Του Παναγή Βουρλούμη
Η κρίση που έχει πρόσφατα εκδηλωθεί στις σχέσεις ΗΠΑ με Γερμανία, Γαλλία και άλλα ευρωπαϊκά κράτη υπόβοσκε από καιρό. Η απειλή πολέμου στο Ιράκ απλά επισπεύδει προδιαγεγραμμένες εξελίξεις. Το ίδιο ισχύει και για τις ρωγμές στην Ευρωπαϊκή ενότητα. Οι διαφορές μεταξύ της Ευρώπης που επιθυμεί η Βρετανία και άλλες ατλαντίζουσες χώρες και του Ευρωπαϊκού οράματος των Γάλων και γερμανών δεν αποτελούν μυστικό. Απλώς εκρατούντο σε ελεγχόμενη φάση. Ο επαπειλούμενος πόλεμος ενήργησε καταλυτικά αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να πάρουν θέση απέναντι σε συγκεκριμένο γεγονός. Έτσι, διενέξεις που μέχρι πρόσφατα περιορίζονται σε τεχνικό επίπεδο, μέσα σε διεθνείς οργανισμούς και συνέδρια, Βρυξέλλες, GATT – TOKYO – WTO κ.λ.π., πήραν την πραγματική πολιτική τους διάσταση και έγιναν αντικείμενο διαμάχης στο Συμβούλιο Ασφαλείας και το ΝΑΤΟ.
Στην ρίζα της συγκεκριμένης κρίσης βρίσκεται η τεράστια υπεροπλία των ΗΠΑ και ο στενός εναγκαλισμός τους με το Ισραήλ. Οι ΗΠΑ θέλουν μία Ευρώπη που να τους ακολουθεί και υποστηρίζει στις ενέργειες που αναλαμβάνουν για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους. Ορισμένες Ευρωπαϊκές χώρες, που συμπίπτει να είναι οικονομικά οι πιο εύρωστες, εκτιμούν ότι τα δικά τους συμφέροντα, όχι μόνον δεν ταυτίζονται με εκείνα των ΗΠΑ, αλλά μπορεί και να συγκρίνονται. Άλλες, επίσης σημαντικές, ιδίως η Βρετανία, όταν αναγκάζονται να δείξουν τα χαρτιά τους, συντάσσονται με τις ΗΠΑ.
Η τάξη πραγμάτων που προέκυψε μετά την ήττα του Άξονος και διαμορφώθηκε κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου διαλύεται. Θα αντικατασταθεί από άλλη στην οποία πρωτεύοντα ρόλο, πλην των ΗΠΑ, θα παίξουν και μέχρι πρότινος κομπάρσοι, όπως η Κίνα, και μικρές χώρες που πρόλαβαν να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα. Η κατάσταση είναι ρευστή και η εξέλιξη των διεργασιών που θα οδηγήσουν στην νέα τάξη δεν μπορεί να προβλεφθεί, ούτε το αν και πότε αυτή θα παγιωθεί. Είναι περίπου βέβαιο, πάντως, ότι τα ενδιάμεσα στάδια θα είναι τραυματικά και ότι καμία περιοχή της γης δεν θα αποφύγει εμπλοκή. Ιδιαίτερα ευπαθής είναι η θέση των μικρών κρατών, ιδίως εκείνων που βρίσκονται σε γεωγραφικά στρατηγικά σημεία. Βλέπε Ελλάδα. Μόνα δεν επιβιώνουν. Που συμφέρει να ενταχθούν; Τέτοιο δίλημμα έχουμε αντιμετωπίσει κι άλλες φορές στην νεώτερη ιστορία μας και σπάνια το λύσαμε ειρηνικά. Έχει προκαλέσει διχασμούς και εμφύλιους και το πληρώσαμε πάντα πολύ ακριβά. Τα οικονομικά μας, κυρίως, συμφέροντα εξαρτώνται από την Ευρώπη, γεωπολιτικά όμως πρέπει να συμμαχούμε με όποιους ελέγχουν την θάλασσα, τώρα και τον αέρα. Επιλογές σκληρές που δύσκολα εξηγούνται και αναλύονται στον λαό.
Σε τέτοιο σταυροδρόμι βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα, με την πρόσθετη κακή τύχη να προεδρεύει σε μία διχασμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από την κρίσιμη φάση που βρίσκεται το Κυπριακό.
Ευτυχώς ως τώρα, τόσο η Κυβέρνηση όσο και η Αξιωματική Αντιπολίτευση αποφεύγουν με σύνεση να μεταχειριστούν το αντιπολεμικό λαϊκό ρεύμα για μικροκομματικούς σκοπούς. Γνωρίζουν ότι, σχετικά με το Ιράκ, δεν είμαστε σε θέση να επηρεάσουμε τις εξελίξεις αλλά αναγκαστικά, σαν μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ είμαστε μπλεγμένοι. Είναι μία περίπτωση που ενώ δεν έχουμε να κερδίσουμε τίποτε, όποια και να είναι η έκβαση, κινδυνεύουμε να χάσουμε αν γίνουν λάθος χειρισμοί. Αν δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε συγχρόνως τους Γερμανογάλλους και Αμερικάνους θα πρέπει να φοβόμαστε τους δεύτερους περισσότερο και αναλόγως να ελιχθούμε. Οι ΗΠΑ περνούν φάση υστερίας που μπορεί να εκμεταλλευθεί η Τουρκία σε βάρος μας, τώρα που η θέση της έναντι των ΗΠΑ είναι εξαιρετικά ενισχυμένη.
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ στις 20/02/03)