είναι να εξισορροπηθεί κατά το δυνατό περισσότερο η μεγάλη απόκλιση του κόστους ενέργειας που επιβαρύνει τις ελληνικές βιομηχανικές επιχειρήσεις σε σύγκριση με το αντίστοιχο σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Θυμίζουμε ότι είχε προηγηθεί, τον Ιούλιο, η εξαγγελία του πρωθυπουργού για μείωση του ΕΦΚ στη βιομηχανία μέσης τάσης, ενώ η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τους εκπροσώπους των ενεργοβόρων βιομηχανιών, ώστε να υπάρξει συμφωνία ως προς τα μέτρα και τις παρεμβάσεις που απαιτούνται προς αυτή την κατεύθυνση.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται χαμηλότερες χρεώσεις για τη χρήση του συστήματος, δραστική μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ, μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στις βιομηχανίες της μέσης τάσης, όπως και εκπτώσεις στους μεγάλους καταναλωτές που επενδύουν στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Η κατάσταση για την ελληνική ενεργοβόρο βιομηχανία έχει επιδεινωθεί ττην τελευταία δεκαετία, εξαιτίας τόσο της κρίσης. Τα επίσημα στοιχεία είναι αποκαρδιωτικά: σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα, οι τιμές χονδρεμπορικής στην Ελλάδα, το πρώτο εξάμηνο του έτους είναι μακράν οι υψηλότερες στην Ευρώπη, αφού διαμορφώθηκαν στα 42,47 ευρώ η μεγαβατώρα, έναντι 23,98 ευρώ στο Βέλγιο, 22,86 ευρώ στην Γερμανία, ενώ προκαλεί προβληματισμό το γεγονός ότι ακόμη και στιςνγειτονικές χώρες της βαλκανικής, οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 32-34 ευρώ η μεγαβατώρα!
(Μέσες Ετήσιες Τιμές Χονδρεμπορικών Αγορών Ηλεκτρικής Ενέργειας στη Ν.Α. Ευρώπη. Πηγές: ΙΕΝΕ, HUPX, OPCOM, SEEPEX, EXIST, IBEX, HENEX, CROPEX, GME)
Η χθεσινή δήλωση του κ. Χατζηδάκη ότι το ΥΠΕΝ θα εργαστεί για την άρση των στρεβλώσεων στην αγορά ενέργειας, και πως δρομολογεί μέτρα, όπως είναι η μείωση των χρεώσεων χρήσης συστήματος της βιομηχανίας, η διατήρηση του μηχανισμού αντιστάθμισης για το κόστος των ρύπων και η μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στη μέση τάση δημιουργεί μια κάποια αισιοδοξία στους ανθρώπους της αγοράς, οι οποίοι αναμένουν, όμως, από την κυβέρνηση να περάσει από τα λόγια στις πράξεις.
Στη χθεσινή συνάντηση οι εκπρόσωποι του ΣΕΒ υπογράμμισαν στην ηγεσία του ΥΠΕΝ ότι τα χρονικά περιθώρια είναι πολύ στενά και ότι η βιομηχανία βρίσκεται σε εξαιρετικά δυσμενή θέση με δεδομένο ότι το κόστος ενέργειας αποτελεί βαρίδι ιδίως για τις πιο ενεργοβόρες βιομηχανικές μονάδες της χώρας.
Τα στελέχη της βιομηχανίας αναγνωρίζουν καλές προθέσεις στον κ. Χατζηδάκη, τονίζουν όμως ότι αυτό δεν είναι αρκετό και ζητούν επισταμένως να υπάρξει σαφής δέσμευση που να απαντά στις ανησυχίες τους, ενώ τονίζουν ότι ούτε η λειτουργία του target model αποτελεί την κατάλληλη λύση υπό τις παρούσες συγκυρίες της αγοράς.
Είναι χαρακτηριστικά τα σχόλια στα οποία προέβη ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, Αντώνης Κοντολέων, μιλώντας στο energia.gr για το θέμα, με τα οποία εμφανίζεται ιδιαίτερα επιφυλακτικός για το μέλλον. «Η κυβέρνηση εξαγγέλλει μέτρα και διατείνεται ότι η βιομηχανία έχει δίκιο που φωνάζει, αλλά καθυστέρησαν 6 μήνες με την διακοψιμότητα την ώρα που η βιομηχανία έχανε διαρκώς χρήματα», είπε.
Η ΕΒΙΚΕΝ υποστηρίζει πως δεν είναι λόγος πανηγυρισμού το ότι πήρε παράταση ένας υφιστάμενος μηχανισμός ( διακοψιμότητα) έως τον Σεπτέμβριο του 2021. «Αν δεν είναι αποτυχία, τότε σίγουρα δεν μπορεί να θεωρηθεί και ως επιτυχία» υπογράμμισε ο κ. Κοντολέων.
