Το γεγονός ότι προχθές οι «15» κατάφεραν, έστω και με μεγάλη δυσκολία, να καταλήξουν σ’ έναν συμβιβασμό έχει πολύ μεγαλύτερη πολιτική σημασία απ’ αυτό καθ’ αυτό το θέμα του πολέμου. Στην πραγματικότητα, η στάση έναντι του Ιράκ είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου. Η ενορχηστρωμένη από την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο επιστολή των «οκτώ» δεν ήταν ένα ακόμη από τα σύννεφα, που κατά καιρούς σκίασαν τον κοινοτικό ουρανό. Διαφέρει ποιοτικά απ’ όλες τις μέχρι σήμερα εσωτερικές διενέξεις, ακριβώς επειδή έθεσε, εμμέσως πλην σαφώς, σε αμφισβήτηση την ίδια την προοπτική της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Με τον τρόπο που αντιμετώπισε τη διαφωνία του γαλλογερμανικού άξονα, η κυβέρνηση Μπους επιβεβαίωσε τους φόβους ότι επιχειρεί να επιβάλλει καθεστώς αμερικανικής ηγεμονίας, στο πλαίσιο του οποίου υπάρχει χώρος μόνο για πειθήνιους συμμάχους, δηλαδή για προνομιούχους δορυφόρους. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ουάσιγκτον δεν προσπάθησε καν να τηρήσει τα προσχήματα ως προς την πρόθεσή της να διασπάσει την Ευρωπαϊκή Ενωση και να την απαξιώσει πολιτικά.
Η αλήθεια είναι ότι κατάφερε να της προκαλέσει βαθύ ρήγμα. Η ελληνική προεδρία είχε απόλυτη συνείδηση ότι συγκαλώντας την προχθεσινή άτυπη σύνοδο έθετε τους ηγέτες των χωρών-μελών αντιμέτωπους με την ευθύνη τους απέναντι στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Σε αντίθεση με το Λονδίνο, που έχει κάνει τη στρατηγική επιλογή του, η Ρώμη, η Μαδρίτη, η Λισσαβόνα και η Κοπεγχάγη δεν ήταν αποφασισμένες να τραβήξουν το σκοινί. Αποδίδουν μεγάλη σημασία στις σχέσεις τους με την Ουάσιγκτον, έπαιξαν το παιχνίδι της όσον αφορά το Ιράκ, αλλά υπάρχει ένα όριο.
Το πολιτικό στοίχημα της άτυπης συνόδου δεν ήταν τίποτα άλλο από το εάν οι «15» θα κατάφερναν ύστερα απ’ όλα όσα είχαν συμβεί και παρά την αμερικανική πίεση, να γεφυρώσουν το χάσμα. Να αποδείξουν ότι ακόμη και τη στιγμή της κρίσης είναι σε θέση να διαβουλεύονται και να βρίσκουν έναν κοινό παρονομαστή. Το γεγονός ότι το κατάφεραν καταδεικνύει ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τα μεγάλα προβλήματά της, είναι ισχυρές οι κεντρομόλες δυνάμεις.
Θα ήταν υπερφίαλο να ειπωθεί ότι το επιτυχές αποτέλεσμα της συνόδου οφείλεται στους χειρισμούς της ελληνικής προεδρίας, αλλά θα ήταν και πολύ άδικο να υποβαθμισθεί η αποφασιστική συμβολή της. Κατά γενική ομολογία, η Αθήνα πιστώνεται και την πρωτοβουλία της να συγκαλέσει τη σύνοδο και τους πολύ προσεκτικούς χειρισμούς της κατά τη διάρκεια των κρίσιμων διαπραγματεύσεων. Κατά συνέπεια, δικαιούται τον καλό λόγο.
(Aπό την Καθημερινή 19/02/03)