Του Κωστή Παπαδημητρίου
Το αργό πετρέλαιο ξεπέρασε για πρώτη φορά την τιμή των 90 δολαρίων ανά βαρέλι στη Νέα Υόρκη και το Brent πλησίασε τα 85 δολάρια, ο χρυσός έφτασε στην υψηλότερη τιμή από τον Ιανουάριο του 1980, ενώ παράλληλα το δολάριο έχει υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο έναντι του ευρώ, ξεπερνώντας το 1,4310. Αυτήν τη φορά το μεγαλύτερο μέρος της ανατίμησης του πετρελαίου οφείλεται στην πτώση του δολαρίου. Καθώς το αμερικανικό νόμισμα χάνει μέρος της αξίας του, το πετρέλαιο και οι άλλες πρώτες ύλες, που τιμολογούνται σε αυτό το νόμισμα, ανατιμούνται προκειμένου να διατηρήσουν την τιμή τους έναντι των άλλων νομισμάτων. Το πετρέλαιο επηρεάστηκε δευτερευόντως και από την τουρκική επιθετικότητα που δείχνει να προετοιμάζει εισβολή κατά των Κούρδων στην πετρελαιοπαραγωγή περιοχή του Βορείου Ιράκ.
Καθώς η κρίση των στεγαστικών δανείων φαίνεται να πλήττει γερά τον αμερικανικό τραπεζικό τομέα αλλά και να απειλεί την πραγματική οικονομία –τις προηγούμενες ημέρες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανακοίνωσε την εκτίμηση ότι η κρίση θα αφαιρέσει μια εκατοστιαία μονάδα από την ανάπτυξη των ΗΠΑ– οι επενδυτές πιστεύουν ότι η κεντρική τράπεζα Federal Reserve θα σπεύσει να μειώσει τα επιτόκια στο 4,5% τον Οκτώβριο και ίσως και στο 4,25% τον Δεκέμβριο. Τα χαμηλότερα επιτόκια κάνουν λιγότερο ελκυστικό το αμερικανικό νόμισμα και οι επενδυτές το εγκαταλείπουν φοβούμενοι περαιτέρω υποχώρηση και προκαλώντας ένα φαύλο πτωτικό κύκλο για το δολάριο. Το αποτέλεσμα είναι ότι το δολάριο έχασε περίπου 0,7% έναντι του ευρώ και 1,7% έναντι του γιεν. Φαίνεται ότι το ιαπωνικό νόμισμα αρχίζει να παίρνει την ευθύνη που του αναλογεί από την προσαρμογή του δολαρίου που μέχρι τώρα το είχε πάρει κυρίως το ευρώ.
Παρ’ όλα αυτά το εμπορικό πλεόνασμα της Ζώνης του Ευρώ αυξήθηκε κατά 93,2 δισ. δολάρια στο πρώτο οκτάμηνο του 2007 έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του προηγούμενου έτους, όπως ανακοίνωσε η Eurostat, αψηφώντας την ενίσχυση του ενιαίου νομίσματος που θεωρητικά πλήττει την ανταγωνιστικότητα. «Τα στοιχεία πρέπει να μας υπενθυμίσουν ότι η άμεση εξάρτηση των εξαγωγών και της βιομηχανικής δραστηριότητας της ζώνης του ευρώ από τη ζήτηση στις ΗΠΑ δεν θα πρέπει να υπερτιμάται και ότι το υπερβολικό ενδιαφέρον για την ισοτιμία ευρώ-δολαρίου δεν θα πρέπει να ρίχνει στη σκιά τις λιγότερο μεγάλες μεταβολές του ευρώ απέναντι σε ένα καλάθι νομισμάτων σταθμισμένο σε όρους εμπορίου» σχολίασε το τμήμα ανάλυσης της Bank of America υπενθυμίζοντας ότι από τις αρχές του έτους το ευρώ έχει ανατιμηθεί κατά 13,2% έναντι του δολαρίου, αλλά μόνο 5,8% έναντι καλαθιού νομισμάτων ενώ έχει υποτιμηθεί κατά 1,8% έναντι της στερλίνας. Πάντως, η Bank of America εκτιμά ότι αυτή η ευνοϊκή εικόνα για τις ευρωπαϊκές εξαγωγές δεν θα διαρκέσει για πάρα πολύ ακόμη, εκτός και αν πιεστεί η Κίνα να ανατιμήσει το δικό της νόμισμα. Σε δολάρια η τιμή του πετρελαίου έχει αυξηθεί κατά 46% από τις αρχές του έτους, κατά 42% σε γιεν, κατά 40% σε στερλίνες και «μόνο» κατά 35% σε ευρώ. Aναλυτές και traders θεωρούσαν θέμα χρόνου να ξεπεράσει τα 100 δολάρια ανά βαρέλι στη Νέα Υόρκη και ότι αυτό θα συμβεί ενδεχομένως με την επόμενη μείωση των επιτοκίων από τη Federal Reserve. Πολλοί αποδίδουν τα πρόσφατα διαδοχικά άλματα της τιμής του «μαύρου χρυσού» αποκλειστικά σε κερδοσκοπία και όχι στην εξέλιξη της ζήτησης ή σε σημαντικά γεωπολιτικά γεγονότα. Αλλωστε ο ΟΠΕΚ αποφάσισε την αύξηση της παραγωγής του κατά 500.000 βαρέλια την ημέρα από την 1η Νοεμβρίου. Ο άλλοτε πανίσχυρος υπουργός Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας Αχμετ Γιαμανί είπε σε ένα συνέδριο στο Λονδίνο ότι «πρόκειται για πολύ λίγο, πολύ αργά», αναφερόμενος στην απόφαση του ΟΠΕΚ και τόνισε ότι χρειάζεται να διοχετευθεί πολύ περισσότερο πετρέλαιο για να αποφορτιστεί η αγορά.
Η τιμή του χρυσού έχει ξεπεράσει το φράγμα των 770 δολαρίων ανά ουγκιά και φαινόταν ότι θα διασπούσε και τα 780 δολάρια. Οι traders απέδωσαν τις κινήσεις του πολύτιμου μετάλλου αποκλειστικά στον συνδυασμό χαμηλού δολαρίου - ακριβού πετρελαίου. Ο χρυσός παραδοσιακά αποτελεί ένα αμυντικό όπλο απέναντι σε πληθωριστικές πιέσεις, που ενδέχεται να προκαλέσει η αυξημένη τιμή του πετρελαίου.
Ανοδικά κινήθηκε και ο άργυρος φτάνοντας πάνω από τα 13,80 δολάρια ανά ουγγιά. Η πλατίνα έφτασε και αυτή σε επίπεδα ρεκόρ των 1.455,50 δολαρίων η ουγγιά, προσφέροντας κέρδη 28% από τις αρχές του έτους. Πέρα από τους γενικούς παράγοντες που ανέβασαν την τιμή και των άλλων πολυτίμων μετάλλων, η πλατίνα επηρεάστηκε από την απεργιακή αναταραχή στα ορυχεία της Νοτίου Αφρικής, από όπου προέρχεται το 80% της παγκόσμιας παραγωγής.
(Καθημερινή 20/10/07)