Πρόκειται για μια διαδικασία στενότερης συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών σε σειρά θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος και, όπως σημειώνουν διπλωματικές πηγές τις οποίες επικαλείται το ΑΠΕ-ΜΠΕ, είναι μια εξέλιξη ιστορικής σημασίας που πιστοποιεί όχι μόνο το άριστο επίπεδο των ελληνο-αμερικανικών σχέσεων, αλλά και το εύρος των προοπτικών που ανοίγονται για την περαιτέρω εμβάθυνσή τους. Από πλευράς ΗΠΑ, ο Στρατηγικός Διάλογος αποτελεί μια διαδικασία ενίσχυσης της συνεργασίας τους με χώρες οι οποίες έχουν ειδικό γεωστρατηγικό βάρος και παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα αμερικανικά συμφέροντα.
Αναλυτικότερα, η διαδικασία του Στρατηγικού Διαλόγου δομείται με βάση συγκεκριμένους θεματικούς άξονες αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως είναι η περιφερειακή συνεργασία, η άμυνα και η ασφάλεια, οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις, η ενέργεια και η συνεργασία σε μορφωτικά και πολιτιστικά θέματα. Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, θα συζητηθούν εκτενώς οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της ΝΑ Μεσογείου, με έμφαση στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Ελλάδας, η οποία ασκεί μια ενεργητική, πολυδιάστατη πολιτική ειρήνης και εμπέδωσης σταθερότητας στην περιοχή. Επιστέγασμα αυτής της πολιτικής, επισημαίνουν, αποτελεί σαφώς η Συμφωνία των Πρεσπών και τονίζουν ότι σε συνέχεια της θετικής δυναμικής που έχει δημιουργήσει, αλλά και μιας σειράς ελληνικών πρωτοβουλιών με σκοπό την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας (με Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιορδανία, Παλαιστίνη, αλλά και με Βουλγαρία, Σερβία, Αλβανία, πΓΔΜ, Αρμενία, Γεωργία), η χώρα μας έχει εδραιώσει τη θέση της ως πυλώνα σταθερότητας, παρόχου ασφάλειας (security provider) και παράγοντα επίλυσης προβλημάτων.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα συζητηθεί η κατάσταση στα Δυτικά Βαλκάνια, οι προοπτικές και ο ρόλος της χώρας μας στην προώθηση της συνεργασίας και της σταθερότητας. Αντικείμενο των συζητήσεων θα αποτελέσουν επίσης θέματα επενδύσεων, ανάπτυξης υποδομών και δικτύων, καθώς και οικονομικής συνεργασίας στην περιοχή των Βαλκανίων. Από ελληνικής πλευράς, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί και στο ζήτημα της διαχείρισης των προσφυγικών / μεταναστευτικών ροών, επί του οποίου θα διερευνηθούν περαιτέρω οι δυνατότητες συνεργασίας με τις ΗΠΑ.
Ο Στρατηγικός Διάλογος Ελλάδας-ΗΠΑ θα συμπεριλάβει επιπλέον ζητήματα ασφάλειας και άμυνας, επί των οποίων οι δύο χώρες έχουν ήδη αναπτύξει στενή συνεργασία στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, θέματα αντιμετώπισης διεθνούς τρομοκρατίας και δικτύων λαθρεμπορίου, ασφάλειας συνόρων, αλλά και η περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ στον αμυντικό τομέα, σε συνέχεια μια σειράς επιτυχημένων κοινών ασκήσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, θα αποτελέσουν επίσης αντικείμενο συζήτησης.
Ξεχωριστή θέση θα έχουν στις συνομιλίες ζητήματα ενίσχυσης της ελληνο-αμερικανικής συνεργασίας σε θέματα εμπορίου, εξαγωγών και επενδύσεων, ιδίως μετά την εξαιρετικά θετική δυναμική που δημιούργησε η φετινή Διεθνής Έκθεσης Θεσσαλονίκης, με τις ΗΠΑ ως τιμώμενη χώρα, όπως υπογραμμίζουν. Τομείς όπως η ενέργεια, η άμυνα, η υψηλή τεχνολογία, οι υποδομές και η βιομηχανία παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών θα βρεθούν στο επίκεντρο των συζητήσεων, καθώς η αμερικανική πλευρά επιβεβαιώνει την εμπιστοσύνη της στην ανάκαμψη και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας μετά την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια.
