Η ενιαία αγορά καθιέρωσε την ελεύθερη διακίνηση αγαθών, κεφαλαίου, υπηρεσιών και ανθρώπων ανά τα κράτη- μέλη της ΕΕ και θεωρείται ως μία από τις μεγαλύτερες οικονομικές και πολιτικές κατακτήσεις της. Είναι όμως εύλογο, οι χώρες και οι περιφέρειες που διέθεταν εκ προοιμίου το ανταγωνιστικά πλεονέκτημα στη βιομηχανία, την παραγωγικότητα, την καινοτομία και τις εξαγωγικές δυνατότητες, να αποκομίσουν τα μεγαλύτερα οφέλη. Η πολυπόθητη σύγκλιση μεταξύ των χωρών-μελών αποτελεί άπιαστο όνειρο, όπως αποκαλύπτεται από την έκθεση του ινστιτούτου.
Έτσι, προκύπτει ότι η Γερμανία, ως η ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης, ήταν ο μεγάλος οφελημένος, καθώς η ενιαία αγορά της αποφέρει 86 δισ. ευρώ ετησίως. Οι πλούσιες και ανεπτυγμένες οικονομίες που γειτνιάζουν με τον γερμανικό πυρήνα, όπως είναι η Αυστρία και η Ολλανδία, επωφελήθηκαν σε μεγάλο βαθμό χάρη στην εσωτερική αγορά. Αντιθέτως, οι φτωχότερες οικονομίες του Νότου και της Ανατολικής Ευρώπης, ακόμη και αν και δεν βγήκαν ολότελα χαμένες, εν τούτοις επωφελήθηκαν σε πολύ μικρότερο βαθμό.
Το Bertelsmann υπολογίζει ότι κάθε Γερμανός έγινε πλουσιότερος κατά 1.046 ευρώ, κατά μέσο όρο, όταν το μέσο κέρδος για τους υπόλοιπους πολίτες της Ε.Ε. εν συνόλων. ανήλθε σε 840 ευρώ.
«Δεν ωφελούνται όλοι ισότιμα από την ενιαία αγορά, αλλά όλοι κερδίζουν», τονίζει ο Άαρτ Ντε Γκέους, πρόεδρος του γερμανικού ινστιτούτου. Οι ανισότητες όμως μεταξύ των κρατών- μελών είναι κάτι που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, προσθέτει.
Σε επίπεδο περιφερειών και πόλεων μεγάλοι κερδισμένοι είναι η Ζυρίχη και το Λονδίνο, με το όφελος ανά κάτοικο να υπερβαίνει τα 2.000 ευρώ.
Τα μικρότερα κέρδη καταγράφονται στις αγροτικές περιοχές της Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης. Αγροτικές περιοχές της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Ελλάδας συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που αποκόμισαν το μικρότερο όφελος, με τα κέρδη ανά κάτοικο να κυμαίνονται από 120 μέχρι 500 ευρώ. Ωστόσο, αυτές οι περιοχές λαμβάνουν σημαντικά ποσά από τα ταμεία συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που στηρίζουν, ακριβώς, τις πιο αδύναμες περιφέρειες.
Το Ηνωμένο Βασίλειο ετοιμάζεται να βγει από την κοινότητα, ενώ φιλοξενεί αρκετές περιοχές που δεν ανήκουν μεταξύ των μεγάλων κερδισμένων από την ενιαία εσωτερική αγορά. Μάλιστα, όπως παρατηρεί το Bertelsmann, ορισμένες από τις πόλεις που ψήφισαν υπέρ του Brexit έχουν αποσπάσει τα μεγαλύτερα οφέλη. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η περιοχή του Κεντ, στη Νότια Αγγλία.
Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι το χάσμα στα κέρδη μεταξύ των περιφερειών της Βρετανίας είναι πολύ μεγαλύτερο από ό,τι στα περισσότερα κράτη- μέλη. Στο Νότο το κέρδος φτάνει έως και τα 2.700 ευρώ ανά κάτοικο, ενώ στον Βορρά μόλις που εγγίζει τα 600 ευρώ.
Η ενιαία εσωτερική αγορά καθιερώθηκε το 1992 και απέφερε την κατάργηση των δασμών, όπως και των ρυθμιστικών και άλλων εμποδίων μεταξύ των κρατών- μελών, δημιουργώντας μία γιγανταία ευρωπαϊκή αγορά που μπορούσε να ανταγωνιστεί σε μέγεθος τιςε αντίστοιχες των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας.