Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Λέγεται πως η φαντασίωση αποτελεί συνήθως καταφύγιο των ανοήτων. Πουθενά αλλού δεν θα έβρισκε αυτό μεγαλύτερη επιβεβαίωση από την Ελλάδα σε περιόδους ακρίβειας της ενέργειας και των προϊόντων της. Σχολιαστές αλλά και δημόσια πρόσωπα αναζητούν πάντα συνωμοσίες κερδοσκοπίας κρατών και εταιρειών για αύξηση των τιμών. Οι διεθνείς εξελίξεις, τα παγκόσμια οικονομικά μεγέθη και τα προβλήματα των διυλιστηρίων δεν απασχολούν σχεδόν ποτέ την κουβέντα και τους λογής προβληματισμούς. Για να μην θολώνει ίσως η εικόνα και να χαλάει η βάση της ευκολοχώνευτης θεωρίας της συνωμοσίας. Μια δήλωση του βενζινά της γωνίας και οι οργισμένες αντιδράσεις μερικών αυτοκινητιστών ολοκληρώνουν συνήθως τα σχετικά ρεπορτάζ και συμπληρώνουν την όποια «ενημέρωση»...
Για να μην κουράζονται λοιπόν οι διάφοροι αναλυτές θα πρέπει να ξέρουν από τώρα πως οι τιμές της ενέργειας (πετρελαίου αλλά και φυσικού αερίου) θα συνεχίσουν να παίρνουν το επόμενο διάστημα την ανηφόρα. Μαζί τους θα ακριβαίνει και η βενζίνη. Ας αποκαλύψουν λοιπόν έγκαιρα τις σχετικές συνωμοσίες, μήπως και σωθούμε όλοι μας!!!
Για όσους σκέπτονται κάπως βαθύτερα, βλέπουν ότι τα ενεργειακά σύννεφα πυκνώνουν για συγκεκριμένους και σχετικά απτούς λόγους. Η διεθνής παραγωγή πετρελαίου, αλλά και αερίου, μένει στάσιμη. Από τις χώρες του ΟΠΕΚ μοναχά η Σαουδική Αραβία έχει αντικειμενικά τα περιθώρια για αύξηση της παραγωγής. Αλλά τα περιορισμένα στοιχεία που δίνει στη δημοσιότητα για τα πραγματικά της αποθέματα και για την ποιότητα του επιπλέον πετρελαίου που θα μπορούσε να αντληθεί, δημιουργεί νευρικότητα σε πολλούς αναλυτές που προσπαθούν να εκτιμήσουν την κατάσταση. Το νέο πεδίο του Κασαγκάν στο Καζακστάν δεν θα βγάλει πετρέλαιο πριν περάσουν ένα με δύο χρόνια και τα πεδία Σαχαλίνη 1 και Σαχαλίνη 2 στη Ρωσία έχουν μείνει απελπιστικά πίσω στα χρονοδιαγράμματά τους.
Την ίδια ώρα η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται. Ενώ τα στρατηγικά πετρελαϊκά αποθέματα (inventories) μεγάλων χωρών εξαντλούνται. Η Κίνα καταναλώνει σε μία ημέρα ποσότητες πετρελαίου που έχουν αρχίσει να προσεγγίζουν την καθημερινή παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας. Ενώ η παγκόσμια κατανάλωση θα αυξηθεί μέχρι το τέλος της χρονιάς κατά 3,6 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Οσα παράγουν δηλ. ημερήσια το Ομάν και το Κουβέιτ μαζί!!! Τα μεγέθη της αύξησης αυτής της ζήτησης γίνονται πιο κατανοητά, αν αναλογισθεί κανείς πως οι ΗΠΑ εισάγουν πλέον από την Κίνα αγαθά ύψους 233 δισ. δολ. περισσότερα από αυτά που εξάγουν προς την ίδια χώρα. Και πως η Κίνα έχει ήδη ξεπεράσει τη Βρετανία και ετοιμάζεται να υπερκεράσει και την Γερμανία για τη θέση της τρίτης ισχυρότερης οικονομίας της γης (μετά τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία)!
Ο λόγος που η αύξηση του κόστους της ενέργειας δεν οδηγεί σε παγκόσμια οικονομική κρίση και σε αναχαίτιση των ρυθμών ανάπτυξης είναι ακριβώς επειδή προέρχεται από αύξηση της ζήτησης -από ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης, δηλαδή. Κι όχι από πραγματική η τεχνική μείωση της παραγωγής / προσφοράς. Τα περί κερδοσκοπικών λοιπόν παιχνιδιών των εταιρειών δεν είναι παρά αποκυήματα φαντασίας. Η παραγωγή δεν μπορεί αντικειμενικά γρήγορα να αυξηθεί λόγω δυσκολότερης κι ακριβότερης πρόσβασης σε καινούργια αποθέματα, λόγω παλαιότητας των μηχανημάτων εξόρυξης και τεράστιου κόστους προμήθειας καινούργιων, λόγω μεγάλων ζημιών σε διυλιστήρια και αντιοικονομικής υπερχρήσης των περιορισμένων υπολοίπων. Εχω επανειλημμένα σημειώσει πως ο αριθμός των διυλιστηρίων παγκόσμια είναι εξαιρετικά μικρός, με αποτέλεσμα η διύλιση, σε περιόδους ιδιαίτερα μεγάλης ζήτησης σε βενζίνη όπως η τωρινή, να γίνεται πανάκριβη. Για τουλάχιστον 20 χρόνια κανένα καινούργιο διυλιστήριο δεν έχει κτισθεί. Νέα διυλιστήρια δεν χτίζονται, κυρίως για οικολογικούς λόγους, και βεβαίως λόγω υψηλού κόστους. Οταν λοιπόν ακριβαίνει η βενζίνη τα παράπονα των καταναλωτών θα πρέπει να κατευθύνονται και προς τους οικολόγους... Υπάρχει και το πρόβλημα πως παραδοσιακά πεδία άντλησης (και ιδιοκτησίας των μεγάλων εταιρειών) έχουν ήδη αρχίσει να εξαντλούνται (Βόρειος Αμερική και Βόρειος Θάλασσα). Γίνεται μια προσπάθεια να καλυφθούν με φυσικό αέριο οι μέχρι πρότινος πετρελαϊκής φύσης ανάγκες. Αλλά επειδή κι αυτού η άντληση παραμένει στάσιμη, θα πρέπει να περιμένουμε άνοδο και της τιμής φυσικού αερίου.
Αν, σε όλα αυτά, προστεθεί και μια ολόκληρη σειρά αστάθμητων παραγόντων, όπως οι πολιτικές ανακατατάξεις (λ.χ. Βενεζουέλα και Βολιβία), οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο προσωπικό πετρελαϊκών εταιρειών (Δέλτα του Νίγηρα) και σε αγωγούς (Νιγηρία, Τσετσενία, Ιράκ και ίσως Ρωσία -υπήρξε μια περίεργη έκρηξη έξω από την Αγ. Πετρούπολη), φυσικές καταστροφές (τυφώνες, σεισμοί κ.λπ.), δύσκολα θα ξαναζήσουμε σε περιόδους φτηνής ενέργειας. Μοναδική άμεση διέξοδος είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης. Και στον τρόπο που δουλεύει η οικονομία, αλλά και στις συνήθειες της καθημερινής μας ζωής.
(Καθημερινή 07/08/07)