Θυμίζουμε ότι η διακοψιμότητα αποτελεί αναγκαίο μηχανισμό για την αντιμετώπιση των προβλημάτων επάρκειας ισχύος του ηλεκτρικού συστήματος, καθώς η ουσιαστική συμμετοχή της ζήτησης στην αγορά διασφαλίζεται μέσω του μηχανισμού Διακοψιμότητας και όχι μέσω του μηχανισμού ευελιξίας.
«Εξαγγελίες έχουν υπάρξει, αλλά όχι χρονοδιάγραμμα για το πότε θα γίνουν όλα αυτά. Εμείς έχουμε υποβάλει τις προτάσεις μας και το υπουργείο υπόσχεται ότι θα τις υλοποιήσει, αλλά δεν μας λέει το πότε. Εμείς, θεωρούμε την υπόσχεση του υπουργείου ως δέσμευση της κυβέρνησης», πρόσθεσε ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ.
Πράγματι, στις 18/9, η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας με ανακοίνωσή της, χαιρέτισε τη δέσμευση του κ. Χατζηδάκη, για την άμεση εφαρμογή του Target Model στη νέα δομή της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
«Η δέσμευση αυτή αποτελεί αδιαμφισβήτητα, τη βάση για την ανάπτυξη ενός σταθερού και προβλέψιμου μοντέλου αγοράς και στην πράξη σημαίνει άμεση υλοποίηση μέτρων για την ανάπτυξη συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά και τον εξορθολογισμό του υψηλού κόστους ενέργειας που επιβαρύνει την ελληνική βιομηχανία. Προς το σκοπό αυτό, θεωρούμε επιβεβλημένη τη σύσταση ομάδας εργασίας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, με αντικείμενο τη διαμόρφωση προτάσεων για την άρση των στρεβλώσεων που κατακλύζουν την υφιστάμενη δομή της αγοράς και τη μείωση του ενεργειακού κόστους το οποίο αποκλίνει σημαντικά σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου για την πλήρη εναρμόνιση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με το ευρωπαϊκό κεκτημένο στον τομέα της ενέργειας θα πρέπει εντέλει να αποτελέσει εθνικό στόχο άμεσης προτεραιότητας διότι επηρεάζει καθοριστικά την υλοποίηση των παραγωγικών επενδύσεων καθώς και την πορεία των εξαγωγών και της βιομηχανικής παραγωγής της χώρας», ανέφερε μεταξύ άλλων η ανακοίνωση της ΕΒΙΚΕΝ.
Αρκετά ενθαρρυντική είναι η στάση της ΔΕΗ στο ζήτημα, καθώς εμφανίζεται πρόθυμη να υποστηρίξει τα αιτήματα της βιομηχανίας για μείωση του ενεργειακού κόστους που την επιβαρύνει, αν και οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν στα τέλη Αυγούστου, με αντικείμενο τις νέες συμβάσεις ρεύματος της ΔΕΗ προς την βιομηχανία, που θα διαδεχθούν αυτές που λήγουν στο τέλος του έτους, κατέδειξαν σοβαρή απόκλιση στις θέσεις των δύο πλευρών.
Ήδη οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας θεωρούν ότι η αύξηση του 10% που συμφωνήθηκε τον Μάρτιο του 2019 και αφορούσε στην τριετία 2018-2020, δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης, αφού, όπως τονίζουν τα κόστη του ρεύματος έχουν υποχωρήσει σημαντικά και επομένως πρέπει να μειωθούν και τα τιμολόγια.
Περί αυτού ακριβώς αναφέρθηκε, χθες, ο κ. Χατζηδάκης όταν δεσμεύτηκε να συμπεριλάβει την έκπτωση στα τιμολόγια, στα υπόλοιπα μέτρα προς την βιομηχανία.
Οι προτάσεις της ΕΒΙΚΕΝ
Υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων, το energia.gr δημοσιεύει τις επίσημες θέσεις και προτάσεις της ΕΒΙΚΕΝ στο θέμα:
Προτεραιότητα για τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας είναι η εξασφάλιση ανταγωνιστικού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Η συμβολή της βιομηχανίας στην ανάπτυξη του ΑΕΠ και στην αύξηση της απασχόλησης είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάκαμψη της οικονομίας και η μετάβαση σε ένα ισόρροπο αναπτυξιακό μοντέλο, το οποίο θα στηρίζεται σε μία ισχυρή και ανταγωνιστική βιομηχανική βάση, θα πρέπει να αποτελεί διαχρονικά εθνικό στόχο άμεσης προτεραιότητας.
