Του Jad Mouawad
Το μεγάλο ράλι των τιμών του πετρελαίου, ήδη στον τέταρτο χρόνο του, δεν δείχνει κανένα σημάδι επιβράδυνσης. Την περασμένη Τρίτη η τιμή του αργού άγγιξε επίπεδα ρεκόρ, ξεπερνώντας τις τιμές του περασμένου καλοκαιριού. Συμβόλαιο Σεπτεμβρίου για αργό εκτοξεύτηκε στα 77, 93 δολάρια το βαρέλι, 1,10 δολάρια πάνω από τα 77,03 δολάρια που είχε φτάσει τον Ιούλιο του 2006 στο ξεκίνημα του πολέμου του Ισραήλ στο Λίβανο.
Σε αντίθεση με το περσινό άλμα των τιμών, τα κέρδη των ενεργειακών αγορών τις τελευταίες εβδομάδες δεν προκλήθηκαν κυρίως από γεωπολιτικές εντάσεις, παρότι αυτές δεν έχουν εκλείψει από το Ιράκ, το Ιράν ή τη Βενεζουέλα. Περισσότερο οι πρόσφατες αυξητικές τάσεις είναι αποτέλεσμα των συνθηκών αγοράς αυτό το καλοκαίρι και των ανησυχιών για την επάρκεια των αποθεμάτων.
Η τιμή του πετρελαίου έχει ανέβει κατά 26% από τη αρχή του έτους. Αυτό, όμως δεν έχει επηρεάσει την μεγάλη ζήτηση στην κατανάλωση πετρελαίου η οποία ενισχύεται από την οικονομική ανάπτυξη στις Η.Π.Α. και στην Ασία. Την ίδια στιγμή, τα ενεργειακά αποθέματα με δυσκολία κρατούνται στα επιθυμητά επίπεδα. « Το συμπέρασμα είναι ότι η αγορά βρίσκεται σε οριακό σημείο», δήλωσε ο Γιαν Στιούαρτ, οικονομολόγος ειδικός σε ενεργειακά θέματα στο UBS. Σε ό,τι αφορά το αργό πετρέλαιο, δεν βρισκόμαστε καν στο μέσο του κύκλου ανόδου της τιμής. Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο.»
Από την αρχή της χρονιάς, η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει ως συνέπεια μιας πλημμύρας από ατυχήματα και πυρκαγιές σε διυλιστήρια στης Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. Έχουν ακόμη παρατηρηθεί προβλήματα στην παραγωγή, στην Αγκόλα, στη Νιγηρία και στο Ηνωμένο Βασίλειο και απρόσμενη πτώση της παραγωγής στη Νορβηγία. Την ίδια στιγμή, μεγάλα προγραμματισμένα έργα έχουν καθυστερήσει, λόγω υπέρβασης κόστους. Όλα αυτά έχουν περιορίσει τα κρίσιμα πετρελαϊκά αποθέματα σε μια στιγμή κατά την οποία η ζήτηση γνώρισε αύξηση.
Η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου αναμένεται να πλησιάσει το 86 εκατ. βαρέλια ημερησίως αυτή τη χρονιά, 1,5 εκατ. βαρέλια περισσότερα από το 2006, σύμφωνα με την Διεθνή Επιτροπή Ενέργειας. Μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, η Υπηρεσία Ενέργειας προβλέπει αύξηση στη ζήτηση, η οποία θα πλησιάσει σχεδόν τα 96 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Σε μια πρόσφατη έκθεση, προειδοποίησε για προβλήματα τροφοδότησης εάν τα αποθέματα δεν ακολουθήσουν το ρυθμό της αύξησης της ζήτησης.
Η αύξηση της κατανάλωσης πετρελαιοειδών ενισχύθηκε και από την ισχυρή αμερικανική οικονομία. Την περασμένη εβδομάδα, το Υπουργείο Εμπορίου ανακοίνωσε πως ο ρυθμός ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας ξεπέρασε το 3.4%, ξεπερνώντας τις προσδοκίες των ειδικών.
«Διανύουμε μια περίοδο αβεβαιότητας» ισχυρίζεται ο Antoine Half, αναλυτής θεμάτων ενέργειας. «Υπάρχουν αντικρουόμενα σημάδια στην πετρελαϊκή αγορά, όπως και γενικότερα στην οικονομία. Από τη μια υπάρχουν σημάδια περί ελαστικότητας στην αγορά και από την άλλη υπάρχει ανησυχία για τον πληθωρισμό και τις χρηματαγορές.». Σχετικά με την πετρελαϊκή αγορά, ο Half τόνισε «Έχει επέλθει μια μεγάλη αλλαγή στο κλίμα της αγοράς, όλοι λειτουργούν ανεβάζοντας τις τιμές πλέον.»
