Σκοπός να γνωρίσουν στον κόσμο τις δυνατότητες που υπάρχουν στον τομέα της ενέργειας, ξεκαθαρίζοντας ότι κάθε κτήριο μπορεί να κάνει μετατροπές προς την κατεύθυνση της ενεργειακής του αυτονομίας και συνεπώς της μικρότερης κατανάλωσης. Πράγμα που, όπως σημειώνεται, ισούται πέρα από το οικονομικό συμφέρον με καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για το άτομο και με την προώθηση της οικολογίας. Ο «Φ» παρακολούθησε την ξενάγηση σε κατοικία, βιομηχανία, διατηρητέο κτήριο και το νέο Δημαρχείο Λευκωσίας και ταυτόχρονα ενημερώθηκε για τις σχετικές χρηματοδοτήσεις που προσφέρει το υπουργείο Ενέργειας, σχετικά με τις εν λόγω πρακτικές.
Όπως εξήγησε ο διευθυντής του Ενεργειακού Γραφείου Κυπρίων Πολιτών, Σάββας Βλάχος, οι απλές μετατροπές που μπορούν να κάνουν όλοι χωρίς να απαιτείται επένδυση αφορούν στην αντικατάσταση των ηλεκτρικών συσκευών και λαμπτήρων, με σύγχρονες που θα καίνε λιγότερο.
«Φυσικά προς αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλει και η αλλαγή της νοοτροπίας, καθώς και ο τακτικός αερισμός του κτηρίου». Παραπέρα, εξηγεί ότι μια άλλη άμεση μετατροπή που μπορεί να γίνει είναι η μόνωση της οροφής και η τοποθέτηση ηλιακού συλλέκτη.
Μάλιστα, όπως συμπληρώνει εκπρόσωπος του υπουργείου Ενέργειας, τέτοιας αλλαγές προωθούνται μέσω των χρηματοδοτήσεων του υπουργείου, ώστε οι πολίτες να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά και θερμομόνωση οροφής. Όπως συγκεκριμένα διευκρινίστηκε, υπάρχει σχέδιο που απευθύνεται σε όλους του πολίτες, αρκεί το σπίτι τους να κατασκευάστηκε πριν από το 2007. Σύμφωνα με το εν λόγω σχέδιο, δίνεται χρηματοδότηση για την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών, η οποία αναλογεί στα €300 ανά κιλοβατώρα, με μέγιστο ποσό τα €1.200. Υπάρχει επίσης σχέδιο που αφορά τη θερμομόνωση της οροφής και ταυτόχρονα την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.
Σε αυτή την περίπτωση δίνεται έως 30% επιχορήγηση, η οποία δεν θα ξεπερνά για τη θερμομόνωση της οροφής τα €1.800 και επιπρόσθετα για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών τα €1.200 (€300/κιλοβατώρα), σύνολο τα €3.000. Ακόμη, σημειώθηκε πως προβλέπεται μέριμνα για ενισχυμένη στήριξη των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, με την αγορά των φωτοβολταϊκών να αντιστοιχεί στα €900 ανά κιλοβατώρα και μέγιστο ποσό της χρηματοδότησης τα €3.600.
Η ξύλινη κατοικία
Το πρώτο σημείο της ξενάγησης αφορούσε τη γνωριμία με μια παθητική κατοικία, ένα σπίτι δηλαδή που πέρα από πρακτικές εξοικονόμησης και αυτονομίας συνδυάζει και πρακτικές άνεσης. Όπως διευκρινίστηκε από τον εργολάβο του σπιτιού, οποιοδήποτε κτήριο και σπίτι μπορεί με τις ανάλογες τροποποιήσεις να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας και να πλησιάσει στην αυτονομία του. «Σημαντικό ρόλο σε αυτό διαδραματίζει το κέλυφος του σπιτιού, δηλαδή οι τοίχοι, η οροφή, τα πατώματα και τα παράθυρα». Στην προκειμένη περίπτωση παρουσιάστηκε ένα ξύλινο σπίτι, με θερμομονωτικό υλικό στα τοιχώματά του. Ωστόσο, τέτοια υλικά μπορούν να τοποθετηθούν είτε κατά την κατασκευή είτε εκ των υστέρων εξωτερικά. Μια τέτοια παρέμβαση, όπως είπε, θα συνεισφέρει στην εξοικονόμηση της θέρμανσης και ψύξης.