Προς την κατεύθυνση αυτή, η Ελλάδα θα πρέπει να ακολουθήσει άμεσα το παράδειγμα των ευρωπαϊκών κρατών και να διαμορφώσει μια συνεκτική και αποτελεσματική βιομηχανική πολιτική, για την ανάδειξη του ρόλου της βιομηχανίας και την προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων προστιθέμενης αξίας, αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες θέσπισης μηχανισμών κρατικής ενίσχυσης της βιομηχανίας της χώρας, με βάση το ισχύον ευρωπαϊκό πλαίσιο και αίροντας τις στρεβλώσεις που φέρνουν τις ελληνικές επιχειρήσεις σε μειονεκτική θέση έναντι των ευρωπαίων ανταγωνιστών τους.
· Δημιουργία συνθηκών ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας
Την τελευταία πενταετία, οι τιμές στην ελληνική χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας παραμένουν σταθερά έως και 40% υψηλότερες σε σχέση με το μέσο όρο των τιμών στις ευρωπαϊκές αγορές, γεγονός το οποίο καταδεικνύει ότι η ελληνική αγορά εξακολουθεί να κατακλύζεται από ρυθμιστικά εμπόδια, παρεμβάσεις και επιδοτήσεις που αυξάνουν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και δημιουργούν άνισους όρους ανταγωνισμού.
Στο πλαίσιο αυτό, παράλληλα με την αναδιάρθρωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τη σύζευξή της με τις γειτονικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, θα πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα για να δημιουργηθούν συνθήκες ανταγωνισμού στην αγορά και να αποτραπούν συμπεριφορές ολιγοπωλίου.
Ειδικότερα:
- Θέσπιση χρονοδιαγράμματος για την κατάργηση του περιορισμού επί των ποσοτήτων ενέργειας που θα μπορούν να διαπραγματεύονται, στη νέα διάρθρωση της αγοράς, οι καθετοποιημένες εταιρίες προμήθειας μέσω προθεσμιακών προϊόντων και διμερών συμβολαίων με φυσική παράδοση.
- Αναθεώρηση των όρων δημοπρασιών ΑΠΕ, ώστε να ευθυγραμμιστούν με τις τιμές της αγοράς και τις τιμές των αντίστοιχων δημοπρασιών σε ευρωπαϊκές χώρες, ειδικότερα για τα Φ/Β. Κατ’αυτό τον τρόπο, αφενός διατηρείται σε ισορροπία ο ΕΛΑΠΕ, αφετέρου δημιουργείται κίνητρο στους παραγωγούς ΑΠΕ να συμμετέχουν στην αγορά προσφέροντας PPAs, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν εναλλακτική πηγή προμήθειας για τη βιομηχανία.
- Αύξηση της δημοπρατούμενης δυναμικότητας των βόρειων διασυνδέσεων της χώρας σταδιακά στο 70% της δυναμικότητας μεταφοράς σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 8 του Κανονισμού 2019/943 σχετικά με την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
- Αύξηση των διεθνών διασυνδέσεων της χώρας, έτσι ώστε η σύζευξη της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας να καταστεί στην πράξη εφικτή και πλήρως λειτουργική.
- Διασφάλιση της ισότιμης συμμετοχής της Ζήτησης (demand response) σε όλες τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, μεμονωμένα ή μέσω σωρευτικής εκπροσώπησης, ώστε να ανταγωνίζεται με δίκαιους όρους τους λοιπούς συμμετέχοντες της αγοράς.
2. Εξορθολογισμός των ρυθμιζόμενων χρεώσεων βάσει των Κατευθυντηρίων Γραμμών της Επιτροπής
Αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις λαμβάνουν συστηματικά μέτρα για τη συγκράτηση του ενεργειακού κόστους της βιομηχανίας, παρεμβαίνοντας στο σκέλος των ρυθμιστικών χρεώσεων ενέργειας, με αποτέλεσμα το τελικό κόστος ενέργειας για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες έντασης ενέργειας να διαμορφώνεται έως και 40% χαμηλότερα σε σχέση με το κόστος ενέργειας που επιβαρύνει την ελληνική βιομηχανία.
Με αυτό τον τρόπο, τα κράτη μέλη της Ε.Ε. ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών τους, που επιβαρύνονται υπέρμετρα από το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και στηρίζουν τις επενδύσεις των δυναμικά αναπτυσσόμενων βιομηχανικών κλάδων.
Η πολιτική αυτή εφαρμόζεται από όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις στην ενέργεια και περιβάλλον (EEAG 2014).
