Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Μετά την εντυπωσιακή νίκη του Νικολά Σαρκοζύ στις γαλλικές προεδρικές εκλογές και τις πρώτες προεδρικές δράσεις και αποφάσεις του, πολλοί ειδικοί της επικοινωνίας και άλλοι πολιτικοί αναλυτές προβληματίζονται εντόνως για το «φαινόμενο» και την σημασία του στο επίπεδο των πολιτικών ηγεσίας. Δεν έχουν δε άδικο, από την άποψη αυτή. Ωστόσο, αδίκως αναρωτιούνται αν ο πρόεδρος Σαρκοζύ εφαρμόζει στην Γαλλία ένα νέο μοντέλο πολιτικής ηγεσίας. Η απάντησή μας στο ερώτημα αυτό είναι μάλλον αρνητική.
Κατά την εκτίμησή μας και με βάση αυτά που ο Γάλλος Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε γράψει στο βιβλίο του «Κατάθεση» (εκδ. Μάλλιαρη) και είχε πει στις προεκλογικές του ομιλίες, δεν εφαρμόζει ένα νέο πρότυπο ηγεσίας. Αντιθέτως, ακολουθεί με σημαντική πιστότητα πάγιες αρχές ηγεσίας, αρχές οι οποίες πρωτοδιατυπώθηκαν από τον Όμηρο και άλλους επιφανείς αρχαίους Έλληνες και τις οποίες εφήρμοσαν, για το καλύτερο ή για το χειρότερο, «σπουδαίοι άνδρες». Βεβαίως, οι αρχές αυτές προσαρμόζονται στις ανάγκες του 21ου αιώνος, οι οποίες διαφέρουν ριζικώς από τις αντίστοιχες του περασμένου αιώνος.
Έτσι, στις σημερινές συνθήκες, η ηγεσία συνδέεται ποιοτικά με την έμπνευση, το όραμα και την «συναισθηματική νοημοσύνη». Όπως αναγνωρίζουν οι θεωρητικοί της, αυτού του τύπου η ηγεσία ασπάζεται τον ρόλο των «ακολούθων» του ηγέτη (αγγλιστί followers) και αναγνωρίζει την ανάγκη όλοι σε έναν οργανισμό να αποδέχονται την ηγεσία. Ζητήματα όπως η πνευματικότητα και, βεβαίως, η ηθική δεοντολογία ταυτίζονται σήμερα στενότερα με την πολιτική ηγεσία. Ίσως, μάλιστα, λόγω αυτού η ηγεσία να εξετάζεται όλο και περισσότερο σε ένα πλαίσιο αξιών. Είναι αναμενόμενο οι πράξεις του ηγέτη να ορίζονται από ξεκάθαρες αξίες και όχι από κοντόθωρες μικροκομματικές και άλλες βραχυπρόθεσμες πολιτικές σκοπιμότητες που ανάγονται σε προτεραιότητες.
Εάν το νέο ηγετικό ύφος θα αντέξει στην δοκιμασία του χρόνου, είναι κάτι που θα δούμε στο μέλλον. Από την μια πλευρά, ο νέος ηγέτης οφείλει να είναι σεμνός, ανεπιτήδευτος, ευχάριστος, ευέλικτος διπλωμάτης, ηθικός, ακόμα και ταπεινός. Από την άλλη, το ίδιο πρόσωπο οφείλει να συναλλάσσεται με αυτοπεποίθηση με τα σαρκοβόρα μέσα ενημέρωσης, να ανταποκρίνεται με επιτυχία σε παράτολμες συναλλαγές και να αντιμετωπίζει άφοβα τους ανταγωνιστές. Φαίνεται πως οι πραγματικά σπουδαίοι ηγέτες χρειάζονται έναν περίπλοκο συνδυασμό φαινομενικά ασυμβίβαστων χαρακτηριστικών, αλλά και σημαντικών προσόντων.
Πριν απ’ όλα, ωστόσο, οι πραγματικοί ηγέτες πρέπει να τηρούν τις υποσχέσεις τις οποίες δίνουν. Επίσης, είναι ζωτική η ανάγκη να διέπονται από την κουλτούρα του αποτελέσματος –από την οποία, αργά ή γρήγορα, θα κριθούν. Τα αποτελέσματα είναι αυτά που ενισχύουν την πολιτική εικόνα και όχι οι γενικολογίες και οι φραστικές κενολογίες.
