Του Στέφανου Μάνου
Στην «Καθημερινή» της περασμένης Κυριακής η συντάκτις κ. Ελλη Τριανταφύλλου κατέγραψε τις 8 προτεραιότητες του κ. Καραμανλή όπως τις προσδιόρισε στη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής στις 10 Οκτωβρίου. Μία από αυτές είναι ο δραστικός περιορισμός του λαθρεμπορίου στα καύσιμα.
Το ρεπορτάζ της κ. Τριανταφύλλου αναφέρει ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών ο τζίρος από το λαθρεμπόριο καυσίμων ανέρχεται σε 1,5 έως 2 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, που σημαίνει ότι ο κρατικός προϋπολογισμός χάνει περισσότερα από 600 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει μετά τις εκλογές ότι για να σταματήσει το λαθρεμπόριο καυσίμων θα εξισώσει τη φορολογία του πετρελαίου θέρμανσης με εκείνη της φορολογίας του πετρελαίου κίνησης έτσι ώστε να εξαλείψει το κίνητρο του λαθρεμπορίου. Υπενθυμίζεται ότι πετρέλαιο θέρμανσης με χαμηλή φορολογία διατίθεται μόνο κατά τους 6 χειμερινούς μήνες.
Τελικά -για την ώρα τουλάχιστον- δεν έγινε τίποτε διότι διαπιστώθηκε ότι η κυβέρνηση δεν είχε προετοιμαστεί σωστά. Κατά καιρούς έχουν δοθεί στη δημοσιότητα διάφορες εκτιμήσεις για την έκταση της ζημιάς που υφίσταται ο προϋπολογισμός από το λαθρεμπόριο στα καύσιμα. Για παράδειγμα το «ΒΗΜΑ» στις 16 Οκτωβρίου 2005 εκτίμησε ότι το κράτος χάνει 1 δισ. ευρώ από το λαθρεμπόριο καυσίμων. Η «ΕΣΤΙΑ» στις 2 Οκτωβρίου 2007 αναφέρει ότι η φοροδιαφυγή που συνδέεται με τη λαθρεμπορία καυσίμων εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ ετησίως.
Στις 28 Ιουλίου 2005, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η κυβέρνηση, υλοποιώντας τη δέσμευσή της, προχωρά αποφασιστικά στην εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, της νοθείας και του λαθρεμπορίου στον τομέα των καυσίμων. Το ολοκληρωμένο αυτό σχέδιο έχει ως κεντρικό χαρακτηριστικό ότι σε καμία περίπτωση δεν επιβαρύνεται ο τελικός καταναλωτής, ο οποίος θα πληρώνει το πετρέλαιο θέρμανσης με βάση τον μειωμένο ειδικό φόρο, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα» και τελείωσε λέγοντας «θα προχωρήσουμε σε ενοποίηση των φόρων για όλα τα στάδια της διακίνησης των καυσίμων μέχρι πριν από το στάδιο της τελικής κατανάλωσης. Με τον τρόπο αυτό πιστεύουμε ότι θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την τεράστια φοροδιαφυγή και το λαθρεμπόριο που γίνεται στον τομέα των καυσίμων και θα αντιμετωπίσουμε και τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την ισότητα των καταναλωτών απέναντι στο κράτος».