Επιπλέον, οι ίδιες διπλωματικές πηγές σημειώνουν πως οι εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας και τα βήματα που έχει πραγματοποιήσει η χώρα μας για την ενίσχυση της περιφερειακής ενεργειακής διασυνδεσιμότητας (τερματικοί σταθμοί υγροποίησης φυσικού αερίου σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη, αγωγοί Trans-Atlantic Pipeline-TAP, Greece-Bulgaria Interconnector - IGB και EastMed Pipeline) καθιστούν σταδιακά την Ελλάδα όχι μόνο ενεργειακό κόμβο στην περιοχή των Βαλκανίων και της ΝΑ Μεσογείου, αλλά και σημαντικό παράγοντα για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο, θα συζητηθεί επίσης η ενίσχυση της συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Στον Στρατηγικό Διάλογο περιλαμβάνονται, τέλος, μια σειρά από δράσεις που αποσκοπούν να συσφίξουν περαιτέρω τις ήδη εξαιρετικές σχέσεις μεταξύ των δύο λαών, όπως προγράμματα συνεργασίας μεταξύ μουσείων, ανταλλαγές σπουδαστών, προγράμματα υποτροφιών κ.ά. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα επελέγη ως χώρα-οικοδεσπότης για το πρώτο περιφερειακό συνέδριο του προγράμματος υποτροφιών Gilman International Scholarship Program του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών που θα πραγματοποιηθεί το 2019, ενώ επίσης η χώρα μας συμμετέχει στο πρόγραμμα υποτροφιών του ιδρύματος Fulbright. Είναι εξάλλου χαρακτηριστικό ότι οι αφίξεις Αμερικανών σπουδαστών στην Ελλάδα μέσω μιας σειράς προγραμμάτων υποτροφιών και ανταλλαγών βρίσκονται σταθερά σε άνοδο.
Στην ελληνική αντιπροσωπεία θα συμμετάσχουν, εκτός του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, ο υφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Στάθης Γιαννακίδης, ο υφυπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, Λευτέρης Κρέτσος, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης, ο γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, Γιάννης Μπράχος, ο γενικός γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μιχάλης Βερροιόπουλος, καθώς και υπηρεσιακοί παράγοντες.
Η ιστορική αυτή εξέλιξη στις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις δεν πρόκειται φυσικά να μείνει χωρίς συνέχεια. Αντιθέτως, αντιπροσωπείες από τις δύο πλευρές αναμένεται να συναντώνται συστηματικά τουλάχιστον μία φορά το χρόνο για την περαιτέρω προώθηση της συνεργασίας. Η επόμενη συνάντηση προγραμματίζεται για το 2019 στην Ελλάδα.
Γ. Κατρούγκαλος: «Ιστορικής σημασίας η καθιέρωση του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ»
Ιστορικής σημασίας χαρακτηρίζει την καθιέρωση του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας - ΗΠΑ, ο κ. Κατρούγκαλος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εβδομαδιαία ελληνοαμερικανική εφημερίδα Greek News.
«Έχει ιστορική σημασία και μάλιστα σε δύο επίπεδα: αφενός αντανακλά την αναβάθμιση της διεθνούς θέσης της χώρας μας και αφετέρου την ανάδειξή της σε πυλώνα σταθερότητας και παρόχου ασφάλειας -security provider- στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και των Βαλκανίων», σημειώνει.
Ο κ. Κατρούγκαλος χαρακτήρισε σταθμό στην πολυδιάστατη αυτή πολιτική ειρήνης και εμπέδωσης σταθερότητας, τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και τις πολλές πρωτοβουλίες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, όπως οι τριμερείς συνεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο και οι τετραμερείς στα Βαλκάνια.
