Του Σπυρου Καραλη
Ο καθηγητής Αθ. Γεράνιος μιλάει στην «Κ»
Ο πρόσφατος σεισμός στην Ιαπωνία που προκάλεσε και διαρροή ραδιενεργού υλικού θέτει για μία ακόμη φορά το ερώτημα σχετικά με το κατά πόσον είναι ασφαλής η πυρηνική ενέργεια. Ερώτημα ιδιαίτερα σοβαρό για τη χώρα μας, την πλέον σεισμογενή της Ευρώπης. Την ίδια ώρα όμως και με ολοένα αυξανόμενες τις ανάγκες σε καύσιμα και την παγκόσμια ανησυχία που προκαλεί η μη αναστροφή του φαινομένου του θερμοκηπίου σε Ευρώπη και ΗΠΑ, η τάση είναι σαφής: «Να γίνουν επενδύσεις και να κτιστούν νέα πυρηνικά εργοστάσια». Ηδη, στην Ε.Ε. των «27» και των 152 αντιδραστήρων, η πυρηνική ενέργεια φαίνεται να κερδίζει διαρκώς νέο έδαφος. Ελβετία, Αυστρία, Φινλανδία, Βρετανία, Γαλλία αποφάσισαν να αναπτύξουν περαιτέρω την πυρηνική ενέργεια, ενώ σε άλλα κράτη-μέλη, όπως: Πολωνία, Σουηδία, Τσεχία, Λιθουανία, Εσθονία, Λεττονία, Σλοβακία, Ρουμανία ανοίγει ο διάλογος για την πυρηνική τους πολιτική. Την ίδια στιγμή, για τον κίνδυνο έλλειψης καυσίμων έως το 2030 προειδοποιεί η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA) στην ετήσια έκθεσή της, συνιστώντας στις κυβερνήσεις να στραφούν στην πυρηνική ενέργεια, ώστε να επιβραδύνουν τις κλιματικές αλλαγές υπογραμμίζοντας την εκτίμηση ότι η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ πριν από το 2010 στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Σε αυτό το διεθνές περιβάλλον τίθεται εύλογα το ερώτημα, «τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα στο μέλλον»; Θα μπει στην κούρσα των πυρηνικών εργοστασίων ή θα παραμείνει χώρα καθαρή από πυρηνικά; Για το ζήτημα μιλάει στην «Κ» ο κ. Αθ. Γεράνιος, αναπληρωτής καθηγητής του Τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Στοιχειωδών Σωματιδίων του Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι κοινωνικά αποδεκτή, γιατί ούτε ασφαλής, ούτε φθηνή είναι, δεν αποτελεί “ειρηνική” χρήση και έχει επίσης μεγάλη συγγένεια με στρατιωτικές εφαρμογές. Τώρα, το μεγάλο θέμα που μπορεί να προκύψει είναι αν η Τουρκία υλοποιήσει τελικά τα σχέδιά της για την εγκατάσταση του πρώτου πυρηνικού της σταθμού. Το γεγονός ότι η γειτονική χώρα το επιδιώκει διακαώς εδώ και περίπου 30 χρόνια και έχει αναβάλει την ανάδειξη του μειοδότη για την επιλογή του αντιδραστήρα επτά φορές, δείχνει, ίσως, την αδυναμία της για μια τέτοια κατασκευή. Η τουρκική κυβέρνηση, η οποία πρόσφατα εγκατέλειψε το Aκούγιου σαν τοποθεσία εγκατάστασης του πυρηνικού εργοστασίου, στράφηκε σε άλλες περιοχές, όπως στη Σινώπη, στο Τακιρντάγκ, στην Γκνεάτα, κοντά στη Θράκη, ή στην ευρύτερη περιοχή του Ικονίου», σημειώνει ο κ. Γεράνιος και συνεχίζει. «Είναι εύλογο πως όλες οι ελληνικές προσπάθειες πρέπει να αποτρέψουν μια τέτοια προοπτική και αν ακόμη εγκατασταθεί ο πρώτος τουρκικός πυρηνικός αντιδραστήρας, το γεγονός αυτό δεν θα πρέπει να λειτουργήσει σαν άλλοθι για εγκατάσταση αντιδραστήρα στη χώρα μας. Η ελληνική κυβέρνηση που θα αποτολμούσε κάτι τέτοιο θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν την αντίδραση της κοινωνίας, η οποία παίρνει ξεκάθαρα αρνητική στάση σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ετσι, άλλωστε, δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι στη χώρα μας το ποσοστό των αρνήσεων ξεπερνάει το 84%». Σύμφωνα με τον κ. Αθ. Γεράνιο, υπάρχουν επτά σοβαροί λόγοι για να κρατηθεί η Ελλάδα μακριά από την εισαγωγή πυρηνικής τεχνολογίας για την παραγωγή ενέργειας. Οι λόγοι αυτοί είναι:
1. Μόλυνση της ατμόσφαιρας με ραδιενεργά αέρια που εκπέμπουν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες ακόμη και σε «κανονικές» συνθήκες λειτουργίας.