Ταυτόχρονα, σημαντικό ρόλο παίζει η σωστή διαχείριση των θερμογέφυρων, των σημείων, δηλαδή, που διακόπτουν τη θερμομόνωση, όπως μπαλκόνια και μάρμαρα παραθύρων, εξαιτίας των οποίων εμφανίζεται συνήθως η μούχλα. Ένα άλλο σημαντικό σημείο αφορά την αεροστεγανότητα. Τη δυνατότητα το κτήριο να μη χάνει από τον αέρα του εσωτερικού του, όπως συχνά συμβαίνει από τα κουφώματα. Άλλωστε, λόγω της εξαιρετικής μόνωσης, το συγκεκριμένο διώροφο σπίτι των τεσσάρων υπνοδωματίων διέθετε μόλις ένα μικρό κλιματιστικό.
Ιδιαίτερης σημασίας χαρακτηρίστηκε και το σύστημα εξαερισμού. Όπως ανέφερε ο εργολάβος, ο φυσικός τρόπος αερισμού με το άνοιγμα των παραθύρων είναι αδύνατος, εξαιτίας της σκόνης, της γύρης, του κρύου. Σχολίασε, δε, ότι σε αυτά τα συστήματα ο φρέσκος αέρας μπαίνει στο σπίτι έχοντας τροποποιηθεί η θερμοκρασία του σε θερμό αέρα τον χειμώνα και δροσερό το καλοκαίρι.
Μείωση του κόστους παραγωγής
Μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στις διεργασίες παραγωγής και στον εξοπλισμό είναι δυνατό να υιοθετηθούν και στον τομέα της βιομηχανίας, εξηγεί -στο δεύτερο κτήριο της ξενάγησης- εκπρόσωπος του εργοστάσιου ζυθοποιίας Φώτου Φωτιάδη. Ως μία από τις σημαντικότερες πρακτικές αναφέρθηκε η ανάκτηση της θερμότητας. Πρόκειται για ένα σύστημα αξιοποίησης των παραγόμενων υδρατμών από το βράσιμο του νερού με τις πρώτες ύλες για τη δημιουργία της μπίρας.
Οι εν λόγω υδρατμοί, αντί να αφήνονται στην ατμόσφαιρα, επιβαρύνοντας μάλιστα την τρύπα του όζοντος, συλλέγονται και επιστρέφουν σε μια δεύτερη δεξαμενή όπου θα γίνει επίσης βρασμός νέου μίγματος. Με τη συγκεκριμένη μέθοδο και λόγω των υδρατμών, το νέο μίγμα έχει ήδη αναπτύξει θερμοκρασία 92 βαθμών Κελσίου από τους 100 βαθμούς Κελσίου που χρειάζεται.
Πέρα από την ανάκτηση θερμότητας, η βιομηχανία προχώρησε σε μία σειρά και από άλλα μέτρα εξοικονόμησης, όπως οι ενεργειακοί έλεγχοι, η αντικατάσταση των λαμπτήρων με νέας τεχνολογίας, η εντατικοποίηση της προληπτικής συντήρησης, η εντατική εκπαίδευση του προσωπικού. Επιπλέον, η βιομηχανία δημιούργησε βιολογικό σταθμό, όπου χρησιμοποιείται το νερό για την άρδευση καλλιεργειών, ενώ προχώρησαν και στη διαχείριση στερεών αποβλήτων.