«Το πόσο ψηλά είναι το διεθνές κύρος της Ελλάδας κατά την περίοδο της διακυβέρνησης μας φαίνεται, άλλωστε, και από το γεγονός ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα διάλεξε την πατρίδα μας για την τελευταία, ιστορική του ομιλία και ο Πρόεδρος Μακρόν για την πρώτη σημαντική ομιλία του για την Ευρώπη» σημειώνει ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών στην συνέντευξή του.
Υπογράμμισε επίσης την οικονομική διάσταση του στρατηγικού διαλόγου. «Θα συζητήσουμε για ενέργεια, εμπόριο και επενδύσεις, με έμφαση στην γνώση και στις τεχνολογίες αιχμής. Θέλουμε όχι απλώς να διατηρήσουμε, αλλά να δώσουμε νέα ώθηση στην πολύ θετική δυναμική της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης» είπε.
Αναφορικά με το πώς θα διεξαχθεί ο στρατηγικός διάλογος, υπογράμμισε πως έχει δύο διαδικαστικές οδούς. «Θα συναντηθώ στο State Department με τον κ. Πομπέο και θα ανταλλάξουμε απόψεις για τα στρατηγικά χαρακτηριστικά των διμερών μας σχέσεων. Στη συνέχεια, πολυμελείς αντιπροσωπείες και των δύο χωρών θα εξετάσουν αναλυτικά και σε συγκεκριμένους άξονες τον τρόπο με τον οποίο θα οργανωθεί η συνεργατική μας σχέση. Οι άξονες αυτοί έχουν ως εξής: Περιφερειακή πολιτική και οικονομία, Άμυνα και Ασφάλεια, Κράτος Δικαίου και καταπολέμηση της τρομοκρατίας, Εμπόριο-Επενδύσεις και Καινοτομία, Ενεργειακή συνεργασία και Επαφές των πολιτών».
Και διευκρίνισε ότι οι δύο πλευρές θα συμφωνήσουν στη δομημένη συνέχιση της συνεργασίας τους, ούτως «ώστε τουλάχιστον μία φορά το χρόνο να συναντώνται αντιπροσωπείες από τις δύο πλευρές για την περαιτέρω προώθηση της συνεργασίας μας».
Την Τετάρτη το πρωί ο Έλληνας αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών θα συναντηθεί στην έδρα του διεθνούς οργανισμού με την απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ για τις διαπραγματεύσεις του κυπριακού, Τζέιν Χολ Λουτ.
Ερωτηθείς, με αφορμή τη συνάντησή του με την κ. Λουτ, αν θεωρεί ρεαλιστικό να έχουν συμφωνηθεί μέχρι τα τέλη του έτους οι όροι αναφοράς για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων, ο κ. Κατρούγκαλος είπε πως θέλουμε να προετοιμαστεί καλά η νέα διαπραγμάτευση, ώστε να έχει πολλές πιθανότητες επιτυχίας.
«Θα κάνουμε κάθε τι δυνατό προς την κατεύθυνση αυτή, δεν νομίζω όμως ότι επαρκεί ο χρόνος για την διαμόρφωση όρων αναφοράς μέχρι τέλους Δεκεμβρίου».
Σε ερώτηση για τη συζήτηση που γίνεται για πιθανή ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ στο πλαίσιο της λύσης, διευκρίνισε ότι οποιοδήποτε σύστημα ασφαλείας καθιερωθεί στην επανενωμένη Κύπρο θα πρέπει να βασίζεται σε Απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και προφανώς προϋποθέτει ενεργό ρόλο του διεθνούς οργανισμού. «Θέματα που αφορούν στη σχέση της Κυπριακής Δημοκρατίας με το ΝΑΤΟ θεωρούμε ότι ανήκουν αποκλειστικά στην εθνική κυπριακή πολιτική σκηνή», συμπλήρωσε.