Ομολογώ ότι δεν καταλαβαίνω την κυβέρνηση. Δήλωνε το 2005 ότι διαπίστωσε τεράστια φοροδιαφυγή και λαθρεμπόριο με τα καύσιμα και ότι προχωρεί σε εξίσωση των φόρων για την άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Πέρασαν δύο χρόνια και δεν έκανε τίποτε και σήμερα, αιφνιδίως, επαναφέρει το ίδιο ζήτημα και ανακοινώνει και πάλι ότι θα ενοποιήσει τους φόρους. Μετά την ανακοίνωση όμως, για άλλη μια φορά, αποφασίζει να μην κάνει όσα μας είπε ότι θα κάνει. Τι συμβαίνει; Γιατί τόσες επαναλαμβανόμενες παλινωδίες;
Σε ό,τι με αφορά, ομολογώ ότι δεν πιστεύω ότι η έκταση της φοροδιαφυγής με το πετρέλαιο θέρμανσης είναι όση περιγράφεται. Ισως περιορίζεται στο 15% των εκτιμήσεων. Πάντως πιστεύω ότι είναι σημαντικά μικρότερη από ό,τι λέγεται. Λαθρεμπόριο μεγαλύτερης κλίμακας γίνεται μάλλον με το πετρέλαιο που στα χαρτιά προορίζεται για πλοία. Για το θέμα αυτό όμως, παραδόξως, δεν ασχολείται το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών.
Στο τόπο μας φουσκώνουμε ορισμένα μεγέθη για να επιτύχουμε διάφορους ανομολόγητους στόχους. Κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να τεκμηριώσει πώς προκύπτουν, πώς εξακριβώθηκαν, τα φουσκωμένα μεγέθη. Κάτω από την πίεση των φουσκωμένων εκτιμήσεων λαμβάνονται αποφάσεις που και αυτές δεν συνοδεύονται από οποιαδήποτε τεκμηρίωση ή πρόβλεψη έτσι ώστε μετά την εφαρμογή τους δεν υπάρχει τρόπος αποτίμησης της αποτελεσματικότητάς τους. Μετά την πάροδο λίγου συνήθως χρόνου ξαναφουσκώνουμε τα μεγέθη και αρχίζουμε από την αρχή.
Λέμε: Η φοροδιαφυγή είναι τεράστια. Η εισφοροδιαφυγή είναι τεράστια. Το λαθρεμπόριο με τα καύσιμα είναι τεράστιο. Η πρώτη χρησιμότητα των υπερθετικών εκτιμήσεων είναι για να στηρίξουν τους ακόλουθους συλλογισμούς:
- Δεν χρειάζεται να αυξηθούν οι φόροι αρκεί να περιορισθεί η φοροδιαφυγή.
- Το ασφαλιστικό θα λυθεί αν εξαλειφθεί η εισφοροδιαφυγή
ή τους ακόλουθους:
- Το προσωπικό που διαθέτουμε δεν είναι αρκετό για να ελέγξουμε το κύκλωμα των καυσίμων, πρέπει να γίνουν προσλήψεις.
Κάνουμε συλλογισμούς για να δικαιολογηθεί ότι δεν κάνουμε τίποτε ή για να προσλάβουμε και πρόσθετους αργόμισθους στο Δημόσιο.
Οι βασικές χρήσεις του πετρελαίου είναι για την κίνηση οχημάτων και πλοίων και για την παραγωγή θερμότητας. Στο πετρέλαιο που κινεί οχήματα επιβάλλεται φόρος κατανάλωσης, ενώ αντιθέτως το πετρέλαιο που χρησιμοποιείται από πλοία και για τη θέρμανση απαλλάσσεται.
Ορθώς φορολογούνται διαφορετικά η θέρμανση και η κίνηση. Η κίνηση φθείρει τις υποδομές που πλήρωσαν οι φορολογούμενοι (δρόμοι κ.λπ.) και επιβαρύνει τις συνθήκες κυκλοφορίας (προκαλώντας οικονομική ζημία). Δεν αναφέρω το περιβάλλον που βλάπτεται και από τη θέρμανση και από την κίνηση. Η εισαγωγή του φυσικού αερίου θα καταστήσει τη θέρμανση φιλικότερη για το περιβάλλον. Δικαιολογείται συνεπώς μικρότερη, σε σχέση με το πετρέλαιο, φορολογία του φυσικού αερίου θέρμανσης.