Η αύξηση των τιμών του πετρελαίου οδήγησε ένα αξιωματούχο του ΟΠΕΚ να υπονοήσει πως ο Οργανισμός πιθανόν να πρέπει να αναλάβει δράση πριν από την επόμενη προγραμματισμένη του συνδιάσκεψη, εάν οι τιμές πλησιάσουν τα 80 δολάρια το βαρέλι.Η επόμενη συνάντηση των κρατών – μελών του ΟΠΕΚ, οι οποίες ελέγχουν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, είναι προγραμματισμένη για τις 11 Σεπτεμβρίου στη Βιέννη.
Αλλά τα μέλη του ΟΠΕΚ είναι διαιρεμένα σε σχέση με το τι πρέπει να γίνει. Τα πιο δυναμικά μέλη του Οργανισμού, όπως το Ιράν και η Βενεζουέλα, αντιτίθενται στην αύξηση της παραγωγής. Ο υπουργός Πετρελαίου του Ιράν, Καζέμ Βαζίρι – Χάμανες, δήλωσε την περασμένη Κυριακή πως δεν αναμένει ο ΟΠΕΚ να μελετήσει το ενδεχόμενης μεταβολής της παραγωγής του στην επόμενη συνάντηση. Αλλά ο Αμπντάλα ελ Μπαντρί, γενικός γραμματέας του ΟΠΕΚ, άφησε να εννοηθεί την περασμένη Δευτέρα πως ο ΟΠΕΚ θα απελευθέρωνε στην αγορά μέρος των πλεονασμάτων του για να οδηγήσει τις τιμές προς τα κάτω. «Μια τιμή πάνω από 80 δολάρια το βαρέλι δεν μας ευχαριστεί ιδιαιτέρως.» δήλωσε σε αυστραλιανή εφημερίδα ο Μαντρί τη Δευτέρα. «Παρακολουθούμε διαρκώς την αγορά και είμαστε έτοιμοι να αναπροσαρμόσουμε την παραγωγή εάν αυτό επιβάλλουν οι συνθήκες.» Ο Μπάντρι υπολογίζει την περαιτέρω δυνατότητα παραγωγής του ΟΠΕΚ σε 3.5 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
Λίγοι, ωστόσο, αναλυτές πιστεύουν πως ο ΟΠΕΚ διαθέτει τέτοια περιθώρια δράσης. Η Διεθνής Επιτροπή Ενέργειας υπολογίζει σε περίπου 2,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα τη δυνατότητα αύξησης της παραγωγής του ΟΠΕΚ, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας προέρχεται από τη Σαουδική Αραβία.
Ακόμη και στα σημερινά επίπεδα, οι τιμές του πετρελαίου απέχουν περίπου 10 δολάρια από το ανώτατο σημείο το 1980 εάν συνυπολογίσουμε και τον πληθωρισμό. Θα πρέπει να ανέλθουν στα 90 δολάρια για να ξεπεράσουν αυτό το ρεκόρ. Η προοπτική αυτή, όμως, δεν μοιάζει πια τόσο μακρινή ή μη πειστική. Οι αναλυτές της Goldman Sachs σε πρόσφατη έκθεσή τους προειδοποίησαν ότι χωρίς την ανάληψη άμεσης δράσης από τις μεγαλύτερες χώρες του ΟΠΕΚ η τιμή του πετρελαίου μπορεί να ανέβουν στα 90 δολάρια το βαρέλι. Μια αύξηση στην παραγωγή του ΟΠΕΚ θα μπορούσε να ρίξει τις τιμές κατά 5 έως 10 δολάρια.
Άλλοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η αγορά έχει υποστεί δομική αλλαγή τις τελευταίες εβδομάδες. Έπειτα από μια περίοδο περίπου τεσσάρων ετών κατά την οποία τα συμβόλαια μελλοντικής παράδοσης προσφέρονταν σε καλύτερες τιμές σε σχέση με τις υπάρχουσες, η αγορά πρόσφατα στράφηκε στη λογιστική μεταφορά, γεγονός το οποίο σημαίνει πως η τιμή για τις άμεσες παραδόσεις είναι υψηλότερη από τις μελλοντικές.
(INTERNATIONAL HERALD TRIBUNE 01/08/07)