Tου Κωστή Παπαδημητρίου
Πολύ μακριά βρίσκεται το τέλος του σημερινού ανοδικού κύκλου των τιμών των πρώτων υλών και του χρυσού, σύμφωνα με τους αναλυτές της αμερικανικής εταιρείας διαχείρισης ενεργητικού BlackRock. H BlackRock είναι μια από τις κορυφαίες εταιρείες στον κλάδο της με κεφάλαια υπό διαχείριση πάνω από ένα τρισ. δολάρια. Σε μετοχές εταιρειών φυσικών πόρων (ορυχεία, μεταλλευτικές κλπ.) έχει τοποθετημένα άνω των 31 δισ. δολαρίων, από τα οποία τα 9 δισ. δολάρια μέσω του MLIIF World Mining Fund.
Η αμερικανική εταιρεία εκτιμά ότι βρισκόμαστε σε αυτό που χαρακτηρίζει ως «υπερ-κύκλο» των τιμών των μεταλλευμάτων και εξηγεί ότι οι «υπερ-κύκλοι» έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με τους κανονικούς κύκλους με την διαφορά ότι τα μακροοικονομικά γεγονότα που τους προκαλούν έχουν πολύ μεγαλύτερη διάρκεια και μέγεθος. Στην παρούσα φάση, η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και της Ινδίας προκαλούν την άνοδο των τιμών των μεταλλευμάτων, επισημαίνουν οι αναλυτές της BlackRock.
Πάντως, όπως και οι κανονικοί κύκλοι, οι «υπερ-κύκλοι», συμπληρώνουν, «έχουν τις ρίζες τους στην απόγνωση, ανθούν στην απαισιοδοξία και κορυφώνονται στην αισιοδοξία».
Μόλις έξι «υπερ-κύκλοι» στις τιμές των εμπορευμάτων έχουν καταγραφεί τα τελευταία 250 χρόνια, κατά την BlackRock, τους οποίους συνδέει με την βιομηχανική επανάσταση στην Ευρώπη (τέλος 18ου αι.), την εκβιομηχάνιση των ΗΠΑ (τρίτο τέταρτο 19ου αι.), φάση μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, φάση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πετρελαϊκή κρίση των δεκαετιών του 1970 και 1980 και η παρούσα.
Η απόγνωση στην οποία έχει τις ρίζες της ο σημερινός «υπερ-κύκλος» ήταν πολύ βαθιά, σύμφωνα με το αναλυτικό σχήμα της BlackRock. Προκλήθηκε από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης με τη μαζική εκποίηση πρώτων υλών, την ασιατική κρίση που αμφισβήτησε τις αναπτυξιακές εκτιμήσεις, την τιθάσευση του πληθωρισμού από τις κεντρικές τράπεζες («κατά τη δική τους κρίση» σημειώνει η BlackRock αμφισβητώντας την επιτυχία τους), την αδυναμία των εμπορευμάτων να αποτελέσουν μια αυτόνομη κατηγορία επενδυτικών τίτλων και την υπερπαραγωγή.
Αυτά είχαν ως συνέπεια να πιστεύουν οι αναλυτές ότι οι πραγματικές (αποπληθωρισμένες) τιμές των εμπορευμάτων θα υποχωρούν συνεχώς, να μη θέλει κανείς να κάνει σπουδές σε τμήματα μεταλλειολογίας κλπ. στα πανεπιστήμια, να ξεπεράσει ο ρυθμός εξάντλησης των υπαρχόντων ορυχείων την ανάπτυξη νέων, να προκληθεί ένα καθοδικό σπιράλ στις τιμές και οι χρηματοοικονομικές αγορές να έχουν αδιάφορη ή αρνητική στάση.
Πόσο απαισιοδοξία υπήρξε στη συνέχεια, αναρωτάται η BlackRock. Οι αναλυτές συστηματικά υποτίμησαν την ένταση του κύκλου, τιμολόγησαν τα εμπορεύματα χρησιμοποιώντας την πλευρά της προσφοράς και αδιαφόρησαν για την πλευρά της ζήτησης. Το αποτέλεσμα ήταν ότι υποτίμησαν τα κέρδη των επιχειρήσεων και την ισχύ των ισολογισμών τους ενώ απέτυχαν να εκτιμήσουν την ένταση της δραστηριότητας σε εξαγορές και συγχωνεύσεις. Αλλά, ακόμη χειρότερα, επιβράδυνε η επένδυση κεφαλαίων στον κλάδο. Τα τελευταία τουλάχιστον επτά χρόνια οι αναλυτές συστηματικά υποτιμούν στις προβλέψεις τους την εξέλιξη των τιμών, όπως δείχνει η σύγκριση των προβλέψεων που είχαν πριν από ένα ή δύο χρόνια σε κάθε χρονική στιγμή και των τιμών που τελικά πραγματοποιήθηκαν.
«Δεν έχουμε φτάσει ακόμη στη φάση της αισιοδοξίας» επισημαίνουν οι αναλυτές της BlackRock. Αυτό θα συμβεί όταν οι αναλυτές θα αρχίσουν συστηματικά να προβλέπουν υψηλότερες τιμές, όταν το αποτέλεσμα των εξαγορών και συγχωνεύσεων δεν θα δημιουργεί νέα αξία για τους μετόχους, όταν οι πολλαπλασιαστές κερδών των μετοχών εξορύξεως θα είναι σε επίπεδο «δυναμικό» (growth) και όχι «αξίας» (value) και οι εταιρείες θα αποδυθούν σε «μέγα επεκτάσεις».
Μέσα σε 15 χρόνια έχει αλλάξει ριζικά το μερίδιο της Κίνας στην παγκόσμια ζήτηση φυσικών πόρων, όπως δείχνουν τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει η BlackRock. Μια άλλη σημαντική παρατήρηση της BlackRock, που επιβεβαιώνουν και άλλες πηγές, είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις στην παράδοση κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, όπως ηλεκτρογεννήτριες, φορτηγίδες, βαγόνια, ατμομηχανές, μεγάλα φορτηγά, ελαστικά για μηχανήματα ορυχείων, ταινιόδρομοι. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι χρόνοι παράδοσεις έχουν διπλασιαστεί ενώ σε μερικές κατηγορίες τριπλασιαστεί ή και τετραπλασιαστεί με ελάχιστο τα δύο χρόνια.
Ο κλάδος των φυσικών πόρων έχει παρουσιάσει καλές αποδόσεις αλλά παραμένει στη φάση της «απαισιοδοξίας» του σημερινού «υπερ-κύκλου» των τιμών, ενώ δεν υπάρχουν ακόμη ενδείξεις αισιοδοξίας και βεβαίως υπεραισιοδοξίας. «Συνεπώς ως τότε οι αποδόσεις του κλάδου θα συνεχίσουν να είναι πολύ ικανοποιητικές» καταλήγουν οι αναλυτές της BlackRock επισημαίνοντας ότι οι επενδυτές θα πρέπει να κινούνται έξυπνα ανάμεσα στους υποκλάδους φυσικών πόρων ώστε να εκμεταλλευτούν τις διακυμάνσεις των τιμών.
(Καθημερινή 28/07/07)