Ο δρόμος για τη Δαμασκό είναι αναπόφευκτος για κάθε προσέγγιση του Μεσανατολικού: Χωρίς τη Συρία δεν υπάρχει βιώσιμη πολιτική εναντίωσης σε συμβιβαστική λύση, όπως δεν υπάρχει πιθανότητα συνολικής επίλυσης χωρίς τη συμμετοχή της. Λίγο αργά ο Μπους υιός έμαθε από ό,τι φαίνεται το μάθημα που δίδαξε ο πατέρας του το 1990-91: Η πρώτη σημαντική κίνηση στην προετοιμασία της «Καταιγίδας της Ερήμου» ήταν η διασφάλιση της συμπαράταξης της Συρίας στον συνασπισμό κατά του Σαντάμ, με τίμημα την εγκαθίδρυση Προτεκτοράτου της Δαμασκού στον Λίβανο και με ρητή υπόσχεση για επιστροφή των υψωμάτων του Γκολάν. Σήμερα η Δαμασκός βρίσκεται εκ νέου στο τραπέζι της Μεσανατολικής Διαπραγμάτευσης: Με δεδομένη τη χαοτική κατάσταση που επικρατεί στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, την αδυναμία του Αμπάς να επιβάλει έναν συμβιβασμό που και στην καλύτερη των περιπτώσεων θα είναι επώδυνος, η ενδεχόμενη πρόοδος των διαπραγματεύσεων Ισραήλ-Συρίας θα έχει καταλυτικές επιπτώσεις στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή:
Χωρίς τη συνεργασία ή την ανοχή της Δαμασκού δεν υπάρχει πρακτική δυνατότητα για παρέμβαση της Τεχεράνης στις εξελίξεις. Η υποστήριξη του Ιράν προς τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο και προς τη Χαμάς στα Παλαιστινιακά Εδάφη περνά υποχρεωτικά μέσω Συρίας.
Το πρόβλημα σήμερα δεν είναι η δεδομένη, ούτως η άλλως, διαθεσιμότητα του Ασαντ υιού να διαπραγματευθεί με το Ισραήλ: Το πρόβλημα είναι, αν η Ουάσιγκτον έχει κατανοήσει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες το Μπααθικό Καθεστώς της Δαμασκού θα προχωρούσε στην εκκαθάριση εκκρεμοτήτων με το Τελ Αβίβ. Κατ αρχήν θα πρέπει να θεωρείται ως δεδομένο ότι ΗΠΑ και Γαλλία έχουν πλέον εγκαταλείψει την πολιτική αποσταθεροποίησης της Συρίας που ξεκίνησαν με αφορμή τη δολοφονία Χαρίρι στις αρχές του 2005 και η οποία έφθασε στα όρια της πίεσης για καθεστωτική ανατροπή. Υπό ποιες λοιπόν προϋποθέσεις η Συρία θα έμπαινε αποφασιστικά στην αναζήτηση συνολικής λύσης;
- Πρώτον, με την πλήρη επιστροφή του κατεχόμενου Γκολάν και την ταυτόχρονη θέσπιση ισοδύναμου καθεστώτος περιορισμού των εξοπλισμών και από τις δύο πλευρές της μεθορίου.
- Δεύτερον, με την αναγνώριση του καθοριστικού και επικυρίαρχου ρόλου της Συρίας στο Λίβανο μια πετυχημένη συνταγή που εξασφάλισε στη χώρα δεκαπέντε χρόνια ηρεμίας στην περίοδο 1990-2005. Η Δαμασκός, άλλωστε, είναι η μόνη που μπορεί να πιέσει τη Χεζμπολάχ να μετατραπεί από ένοπλη οργάνωση σε πολιτική δύναμη εγγυητή της σταθερότητας στη Βηρυτό.
-Τρίτον, με την αποδοχή ρόλου για τη Συρία στις ενδοπαλαιστινιακές ισορροπίες, έναν πάγιο και διαχρονικό στόχο του Μπααθικού Καθεστώτος που το έφερε πολλές φορές -το 1976 και το 1983- σε αιματηρή πολεμική σύγκρουση με τον Αραφάτ και τις δυνάμεις της Φατάχ.
Το τίμημα που απαιτεί η εμπλοκή της Συρίας στην εγκαθίδρυση μιάς Συνολικής Διευθέτησης στο Μεσανατολικό φαίνεται υψηλότατο για την Ουάσιγκτον και το Ισραήλ, αλλά στην πραγματικότητα το καθεστώς Ασαντ δεν έχει άλλη δυνατότητα:
-Ως καθεστώς μειοψηφίας -των Αλαουιτών Μουσουλμάνων που θεωρούνται άπιστοι από τους Σουνίτες- που κυβερνά δικτατορικά και με σιδηρά πυγμή τους Ορθόδοξους Μουσουλμάνους (Σουνίτες) οφείλει να εμφανίζεται ότι είναι στην πρώτη γραμμή υπεράσπισης των διεκδικήσεων του αραβικού εθνικισμού.
- Ο έλεγχος του Λιβάνου είναι προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για την καθεστωτική σταθερότητα στη Δαμασκό, καθώς οι κοινοτικές - θρησκευτικές αντιπαλότητες και ισορροπίες στη Βηρυτό έχουν σχέση συγκοινωνούντων δοχείων με τις ισορροπίες στη Συρία.
- Η αναγνώριση του δικαιώματος λόγου στις ενδοπαλαιστινιακές ισορροπίες είναι αναγκαία προϋπόθεση για τον ίδιο λόγο: Το Μπααθικό Καθεστώς της Δαμασκού που ζει στη σκιά της απειλής του Σουνιτικού Εξτρεμισμού -οι Σουνίτες Μουσουλμάνοι είναι η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της Συρίας- δεν μπορεί να επιτρέψει την άλωση της παλαιστινιακής εξουσίας από μη ελεγχόμενη από αυτό σουνιτική ισλαμική παράταξη.
Το τίμημα για τη συνεργασία της Συρίας είναι υψηλό, το αντίκρισμά του, όμως, βαρύνων, καθώς οριοθετεί αποφασιστικά την περιφερειακή επιρροή και εμβέλεια της Τεχεράνης...
(ΗΜΕΡΗΣΙΑ 30/11/2007)