Καινοτομίες με τεχνολογία και παράδοση
Στην περίπτωση του Πολιτιστικού Κέντρου Στροβόλου -το τρίτο σημείο ξενάγησης- αποδείχτηκε ότι μπορεί ένα διατηρητέο κτήριο, παρά τους περιορισμούς, να μετατραπεί σε χαμηλής κατανάλωσης. Όπως ανέφερε μέλος της ομάδας ενεργειακής μελέτης, πρόκειται για ένα σύμπλεγμα που αποτελείται από το διατηρητέο κτήριο (του 1915), το νέο κτήριο και τους εξωτερικούς χώρους. «Στο συγκεκριμένο σύμπλεγμα αξιοποιείται η γεωθερμική ενέργεια, η οποία καλύπτει πλήρως τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης των χώρων». Εδώ, έχουν τοποθετηθεί στην μπροστινή αυλή και σε μεγάλο βάθος, πλαστικοί σωλήνες. «Πρόκειται για 36 κάθετες οπές, διαμέτρου 20 εκατοστών, οι οποίες βρίσκονται στα 200 μέτρα υπογείως».
Στο σύγχρονο κτήριο, το οποίο λειτουργεί ως δανειστική βιβλιοθήκη και αναγνωστήριο, χρησιμοποιήθηκαν επίσης συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας. Ένα από αυτά είναι η ηλιακή καμινάδα. Στην όψη είναι όμοια με καμπυλωτή τζαμαρία. Ωστόσο, αποτελείται από μονωτικό γυαλί διπλού τοιχώματος, το οποίο σε απόσταση μεγαλύτερη του μισού μέτρου, αγκαλιάζεται από μια δεύτερη κυκλική τζαμαρία από θερμομονωτικό γυαλί. Στο κενό μεταξύ των δύο τζαμαριών περνάει ο αέρας, ο οποίος θερμαίνεται ή ψύχεται μέσω συστημάτων, προτού μπει μέσα στον χώρο. Από αυτό το σύστημα εξοικονομείται το 15% των ενεργειακών αναγκών.
Τελευταίος σταθμός, το ενεργειακό αυτόνομο δημαρχείο Λευκωσίας. Όπως σημειώνει σε έκθεσή του ο σύμβουλος ενεργειακού σχεδιασμού Φλουρέντζος Φλουρέντζου, τον εν λόγω κτήριο σχεδιάστηκε με σκοπό να παράσχει τη μεγίστη φυσική άνεση στους χρήστες του, καταναλώνοντας ελάχιστη ενέργεια. «Δεν είναι απλά ένα πράσινο κτήριο, αλλά το πρώτο έργο στην Κύπρο όπου εφαρμόστηκαν όλες οι αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού, ώστε να χρειάζεται κάτω από 30 κιλοβατώρες ηλεκτρισμού ανά τετραγωνικό μέτρο για να λειτουργήσει, αντί για 150 - 400 κιλοβατώρων ηλεκτρισμού ανά τετραγωνικό μέτρο, που καταναλώνουν τα συμβατικά κτήρια». Σημειώνεται παράλληλα ότι χωρίς μηχανικό εξοπλισμό, χωρίς να κινείται ή να καίγεται κάτι για να το υποστηρίζει, παρέχει άριστη θερμική άνεση, ποιότητα του αέρα και του φωτισμού, καταναλώνοντας ελάχιστη ενέργεια.
Μια σημαντική σύγκριση είναι ότι στα παραδοσιακά κτήρια η εσωτερική θερμοκρασία τον χειμώνα είναι στους 8 βαθμούς έως τους 15 βαθμούς Κελσίου και το καλοκαίρι στους 30 βαθμούς ώς τους 35 βαθμούς Κελσίου. Ωστόσο, στο κτήριο του νέου δημαρχείου οι θερμοκρασίες τον χειμώνα κυμαίνονται στους 22 βαθμούς Κελσίου και το καλοκαίρι στους 24 με 28 βαθμούς Κελσίου.
(«Ο Φιλελεύθερος» Κύπρου)