Στην κατεύθυνση αυτή, προκύπτει σαφώς η ανάγκη λήψης μέτρων για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των βιομηχανιών έντασης ενέργειας της χώρας που είναι εκτεθειμένες στο διεθνή ανταγωνισμό, με άμεση προτεραιότητα στα εξής:
- Κοινοποίηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μηχανισμού μείωσης της χρέωσης ΥΚΩ, κατά το πρότυπο του μηχανισμού μείωσης της χρέωσης ΕΤΜΕΑΡ.
- Απαλλαγή των επιλέξιμων βιομηχανικών κλάδων από όλες τις επιπλέον χρεώσεις στην προμήθεια (ενδεικτικά, ΜΜΚΘΣ, ΑΔΙ), σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
- Μείωση της Χρέωσης Χρήσης Συστήματος κλιμακωτά για ετήσιες καταναλώσεις υψηλότερες των 30-35 GWH, σε συνδυασμό με προφίλ κατανάλωσης ( ΣΧ > 65-70%).
- Εξίσωση του ΕΦΚ των βιομηχανιών ΜΤ με ετήσια κατανάλωση >13GWh με τον ΕΦΚ των βιομηχανιών ΥΤ.
- Απαλλαγή από τον ΕΦΚ για την ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται στην ορυκτολογική κατεργασία (τσιμέντα, γυαλί), στο πλαίσιο εναρμόνισης της ελληνικής νομοθεσίας με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2003/96/ΕΚ.
3. Θεσμοθέτηση αποτελεσματικού μηχανισμού αντιστάθμισης του κόστους CO2
Σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες γραμμές αναφορικά με την αντιστάθμιση του έμμεσου κόστους εκπομπών CO2 (2021-2030) που τέθηκαν σε διαβούλευση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ένταση της ενίσχυσης καθορίζεται στο 75 %, ενώ θεσπίζεται για πρώτη φορά η επιπρόσθετη δυνατότητα για τα κράτη μέλη να περιορίζουν περαιτέρω την επιβάρυνση από το έμμεσο κόστος εκπομπών CO2, σε συνάρτηση με την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία των επιχειρήσεων που ανήκουν σε τομείς για τους οποίους η επιβάρυνση, ακόμη και μετά την εφαρμογή της αντιστάθμισης του 75 %, παραμένει δυσανάλογα υψηλή.
Με τη δημοσιοποίηση των νέων κατευθυντήριων γραμμών εντός των επόμενων μηνών, το Υπουργείο θα πρέπει να κοινοποιήσει άμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το νέο μηχανισμό αντιστάθμισης του έμμεσου κόστους εκπομπών CO2, με θεσμοθέτηση της δυνατότητας επιπλέον περιορισμού της επιβάρυνσης σε συνάρτηση με την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία.
Παράλληλα, το Υπουργείο θα πρέπει να προβεί άμεσα στην έκδοση υπουργικής απόφασης, η οποία θα διασφαλίζει ότι έως και 20% των εσόδων από τους πλειστηριασμούς των δικαιωμάτων εκπομπών CO2, θα διατίθεται για τη χρηματοδότηση του μηχανισμού αντιστάθμισης του έμμεσου κόστους εκπομπών CO2.
Εν κατακλείδι, εάν για τη χώρα μας στόχος είναι η ανάταξη της παραγωγικής οικονομίας και η προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων προστιθέμενης αξίας, η διασφάλιση ανταγωνιστικού ενεργειακού κόστους για τη βιομηχανία θα πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα.
Στην κατεύθυνση αυτή, προκύπτει σαφώς η ανάγκη λήψης μέτρων για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των μεγάλων βιομηχανιών της χώρας που είναι εκτεθειμένες στο διεθνή ανταγωνισμό, με παρεμβάσεις σε όλες τις επιμέρους παραμέτρους που συνδιαμορφώνουν το τελικό κόστος ενέργειας, με έμφαση στα παρακάτω:
- Αναδιάρθρωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε συνδυασμό με πρόσθετα μέτρα τα οποία θα αποσκοπούν και στη δημιουργία συνθηκών ουσιαστικού ανταγωνισμού στην αγορά και στην ενθάρρυνση της συμμετοχής της ζήτησης.
- Εξορθολογισμός των ρυθμιζόμενων χρεώσεων βάσει των Κατευθυντηρίων Γραμμών της Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς της ενέργειας και του περιβάλλοντος καθώς και των εγκεκριμένων πρακτικών που ακολουθούν οι ευρωπαϊκές χώρες.
- Θεσμοθέτηση αποτελεσματικού μηχανισμού αντιστάθμισης του κόστους CO2