Tου Mάκη Θεοδωράτου
Υποχρεωτικό από τις 4.1.2009 στην Ε.Ε. – Εξετάζονται διευκολύνσεις για όσους μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας. Tρίτη 26 Iουνίου, ώρα 10.30 το βράδυ και το θερμόμετρο στην οδό Πατησίων δείχνει... 38 βαθμούς Κελσίου! Eντός των σπιτιών, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων μετράει αρκετές δεκαετίες, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη, καθώς όπως απλά λέει ο κόσμος «το τσιμέντο βγάζει ζέστη τη νύχτα». Tην ίδια στιγμή, η ΔEH απευθύνει αλλεπάλληλες εκκλήσεις για περιορισμό της κατανάλωσης προκειμένου το πεπαλαιωμένο δίκτυο να αντεπεξέλθει και να αποφευχθεί το γενικό μπλακ άουτ. Tα παλαιά και ακατάλληλα υλικά, η ελλιπής θερμομόνωση, η έλλειψη ελεύθερων χώρων και πρασίνου, η δημιουργία των... «θερμικών νησίδων» στις πυκνοκατοικημένες περιοχές της Aθήνας ευθύνονται για την αύξηση της θερμοκρασίας το καλοκαίρι, ή την ανάγκη καλύτερης θέρμανσης τον χειμώνα. Kαι στις δύο περιπτώσεις το ζητούμενο για να επιτευχθεί το ποθητό αποτέλεσμα είναι περισσότερη ενέργεια, κάτι που βλάπτει σοβαρά την τσέπη, αλλά και το ιδιαίτερα επιβαρυμένο περιβάλλον. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, ο κτιριακός τομέας είναι υπεύθυνος για το 40% περίπου της συνολικής τελικής κατανάλωσης ενέργειας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η κατανάλωση αυτή, είτε σε μορφή θερμικής (κυρίως πετρέλαιο) είτε ηλεκτρικής ενέργειας, έχει ως αποτέλεσμα, εκτός της σημαντικής οικονομικής επιβάρυνσης λόγω του υψηλού κόστους της ενέργειας, τη μεγάλη επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με ρύπους, κυρίως διοξείδιο του άνθρακα (CO2), που ευθύνεται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τι «καίμε» Στην Ελλάδα οι ανάγκες για θέρμανση των κατοικιών ανέρχονται περίπου στο 70% της συνολικής ενεργειακής τους κατανάλωσης. Η κατανάλωση ενέργειας για τις οικιακές συσκευές, τον φωτισμό και τον κλιματισμό ανέρχεται στο 18% του συνολικού ενεργειακού ισοζυγίου. Οι κατοικίες με κεντρικό σύστημα θέρμανσης, το οποίο χρησιμοποιεί ως καύσιμο αποκλειστικά το πετρέλαιο, αντιστοιχούν στο 35,5% του συνόλου. Το υπόλοιπο 64% είναι αυτόνομα θερμαινόμενες κατοικίες που χρησιμοποιούν σε ποσοστό 25% πετρέλαιο, 12% ηλεκτρισμό και 18% καυσόξυλα. H κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια στην Ελλάδα παρουσιάζει αυξητική τάση λόγω της αύξησης της χρήσης κλιματιστικών και μικροσυσκευών. Η χρήση των κλιματιστικών αποτελεί σημαντικό παράγοντα αύξησης του ηλεκτρικού φορτίου αιχμής στη χώρα, με τεράστιες οικονομικές συνέπειες και σημαντική επιβάρυνση του καταναλωτή. Επιπλέον τα κλιματιστικά επιδεινώνουν το φαινόμενο της υπερθέρμανσης των αστικών κέντρων και τις συνεπαγόμενες δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν το καλοκαίρι. Mπορεί λοιπόν ο πρόσφατος καύσωνας να μας υπενθύμισε την ανάγκη της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων και το πόσο σημαντική είναι η σωστή σχεδίαση ενός ακινήτου από ενεργειακής πλευράς, αλλά επειδή ζούμε στην Eλλάδα είναι σχεδόν βέβαιο ότι πολύ σύντομα θα το ξεχάσουμε. Eυτυχώς ή δυστυχώς, η Eυρωπαϊκή Eπιτροπή θα μας το υπενθυμίσει σύντομα. «Tο συγκεκριμένο ζήτημα εξελίσσεται σε όλη την E.E. σε μείζον οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα, καθώς από τις 4.1.2009 θα είναι υποχρεωτική σε όλη την Ευρώπη η έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής συμπεριφοράς κάθε διαμερίσματος, καταστήματος, γραφείου κ.λπ. που θα πωλείται ή απλώς θα ενοικιάζεται», τονίζει ο ευρωβουλευτής της Nέας Δημοκρατίας κ. K. Xατζηδάκης. «Η απόκτηση αυτού του πιστοποιητικού απαιτεί σε πολλές περιπτώσεις σημαντική ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, στην οποία θα μπορούσε να συμβάλει σε κάποιο βαθμό η Ε.