Στην Ελλάδα, παρά το όργιο παραπληροφορήσεως των ΜΜΕ, οι πολίτες θα ζητήσουν να μάθουν και να πεισθούν. Παλαιότερα, οι πολιτικοί πρώτα ενεργούσαν και μετά εξηγούσαν. Σήμερα, συμβαίνει το αντίστροφο. Η περίφημη κοινή γνώμη επιτρέπει την δράση εφ’ όσον ενημερωθεί επαρκώς και εγκύρως. Τα ψέματα έχουν ημερομηνία λήξεως, όπως και οι κούφιες υποσχέσεις. Αυτό είναι κάτι που οι πολιτικοί μας ηγέτες πρέπει να καταλάβουν, πριν τους δώσει το απαραίτητο μάθημα ο λαός –ο οποίος δεν θα κοιμάται εσαεί με τα τσαρούχια, επειδή έτσι θέλουν τα ΜΜΕ.
Τα τελευταία 25 χρόνια, η χώρα ζει υπό το καθεστώς μύθων και ασύστολων ψευδών. Είναι επείγουσα η ανάγκη να ξεκόψουμε από τα ψεύδη αυτά. Το πρώτο ψεύδος που ταλαιπωρεί και υπερχρεώνει την χώρα είναι η αντίληψις ότι μπορούμε να διανέμουμε ανύπαρκτα πλούτη, και όχι να δημιουργούμε ευνοϊκές συνθήκες για την παραγωγή εισοδήματος. Η ειδικότητα των σοσιαλιστικών κυβερνήσεων είναι να διανέμουν πλούτη τα οποία δεν υπάρχουν, ενώ οι συντηρητικές κυβερνήσεις πιπιλίζουν την καραμέλα της κοινωνικής οικονομίας χωρίς να μας λένε περί τίνος πρόκειται.
Ένα άλλο ψέμα είναι αυτό του δημοσίου χρέους, το οποίο κατά κεφαλήν στην Ελλάδα είναι από τα μεγαλύτερα στον κόσμο και θα υπονομεύει την πιστωτική αξιοπιστία της χώρας όλο και περισσότερο τα χρόνια που έρχονται. Μια άλλη παραμόρφωση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας είναι το δημόσιο, το οποίο απορροφά το 80% του κρατικού προϋπολογισμού και στην ουσία αποτελεί μία απίστευτη επιδότηση της ανεργίας. Με πάνω από ένα εκατομμύριο εξαρτημένους από το δημόσιο υπαλλήλους, η Ελλάδα δικαίως αποκαλείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση «η τελευταία κομμουνιστική χώρα της ηπείρου μας».
Ωστόσο, στην χώρα αυτή ο κρατισμός καλά κρατεί και ο μεγάλος εχθρός για όλα τα κόμματα είναι ο φιλελευθερισμός. Δηλαδή, ο εχθρός είναι το οικονομικό σύστημα το οποίο κυριαρχεί παγκοσμίως και το οποίο επιτρέπει σε χώρες οι οποίες απηλλάγησαν από την κομμουνιστική πανώλη να καλπάζουν προς την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία.
Στο ανωτέρω πνευματικό και ιδεολογικό περιβάλλον, το ζωτικό σήμερα ελληνικό πρόβλημα είναι αυτό των πολιτικών ηγετών της χώρας και του λόγου που εκφέρουν. Είναι καιρός η πολιτική μας ηγεσία να αλλάξει και να συνειδητοποιήσει ότι όλα τα λάθη δεν είναι ίδια. Αυτό που είναι σήμερα στην Ελλάδα ασυγχώρητο, είναι η συνέχιση μιας πορείας σε μία χαμένη διαδρομή η οποία μπορεί να αποδειχθεί και πράξη αυτοκτονίας. Ας πληροφορηθούν οι πολιτικοί μας ηγέτες ότι κανείς δεν έγινε ένδοξος μόνον με λόγια και όνειρα. Η δόξα κατακτάται με έργα, αλλά κυρίως με αγρυπνίες.
(Από την Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ 23/07/2007)