Η 1η Ιουλίου, όταν οι καταναλωτές θα μπορούν ελεύθερα να επιλέξουν τον προμηθευτή ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου της αρεσκείας τους, θα αποτελέσει ορόσημο στην απελευθέρωση του ευρωπαϊκού κλάδου ενέργειας. Ωστόσο, ενώ οι επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν αυτήν την επιλογή από το 2004, αλλάζουν με ευκολία προμηθευτές, τα περισσότερα νοικοκυριά θα διατηρήσουν τον τρέχοντα προμηθευτή τους. Τα πρώην εθνικά μονοπώλια εξακολουθούν να κυριαρχούν στις εγχώριες αγορές και να κρατούν έξω από αυτές τον ανταγωνισμό. Αυτό πρόκειται να αλλάξει μόνο αν η Ευρωπαϊκή Ενωση αγκαλιάσει την πραγματική απελευθέρωση της αγοράς.
Ο επίτροπος ενέργειας, Αντρις Πίλμπαγκς, δήλωσε ότι ίσως εγκαταλείψει τα σχέδιά του να αναγκάσει τους μεγάλους προμηθευτές φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού να παραδώσουν τον έλεγχο των αγωγών και των καλωδίων τους. Σε αντίδραση, οκτώ χώρες έγραψαν σ' αυτόν και στην επίτροπο ανταγωνισμού, Νέλι Κρους, υποστηρίζοντας το αρχικό σχέδιο απελευθέρωσης της αγοράς.
Και έχουν δίκιο, διότι μόνο η αληθινή απελευθέρωση μπορεί να εγγυηθεί δίκαιο ανταγωνισμό. Αυτό μπορεί να γίνει χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η ενεργειακή ασφάλεια, όπως συχνά επικαλούνται οι κυβερνήσεις Γερμανίας και Γαλλίας για να αντιταχθούν στην απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Μια ισχυρή Gazprom, τονίζουν, πρέπει να αντισταθμιστεί από μια ισχυρή Eon ή Gaz de France.
H Ευρώπη όντως χρειάζεται μια σαφή και ενιαία ενεργειακή πολιτική για να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως της Gazprom. Οι ανταγωνιστικές αγορές είναι ο καλύτερος τρόπος επίτευξης αυτού του στόχου, καθώς θα επέτρεπαν την ανάδειξη μεγάλων πανευρωπαϊκών ενεργειακών εταιρειών, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι σε ακόμα πιο ισχυρή διαπραγματευτική θέση έναντι της ρωσικής Gazprom.
Σε κάθε περίπτωση, το επιχείρημα της ενεργειακής ασφάλειας δεν έχει θέση στην αγορά ηλεκτρισμού, εκτός αν η παραγωγή του τελευταίου βασίζεται αποκλειστικά στο φυσικό αέριο.
Ορισμένοι αντίπαλοι της απελευθέρωσης υποστηρίζουν ότι οι εθνικοί πρωταθλητές είναι καλοί επειδή έχουν το μέγεθος για να επενδύσουν σε υποδομές. Ομως, οι ανεξάρτητοι ιδιοκτήτες των δικτύων θα έχουν μεγαλύτερα κίνητρα για να επενδύσουν σε αγωγούς και καλώδια, καθώς ο σκοπός τους θα είναι να μεγιστοποιήσουν το δικό τους κέρδος αντί να εξυπηρετούν τις μητρικές τους εταιρείες. Η Βρετανία αποτελεί παράδειγμα με την απελευθέρωση των δικών της αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου.
Η ενέργεια είναι αναπόφευκτα ένα πολιτικό θέμα σε πολλές χώρες-μέλη. Ομως, οι κοινοτικές προτάσεις θα πρέπει να εξακολουθήσουν να ευνοούν τα νοικοκυριά της Γερμανίας και της Γαλλίας από τους εθνικούς πρωταθλητές των χωρών αυτών.
(Financial Times editorial – Μετάφραση από Ημερησία, 28/6/07)