Του Γιάννη Μαρίνου
Ήταν εν όψει η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με 12 ακόμη χώρες-μέλη, επιπλέον των ήδη 15 και με αναμενόμενη την υιοθέτηση του Σχεδίου Συνταγματικής Συνθήκης. Με την ιδιότητα τού τότε συμμετέχοντος στις σχεδόν κοσμογονικές αυτές αλλαγές ως ευρωβουλευτή, διαφοροποιημένου από τον τότε επικρατούντα ενθουσιασμό και την αισιοδοξία για το μέλλον της ενωμένης Ευρώπης, έγραφα στη στήλη αυτή στις 8.6.2003 τα εξής:
«Η επικείμενη διεύρυνση της ΕΕ θα καταντήσει ακόμη δυσκολότερη έως αδύνατη την ήδη προβληματική λειτουργία αυτού του πρωτοφανούς στην παγκόσμια ιστορία μορφώματος, που δεν είναι ούτε ομοσπονδία ούτε συνομοσπονδία ούτε αυτοκρατορία, αλλά μια υπό διαμόρφωση και αγνώστου τέρματος προσπάθεια ειρηνικής εξέλιξης προς μια νέου τύπου, οικειοθελούς και χωρίς προηγούμενο οικονομικής, εμπορικής, πολιτικής και πολιτιστικής ένωσης. Ως εκ τούτου συναντά μεγάλα εμπόδια, διχάζει τους εταίρους σε μικρούς και μεγάλους, σε ισχυρούς και αδύνατους, με θεσμικά όργανα πολυπρόσωπα που δυσκολεύονται να λειτουργήσουν, ενώ από την πολυφωνία και το ξεχείλωμα υπάρχει κίνδυνος τελικά να αποδυναμωθεί και να αποσυντεθεί, όπως συνέβη και σε ανάλογα ιστορικά προηγούμενα, τα οποία έχουν ξεχαστεί στο νεκροταφείο της Ιστορίας.
Ήδη βγήκαν τα μαχαίρια, καθώς οι ενωτικοί και ομοσπονδιακοί, προτού προνοήσουν για την εις βάθος συνοχή και ολοκλήρωση έπεσαν στην παγίδα εκείνων όπως οι Βρετανοί που (μαζί με τις ΗΠΑ) δεν επιθυμούν τίποτε περισσότερο από μια κοινή αγορά (...). Ελπίζοντας ότι διά της ασυγκράτητης διευρύνσεως θα καταστούν ισότιμη οικονομική και στρατιωτική υπερδύναμη, ακόμη και ως αντίπαλο δέος προς την αμερικανική, άφησαν μια ακόμη φορά τις ουδέποτε λησμονηθείσες εθνικές προτεραιότητές τους να καθορίσουν τη συμπεριφορά τους (...). Ποια θα είναι η συνέχεια. Κανείς δεν ξέρει. Κυρίως γιατί κανείς δεν είναι βέβαιος τι ακριβώς επιδιώκει».
Αυτά έγραψα πριν από τέσσερα ακριβώς χρόνια. Σήμερα το Βατερλό του Σχεδίου Συνταγματικής Συνθήκης, μετά την καταψήφισή του από Γάλλους και Ολλανδούς και με πλήρως αντίθετες και άλλες χώρες, με επικεφαλής τη Βρετανία και την Πολωνία να αντιστέκονται στο όραμα της ενωμένης Ευρώπης, πού βρισκόμαστε; Αντιγράφω από πρωτοσέλιδο άρθρο της αμερικανικής «Herald Tribune» (25/6) τις εξής, με μόλις αποκρυπτόμενο ενθουσιασμό, βιτριολικές διαπιστώσεις:
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, που είχαν οραματισθεί οι πατέρες ιδρυτές τους, είναι νεκρές και η δυνατότητα της Ευρώπης να δρα ως ενιαία δύναμη στην παγκόσμια σκηνή παραμένει αμφίβολη (...). Είναι η Ευρώπη των εθνικών κρατών που εθριάμβευσε (...). Είναι δύσκολο πια για την Ευρωπαϊκή Ένωση να παραμείνει ενωμένη. Έτσι το μεγαλύτερο εμπορικό συγκρότημα παγκοσμίως θα καταντήσει σε έναν ακόμη περισσότερο δυσκίνητο και σε σύγχυση διεθνή εταίρο (...). Τα συμφωνηθέντα (ως συμβιβασμός διαφωνούντων) μπορεί να υπονομεύσουν τις προσπάθειες της ΕΕ να εξελιχθεί στο πιο ανταγωνιστικό μπλοκ παγκοσμίως και να προλάβει τις ΗΠΑ και τις ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ινδίας και της Κίνας».
Νομίζω ότι οι προβλέψεις μου του 2003 και τα σημερινά δήθεν απογοητευμένα αμερικανικά σχόλια είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα από όσα αισιόδοξα διαβάσατε και ακούσατε αυτές τις ημέρες. Μακάρι να έχω λάθος.
Πάντως υπό τις παρούσες συνθήκες και με άγνωστο το τι θα προκύψει από τις διαβουλεύσεις, που θα πραγματοποιηθούν μέχρι τέλους του τρέχοντος έτους, βέβαιον είναι ότι προοπτική περαιτέρω διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με νέα μέλη, όπως η Τουρκία και οι λοιπές βαλκανικές χώρες, δεν έχει μέλλον. Στο προβλεπτό μέλλον.
(Το Βήμα, 1/7/07)