The Guardian
Στο τέλος του δύσβατου χωματόδρομου αντικρίζουμε έναν περίεργο οικισμό που αποτελείται από κοντέινερ, γεννήτριες και γεωτρύπανα. «Καλώς ήρθες στο Τέξας του Κουρδιστάν», λέει ο οδηγός μου, καθώς περνάμε τις πύλες των εγκαταστάσεων στο πετρελαιοφόρο κοίτασμα του Τακ Τακ. «Σύντομα θα έχουμε όλοι μας μεγάλα καπέλα και πούρα σαν αυτούς», προσθέτει, δείχνοντας μια ομάδα εργατών που μας προσπερνάει επάνω σε ένα φορτηγό.
Πεπεισμένος
Οπως πολλοί Ιρακινοί, ο Καρίμ Αλι είναι πεπεισμένος ότι τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου του Ιράκ θα εξαχθούν μέσω μεγάλων αμερικανικών εταιρειών. Η παρουσία ξένων εργατών εδώ, απλώς ενισχύει την πεποίθησή του. Καθώς η κυβέρνηση Μπους πιέζει τη Βαγδάτη να ψηφίσει τον νέο νόμο για την εκμετάλλευση του πετρελαίου, πολλοί θεωρούν ότι αυτός θα οδηγήσει στην ιδιωτικοποίηση της πετρελαϊκής βιομηχανίας και ότι τα κέρδη θα καταλήξουν στα χέρια ξένων- δηλαδή αμερικανικών- εταιρειών. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε προχθές από αμερικανικές και βρετανικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, οι περισσότεροι Ιρακινοί είναι αντίθετοι με την εκμετάλλευση του ιρακινού πετρελαίου από ξένες εταιρείες.
Σε αντίθεση με πολλούς συμπατριώτες του, ο Καρίμ, Κούρδος από τη Σουλεϊμανίγια, δεν ενοχλείται από αυτό το ενδεχόμενο. «Αυτοί (οι Αμερικανοί) είναι φίλοι μας και το αξίζουν (το πετρέλαιο) επειδή μας απάλλαξαν από τον Σαντάμ», λέει. «Επιπλέον, όταν το πετρέλαιο ήταν στα χέρια της Βαγδάτης, εμείς παίρναμε μόνο βόμβες και σφαίρες». Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του Τακ Τακ, το οποίο εκμεταλλεύεται η TΤopco (κοινοπραξία της τουρκικής εταιρείας General Energie και της ανεξάρτητης Addax Petroleum), θεωρείται το σημαντικότερο έργο στο Ιράκ από την πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν. Σε πέντε χρόνια μπορεί να παράγει 200 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα, λέει ο Λες Μπλερ, γενικός διευθυντής της TTopco. Ομως, το πρόβλημα ορισμένων στη Βαγδάτη είναι ότι το συμβόλαιο για το Τακ Τακ έχει υπογραφεί μόνο από τις αρχές του αυτόνομου Κουρδιστάν και όχι από την κεντρική κυβέρνηση. Η ψήφιση του νόμου για το πετρέλαιο θεωρείται από την Ουάσιγκτον ένα από τα βασικά κριτήρια, προκειμένου να φτάσει το Ιράκ στην εθνική συμφιλίωση. Οι παρατεταμμένες διαπραγματεύσεις για το νομοσχέδιο, όμως, τονίζουν τη βαθιά δυσπιστία μεταξύ σιιτών, σουνιτών και Κούρδων στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας της Βαγδάτης, αλλά και τα εντελώς διαφορετικά οράματά τους για το μελλοντικό Ιράκ.
Σε πέντε χρόνια
Ο Αστι Χαβαραμί, υπουργός Φυσικών Πόρων του Κουρδιστάν, ελπίζει ότι σε πέντε χρόνια η περιοχή θα παράγει ένα εκατομμύριο βαρέλια πετρέλαιο την ημέρα. Για να το πετύχουμε αυτό, λέει στον «Γκάρντιαν», πρέπει να ανοίξουμε τις πόρτες στις ξένες επενδύσεις. Προχθές το κουρδικό Κοινοβούλιο του Αρμπίλ, σε αντίθεση με αυτό της Βαγδάτης, ψήφισε το δικό του πετρελαϊκό νόμο. «Δεν θέλουμε να μας καθυστερεί η πολιτική παράλυση στη Βαγδάτη», εξηγεί ο κ. Χαβαραμί. Το συμβόλαιο εκμετάλλευσης του Τακ Τακ προβλέπει ότι οι ιδιωτικές εταιρείες θα πάρουν το 10-20% των κερδών και το υπόλοιπο η κυβέρνηση. Όμως, το πετρελαϊκό κατεστημένο του Ιράκ και τα εργατικά σωματεία θεωρούν κόκκινο πανί τέτοιου είδους συμφωνίες όπου μοιράζεται η παραγωγή. Παράλληλα οι σουνίτες που μέχρι την πτώση του Σαντάμ ήλεγχαν το πετρέλαιο του Ιράκ, είναι αντίθετοι με την ιδιωτικοποίηση της πετρελαϊκής βιομηχανίας και θέλουν οι συμφωνίες να υπογράφονται από την κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης και όχι από τις επαρχίες, ούτως ώστε να λαμβάνουν και αυτοί μερίδιο από τα κέρδη.
Η προοπτική, όμως, οι Κούρδοι να εκμεταλλεύονται μόνοι τους το πετρέλαιο που βρίσκεται στις περιοχές τους προκαλεί σοβαρές ανησυχίες σε γειτονικές χώρες που θεωρούν ότι θα χρησιμοποιήσουν τα κέρδη για να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους. Κούρδοι αξιωματούχοι απορρίπτουν αυτούς τους ισχυρισμούς σαν αβάσιμους, εξηγώντας ότι επιθυμούν τη συνεργασία με τη Βαγδάτη και τις γειτονικές χώρες. Πολύ δύσκολα οι Κούρδοι θα καταφέρουν να παράγουν και να εξάγουν μόνοι τους πετρέλαιο, λέει Δυτικός διπλωμάτης στο Ιράκ. «Η Βαγδάτη ελέγχει την υπάρχουσα υποδομή και η γειτονική Τουρκία είναι το μέρος όπου θα καταλήξει το κουρδικό πετρέλαιο». Εκτιμάει, όμως, ότι «θα είναι πολύ δύσκολο και πιθανότατα λάθος για τον υπουργό Πετρελαίου (της κεντρικής κυβέρνησης) να προσπαθήσει να ακυρώσει τις συμφωνίες των Κούρδων».
Συμφωνία
Τον περασμένο Ιούνιο οι Κούρδοι ηγέτες συμφώνησαν με τη Βαγδάτη όλα τα έσοδα από το πετρέλαιο να πηγαίνουν σε ξεχωριστό λογαριασμό, προτού μοιραστούν στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τις επαρχίες. Υπό τη συμφωνία η κουρδική κυβέρνηση θα λαμβάνει το 17% των εσόδων. Έκτοτε, όμως, Kούρδοι αξιωματούχοι παραπονούνται ότι η συμφωνία καταστρατηγείται. «Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η κυβέρνηση στη Βαγδάτη επιθυμεί την αναβίωση του κεντρικού συστήματος ελέγχου», λέει ο κ. Φάρεν-Πράις, εκδότης του οικονομικού δελτίου Middle East Economic Survey. «Ομως οι Κούρδοι απαντούν ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα ορίζεται ρητώς πως οι επαρχίες είναι υπεύθυνες για τις επενδύσεις και την ανάπτυξη νέων πετρελαϊκών κοιτασμάτων».
(ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 10/08/07)