Η πρόθεση της κυβέρνησης να εξισώσει τους φόρους θέρμανσης και κίνησης και στη συνέχεια να βρει ένα τρόπο επιστροφής του φόρου θέρμανσης στους καταναλωτές φάνηκε σωστή σε πολλούς. Είναι όμως; Αν δεν υπήρχε θέμα επιστροφής φόρου, δηλαδή αν ο φόρος στη θέρμανση ήταν ο ίδιος με τον φόρο κίνησης, το μέτρο θα ήταν ασφαλώς αποτελεσματικό. Η επιστροφή φόρου θα επιτρέψει στους επιτήδειους να βρουν νέους τρόπους φοροδιαφυγής. Υπάρχει όμως μια ουσιώδης διαφορά: στη φοροδιαφυγή θα προστεθεί μια ολόκληρη νέα στρώση διαδικασιών και χαρτιών που θα δικαιολογήσει την πρόσληψη νέων υπαλλήλων στο υπουργείο Οικονομικών και θα προσθέσει ένα μικρό μπελά σε πάρα πολλούς πολίτες, χωρίς να εξαφανίσει τη φοροδιαφυγή. Το δικό μου συμπέρασμα είναι ότι καλά θα κάνει ο κ. Αλογοσκούφης να ξεχάσει τελείως το θέμα της εξίσωσης των φόρων πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης.
Να μην κάνει τίποτε; Οχι βέβαια. Τι μπορεί να κάνει;
- Να μεταφέρει την αρμοδιότητα του ελέγχου των χαρτιών και παραστατικών που συνδέονται με τα καύσιμα από τις τελωνειακές υπηρεσίες, στις φορολογικές. Οι τελωνειακές υπηρεσίες να εξακολουθήσουν να ελέγχουν τη φυσική διακίνηση των καυσίμων. Με αυτό τον τρόπο θα υπάρξει ενότητα του φορολογικού ελέγχου, καθώς οι φορολογικές αρχές θα ελέγχουν και τις αγορές και τις πωλήσεις. Αλλωστε η ευθύνη για την εκτεταμένη λαθρεμπορία καυσίμων βαρύνει τις τελωνειακές αρχές.
- Να επιβάλει τη χρήση ταμειακών μηχανών σε όλα τα βενζινοπωλεία από την 1η Ιανουαρίου 2008.
- Να επιβάλει τη χρήση ταμειακών μηχανών στα ταξί και στα φορτηγά Δ.Χ. Θυμίζω ότι τα ταξί και τα φορτηγά Δ.Χ. είναι κλειστά επαγγέλματα (σε ό,τι αφορά τα φορτηγά Δ.Χ. κακώς, κάκιστα) και ότι οι άδειες τους αξίζουν στην αγορά ποσά που ξεπερνούν σε ορισμένες περιπτώσεις τις 100.000 ευρώ.
- Να δημιουργηθεί μητρώο των κατόχων αδείας ταξί και φορτηγού Δ.Χ. που θα τηρείται ενήμερο σε πραγματικό χρόνο.
Τα παραπάνω είναι εύκολα, θα προσκρούσουν όμως στις αντιδράσεις των θιγομένων συντεχνιών. Να φανταστείτε ότι οι αδειούχοι φορτηγών Δ.Χ. απεργούν όχι επειδή κάποια απόφαση τους βλάπτει, ή διότι διεκδικούν κάτι καλύτερο, αλλά για να αποσυρθεί μια προσφυγή σε δικαστήριο που προεξοφλούν ότι θα δικαιώσει τους αντιδίκους τους. Τι θα κάνει η κυβέρνηση; Θα υποκύψει στις συντεχνίες που βρίσκονται πίσω από τη λαθρεμπορία των καυσίμων θέρμανσης (πετρέλαιο κίνησης χρησιμοποιούν τα ταξί, τα φορτηγά και τα λεωφορεία, τα Ι.Χ. στην Αθήνα δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν πετρέλαιο) και θα ταλαιπωρήσει όλους τους πολίτες που έχουν ανάγκη θέρμανσης ή θα κάνει ό,τι υποδεικνύει η κοινή λογική;
(ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 18/10/07)