Του Δ. Πιπεργιά*
Ολοένα περισσότερο απασχολεί τους κατοίκους του πλανήτη μας αλλά και τις κυβερνήσεις των κρατών του το μεγάλο θέμα των κλιματικών αλλαγών. Η επιστημονική κοινότητα, που έχει ασχοληθεί με το πρόβλημα, θεωρεί πως η αλόγιστη χρήση ενεργειακών πόρων και ιδιαίτερα των ορυκτών καυσίμων ευθύνεται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, την υπερθέρμανση της Γης, τα έντονα καιρικά φαινόμενα και τις κλιματικές αλλαγές. Με παγκόσμιες συνθήκες τέθηκαν στόχοι για τη μείωση των εκπομπών που προκαλούν τα φαινόμενα αυτά και ιδιαίτερα του CO2.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση, σε πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, αποφάσισε να προχωρήσει σε δραστικά μέτρα για τον περιορισμό εκπομπών CO2 με τον καθορισμό αυστηρών προδιαγραφών για κινητήρες αυτοκινήτων και τον καθορισμό στόχου κάλυψης του 20% της πρωτογενούς ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Στις κατευθύνσεις αυτές πρέπει να κινηθεί και η χώρα μας. Ηδη όλα τα κόμματα του Κοινοβουλίου έχουν εκφραστεί θετικά στην αξιοποίηση των ΑΠΕ και στον περιορισμό της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Τα εναέρια δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από τους τόπους παραγωγής στους υποσταθμούς (Υ/Σ) δημιουργούν πολλαπλά προβλήματα στις καλλιέργειες. Σε πολλές περιπτώσεις αλλοιώθηκε σημαντικά το τοπίο και αποδυναμώθηκαν άλλες αναπτυξιακές προοπτικές.
Οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών προέκυψαν από την κατακτητική λογική των επενδυτών. Στην πλειονότητά τους αγνόησαν τις αρνητικές επιπτώσεις που είχε η άναρχη ανάπτυξη των αιολικών πάρκων στις περιοχές.
Γι' αυτό και απαιτήθηκε η συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στη χωροθέτηση των αιολικών πάρκων προκειμένου να γίνεται με γνώμονα την ολόπλευρη ανάπτυξη και την αειφορία της περιοχής εγκατάστασης, που θα οδηγήσει στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εγκατάστασή τους.
Δυστυχώς, ο σχεδιασμός αυτός έγινε ερήμην των τοπικών κοινωνιών και των ΟΤΑ με αποτέλεσμα οι αντιδράσεις για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε διάφορες περιοχές της χώρας να συνεχίζονται αμείωτες. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχει συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στο αναπτυξιακό γίγνεσθαι. Βλέπουν πως από την αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας προκύπτουν σημαντικά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Στα οικονομικά οφέλη όμως ελάχιστα συμμετέχουν, ενώ αντί για περιβαλλοντικό όφελος εισπράττουν εντονότατες οχλήσεις και υποβάθμιση της περιοχής τους. Τα οικονομικά οφέλη δεν επιμερίζονται δίκαια. Ελάχιστα ποσοστά από τα κέρδη των αιολικών πάρκων καταλήγουν στους δήμους των περιοχών εγκατάστασης προκειμένου να γίνονται έργα τοπικής ανάπτυξης. Τα περιβαλλοντικά οφέλη αφορούν τη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων του θερμοκηπίου, άρα τον πλανήτη Γη. Δεν τους αγγίζουν άμεσα. Αντίθετα τους αγγίζει άμεσα το δάσος των ανεμογεννητριών, που δημιουργεί τοπική επιβάρυνση και πολλές φορές εντονότατες οχλήσεις.
Γι' αυτό χρειάζεται να υπάρξει η ενεργός παρέμβαση των δήμων, ιδιαίτερα των περιοχών εκείνων που έχουν χαρακτηρισθεί αιολικής προτεραιότητας, και ευρύτερος συντονισμός προκειμένου να επιτευχθεί:
1. Η καθοριστική συμμετοχή των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ (δήμων - κοινοτήτων) και ευρύτερα των τοπικών κοινωνιών στον καθορισμό των περιοχών εγκατάστασης των αιολικών πάρκων. Η σύμφωνη γνώμη τους να αποτελεί προϋπόθεση για τη σημειακή χωροθέτησή τους προκειμένου έτσι να διασφαλιστεί η πολύπλευρη ανάπτυξη (οικιστική - τουριστική κ.λπ.) και η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων του κάθε ΟΤΑ.
2. Η υπογειοποίηση των δικτύων μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας από τα αιολικά πάρκα μέχρι τους Υ/Σ Υψηλής Τάσης.
3. Η ενεργός εμπλοκή των ΟΤΑ με τις αναπτυξιακές τους επιχειρήσεις και των τοπικών κοινωνιών ευρύτερα στην αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας, που αποτελεί σημαντικό τοπικό ανανεώσιμο πόρο. Η αξιοποίηση να γίνεται πρωτίστως από μεικτά επενδυτικά σχήματα (αναπτυξιακές επιχειρήσεις ΟΤΑ - δημότες - κάτοικοι ευρύτερης περιοχής κ.λπ.).
Η παρέμβασή μας πρέπει να είναι δυναμική. Διαφορετικά θα βλέπουμε τους επενδυτές να αξιοποιούν - εκμεταλλεύονται, με βάση τον δικό τους σχεδιασμό, έναν σημαντικό εθνικό ανανεώσιμο πόρο σε βάρος μάλιστα άλλων αναπτυξιακών δυνατοτήτων των περιοχών εγκατάστασης των αιολικών πάρκων. Σ' αυτή την περίπτωση αυτοί μεν θα καρπώνονται αποδόσεις στα ίδια κεφάλαιά τους, που φτάνουν και ξεπερνούν το 30% τον χρόνο, οι δε κάτοικοι των περιοχών εγκατάστασης των αιολικών πάρκων, πέρα από το ανταποδοτικό τέλος, θα εισπράττουν και τις αρνητικές επιπτώσεις με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
*Ο κ. Δ. Πιπεργιάς είναι βουλευτής Ευβοίας του ΠαΣοΚ.
(Από την Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ 29/07/2007)