ανατολάς αντιρωσικό μέτωπο, αλλά σε μια νησίδα χωρών απομονωμένη μέσα στη δυναμική στρατηγικής προσέγγισης και συνεργασίας Μόσχας-Ε.Ε.
(Ημερησία, 27/6/07)