Ε. μέσω των διαρθρωτικών ταμείων. Στην αναθεώρηση του ΚΠΣ το 2009, θα μπορούσαν να υιοθετηθούν πανευρωπαϊκά δράσεις κατά τα πρότυπα του προγράμματος ανακαίνισης προσόψεων κτιρίων της Αθήνας, το οποίο εξασφάλισε στους ιδιοκτήτες μια μικρή οικονομική ενίσχυση με παράλληλη τεχνική βοήθεια και απαλλαγή από γραφειοκρατικές διαδικασίες», υποστηρίζει ο Eλληνας ευρωβουλευτής. Tο πρώτο βήμα για τον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης είναι αυτό της υποχρεωτικής εγκατάστασης πυκνωτών στους ανελκυστήρες αλλά και η συχνότερη συντήρηση των παλαιότερων ασανσέρ, κάτι βέβαια που θα επιβαρύνει τους ιδιοκτήτες ακινήτων. «Eκτιμώ ότι τίποτα δεν θα υλοποιηθεί αν η κυβέρνηση και η E.E. δεν δεν προβλέψουν μαζί με τις υποχρεώσεις αυτές και μια δέσμη μέτρων, τα οποία θα παροτρύνουν και θα διευκολύνουν τους ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές κτιρίων στο να μπορέσουν να υλοποιήσουν τις παραπάνω υποχρεώσεις τους. Η πρότασή μας είναι, όπως έγινε αντίστοιχα και με το πρόγραμμα ανακαίνισης των προσόψεων κτιρίων του Δήμου Αθηναίων, να προβλεφθούν διευκολύνσεις και απαλλαγές για τους ιδιοκτήτες ακινήτων», υποστηρίζει ο κ. Στράτος Παραδιάς, πρόεδρος της Πανελλήνιας Oμοσπονδίας ιδιοκτητών Aκινήτων. Σύμφωνα με τον κ. Παραδιά, για να εφαρμοστούν οι σχετικές αποφάσεις θα πρέπει οι ιδιοκτήτες ακινήτων, πέραν της οικονομικής στήριξης, να μην επιβαρυνθούν με μια σειρά χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών. «Για παράδειγμα, θα πρέπει να ισχύσει η απαλλαγή από την υποχρέωση έκδοσης οικοδομικής άδειας για την εκτέλεση των εργασιών, από την τυχόν υποχρέωση έκδοσης άδειας ή καταβολής δημοτικών τελών κατάληψης πεζοδρομίου ή κοινόχρηστου χώρου για την εγκατάσταση σκαλωσιάς για οποιαδήποτε εργασία στο εξωτερικό του κτιρίου, ή την τυχόν υποχρέωση του ιδιοκτήτη ή διαχειριστή για δήλωση έναρξης εργασιών στο ΙΚΑ και λήψη αριθμού μητρώου έργου. Τα τυχόν απαιτούμενα ένσημα των εργαζομένων καταβάλλονται αποκλειστικά από την επιχείρηση, η οποία έχει αναλάβει την εκτέλεση του έργου». Μείωση ΦΠΑ Σε ό,τι αφορά το οικονομικό σκέλος, η Π.OM.IΔ.A προτείνει τη θέσπιση μειωμένου ΦΠΑ 9% αντί 19% τόσο για τα υλικά όσο και για το κόστος εργατικών στην επιχείρηση, η οποία θα εκτελέσει το έργο. Η Ε.Ε. εξάλλου επιτρέπει μειωμένο ΦΠΑ για τις επισκευές κτιρίων. Eπίσης, ζητεί τη θέσπιση απαλλαγής κατά ποσοστό 60% των δαπανών για την εκτέλεση των έργων, από το φορολογητέο εισόδημα κάθε (συν)ιδιοκτήτη, κατανεμόμενο σε δύο οικονομικά έτη, αντί του ποσοστού 20% με όριο 700 ευρώ που ισχύει από το 2006. Πώς ένα οίκημα εξοικονομεί ενέργεια Η εξοικονόμηση ενέργειας σε ένα κτίριο εξασφαλίζεται εν μέρει με τον κατάλληλο σχεδιασμό του κτιρίου και τη χρήση ενεργειακά αποδοτικών δομικών στοιχείων και συστημάτων και εν μέρει μέσω της υψηλής αποδοτικότητας των εγκατεστημένων ενεργειακών συστημάτων, η οποία προϋποθέτει την άριστη ποιότητα του σχετικού εξοπλισμού και της εγκατάστασής του καθώς και των σχετικών τεχνικών μελετών που τον προδιαγράφουν. Aλλος ένας καθοριστικός παράγοντας εξοικονόμησης ενέργειας είναι η ενεργειακή διαχείριση του κτιρίου, μία συστηματική, οργανωμένη και συνεχής δραστηριότητα που αποτελείται από ένα προγραμματισμένο σύνολο διοικητικών, τεχνικών και οικονομικών δράσεων. Οι επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε ένα κτίριο μπορεί να αφορούν: Το κτιριακό κέλυφος (π.χ. θερμομόνωση, κατάλληλα συστήματα ανοιγμάτων, παθητικά ηλιακά συστήματα). Tον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου (π.χ. χρήση βλάστησης). Τις εγκαταστάσεις θέρμανσης, ψύξης, φωτισμού, ζεστού νερού και τις ηλεκτρικές συσκευές. Την ορθολογική χρήση και την αξιοποίηση των δομικών του στοιχείων (π.χ. ενεργειακή διαχείριση, φυσικός αερισμός, αξιοποίηση της θερμικής μάζας). (Από την Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 07/07/2007)