2. Κίνδυνοι πυρηνικών ατυχημάτων που μπορούν να συμβούν και που το μέγεθος και οι επιπτώσεις τους δεν μπορούν να συγκριθούν με συμβατικά, γιατί ούτε η διάρκεια, ούτε η έκταση ούτε και το αποτέλεσμά τους δεν αποτιμώνται εύκολα. Με άλλοθι ότι οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας χαμηλών δόσεων δεν είναι άμεσα ορατές, αλλά σε μεγάλο βάθος χρόνου γίνεται προσπάθεια υποτίμησης των ραδιενεργών κινδύνων.
3. Η λειτουργία πυρηνικών αντιδραστήρων απαιτεί βοηθητικές μονάδες (εμπλουτισμού ουρανίου-235, επεξεργασίας πυρηνικών αποβλήτων), που δίνουν σαν παραπροϊόν τόνους απεμπλουτισμένου ουρανίου, υλικό κατασκευής ραδιενεργών όπλων.
4. Προκαλούν συσσώρευση πυρηνικών αποβλήτων πολύ μεγάλης διάρκειας ζωής, ενώ είναι πανάκριβη η διαχείρισή τους με τους ενδεδειγμένους κανόνες ασφαλείας. Ενδεικτικά, η διαχείριση ενός κιλού καμένου καυσίμου στοιχίζει περισσότερο από την αγορά ενός κιλού φρέσκου ουρανίου.
5. Ο κάθε πυρηνικός αντιδραστήρας έχει ημερομηνία λήξης. Οταν φθάσει στην ηλικία των 30 ετών, θα πρέπει λόγω ραδιενεργού μόλυνσης του ίδιου και επικίνδυνης ακτινοβολίας (φαινόμενο νετρονικής ενεργοποίησης), να κλείσει, να διαλυθεί και να γίνει ο ίδιος πυρηνικό απόβλητο. Κόστος, περίπου το ένα τρίτο του κόστους ενός καινούργιου αντιδραστήρα.
6. Η συμβολή τους στη θερμική μόλυνση του περιβάλλοντος δεν είναι αμελητέα, γιατί για κάθε παραγόμενο κιλοβάτ ηλεκτρικής ισχύος εκλύονται στο περιβάλλον δύο κιλοβάτ θερμότητα. Επιπλέον, οι απαραίτητες για τη λειτουργία του πυρηνικού αντιδραστήρα βοηθητικές μονάδες, εξόρυξης, καθαρισμού, σχηματισμού ενώσεων ουρανίου, εμπλουτισμού, κατασκευής ράβδων καυσίμου, επεξεργασίας πυρηνικών αποβλήτων και εναπόθεσή τους προσωρινά σε ορυχεία, επιβαρύνουν το περιβάλλον με ακόμη μεγαλύτερα ποσά θερμότητας. Αρα, και αυτός συμβάλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
7. Επειδή ο κάθε πυρηνικός σταθμός αποτελεί πιθανό στόχο τρομοκρατικών επιθέσεων με απρόβλεπτες συνέπειες.
(Από την Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 10/08/2007)