Του Αλέξη Παπαχελά
Εχουμε ορισμένες φορές την αίσθηση πως η χώρα έχει φτάσει σε ένα οριακό σημείο. Δεν πάμε άσχημα στα πολύ μεγάλα: είμαστε μέλη όλων των κλειστών διεθνών κλαμπ, ζούμε πολύ καλύτερα απ’ ό,τι ζούσαμε πριν από 30 χρόνια και έχουμε έναν ιδιωτικό τομέα που «παίζει μπάλα» εκεί που δεν το αγγίζει το ελληνικό κράτος. Εχουμε όμως «φρακάρει» για τα καλά σε ορισμένα κρίσιμα ζητήματα, που πρέπει να λύσουμε ως κοινωνία. Οταν ο πρωθυπουργός της χώρας δηλώνει ότι θέλει να κλείσουν αμέσως τα «παράνομα νταμάρια» και αυτά συνεχίζουν να λειτουργούν, υπάρχει σοβαρό ζήτημα. Οταν ο αρμόδιος υπουργός διακηρύσσει μεγαλοφώνως ότι θα πατάξει το λαθρεμπόριο πετρελαίου και μετά ανακαλύπτει ότι δεν γνωρίζει πρακτικά πώς να το κάνει, επίσης υπάρχει πολύ σοβαρό ζήτημα.
Μερικές φορές αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε πως στην Ελλάδα υπάρχουν δύο διαφορετικές κοινωνίες, οι οποίες λειτουργούν παράλληλα. Στο ισόγειο λειτουργεί η «μόστρα»: το κράτος, η κυβέρνηση, τα σχολεία, ο στρατός και όλοι οι άλλοι επίσημοι θεσμοί. Στα υπόγεια, γίνεται το πραγματικό παιχνίδι. Διεφθαρμένοι τελωνειακοί συνεταιρίζονται με λαθρεμπόρους, παράνομοι λατόμοι κάνουν δουλειές με δημάρχους, πρώην τεχνικοί της ΔΕΗ «φτιάχνουν» τα ρολόγια έναντι αδράς αμοιβής.
Εχω την εντύπωση, δυστυχώς, πως αυτά που συμβαίνουν στα υπόγεια είναι πολύ πιο σημαντικά από αυτά που βλέπουμε… Και βέβαια, αυτό φαίνεται με τον πιο έκδηλο τρόπο στις μικρές κοινωνίες ή σε επιμέρους χώρους, όπως όταν αρχίζεις να ακούς ότι «ο τάδε θα βγει Αρχιεπίσκοπος γιατί τον θέλει ο Χ επιχειρηματίας…». Εχουμε φτάσει στα απώτατα όρια του κυνισμού και της χυδαιότητος σε θέματα διαφθοράς και συναλλαγής.
Το ζήτημα είναι τι θα μας σώσει. Παλιά λέγαμε ότι η λύση είναι η αποκέντρωση. Και τι συνέβη; Το μεγάλο κομμάτι των αδιαφανών συναλλαγών μεταφέρθηκε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, εκεί όπου κανείς δεν ελέγχει τίποτα. Εκ παραλλήλου, αποφασίσαμε να εμπιστευθούμε σε ζωτικούς τομείς καθηγητές. Οποτε όμως «τρακάρει» ο πανεπιστημιακός δάσκαλος με το σύστημα των υπογείων της διαφθοράς, ο όποιος κ. καθηγητής βγαίνει χαμένος. Τώρα χρειάζεται πολύ συστηματική δουλειά, κοινός νους (το μεγαλύτερο είδος σε ανεπάρκεια στην πολιτική μας ζωή) και πολύ πολύ συγκεκριμένο σχέδιο.
Εδω βρισκόμαστε σήμερα. Οποιος τολμήσει να καθαρίσει τα σκοτεινά υπόγεια της ελληνικής κοινωνίας θα γράψει ιστορία. Δεν είναι εύκολο. Ολοι βολεύονται, χιλιάδες πολίτες ζουν πλούσια από την παρανομία, οι πολιτικοί βγάζουν μαύρο χρήμα και όλα πάνε ρολόι. Αν αφήσουμε τα υπόγεια ανεξέλεγκτα, σύντομα θα ροκανίσουν τα τελευταία ηθικά μας δοκάρια και, το κυριότερο, δεν θα αφήσουν ποτέ τον νέο Ελληνα να πετύχει αυτά που τόσο επάξια καταφέρνει μόλις ξεφύγει από τη μούχλα των υπογείων…
(ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 17/10/07)