Οι εξάρσεις στις τιμές του πετρελαίου μπορούν να είναι οδυνηρές. Ρωτήστε όποιον θυμάται το 70. Τότε, δύο ξαφνικές εξάρσεις στην τιμή του «μαύρου χρυσού», το 1973 και το 1980, οδήγησαν σε ύφεση και πληθωρισμό. Αυτό που βιώνουμε σήμερα μοιάζει πολύ με εκτόξευση τιμών.
Χρησιμοποιώντας ως μέτρο το αμερικανικό αργό, η τιμή του πετρελαίου έχει αυξηθεί πάνω από 90% φέτος. Μακροπρόθεσμα η αύξηση είναι πιο εντυπωσιακή. Από το 1999, όταν έπιασαν πάτο, στα 12 δολ./βαρέλι, οι τιμές έχουν εξαπλασιαστεί. Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί το 1973 και το 1980. Ωστόσο, οι διεθνείς αγορές έχουν ενισχυθεί φέτος (παρά την πιστωτική κρίση) και η παγκόσμια οικονομία έχει ασύγκριτα καλύτερη υγεία από το 70. Γιατί, όμως;
Πρώτον, ο κόσμος έχει αλλάξει. Οι οικονομίες και οι επιχειρήσεις δεν βασίζονται τόσο στο πετρέλαιο όσο 34 χρόνια πριν. Δεύτερον, υπάρχει σταθερότητα των τιμών με τις κεντρικές τράπεζες να έχουν διαλύσει τις προσδοκίες για πληθωρισμό. Τρίτον, τα αίτια της ανόδου των τιμών φαίνονται διαφορετικά. Οι απειλές στην προσφορά, όπως οι τυφώνες στον Κόλπο του Μεξικού ή η ένταση στη Μέση Ανατολή, εξακολουθούν να προκαλούν βραχυπρόθεσμα ράλι στην τιμή του αργού.
Μακροπρόθεσμα, όμως, η άνοδος αυτή τη δεκαετία σχετίζεται με τη ζήτηση και ιδιαίτερα της Κίνας. Από οικονομικής απόψεως, αυτή η εξέλιξη είναι πιο θετική από ένα έλλειμμα στην προσφορά, καθώς υποδηλώνει ότι οι τιμές του πετρελαίου απλώς αντιδρούν στη ραγδαία ανάπτυξη αντί να την εμποδίζουν. Επίσης, η εντυπωσιακή διολίσθηση του δολαρίου συνδέεται με την αύξηση των τιμών, καθιστώντας το πρόβλημα μεγαλύτερο για τις ΗΠΑ: Οι εξαγωγείς πετρελαίου πληρώνονται σε δολάρια, τα οποία τείνουν να μετατρέπουν αμέσως σε άλλα νομίσματα. Σε όρους δολαρίου, η τιμή του αμερικανικού έχει ενισχυθεί κατά 260% από την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003. Σε ευρώ, έχει ενισχυθεί 180%. Υπάρχουν πάντως στοιχεία που δείχνουν ότι η τιμή του πετρελαίου ίσως έχει πλέον φτάσει σε επίπεδα που ο κόσμος να μην μπορεί πλέον να αντέξει. Σύμφωνα με την Βερονίκ Ρίτσες Φλόρες, της Societe Generale, αν η μέση τιμή του πετρελαίου διατηρηθεί στα 85 δολ./βαρέλι για ένα χρόνο, θα αρχίσει να έχει πραγματικά αρνητικό αντίκτυπο. Ο κίνδυνος του «στασιμοπληθωρισμού», του συνδυασμού πληθωρισμού και αναπτυξιακής στασιμότητας, είναι υπαρκτός.